Ήταν διαφορετικό φέτος το Πάσχα; Η απάντηση που θα πάρουμε στην ερώτηση δεν εξαρτάται μόνον από το προς τα πού την απευθύνουμε, αλλά και από το τι έχουμε στο μυαλό μας για το τι είναι Πάσχα. Προφανώς, ένας μοναχός ζώντας την εσωτερική του ζωή αποκομμένος, στο μέτρο του δυνατού, από τον κόσμο και τα εγκόσμια, θα μας απαντούσε με όρους πνευματικότητας.
Όσο όμως βλέπουμε τις θρησκευτικές εορτές απλώς μέσα από τον κοινωνικό φακό των ηθών και των εθίμων, θα κατευθυνθούμε αλλού.
Είναι, επίσης, αλήθεια ότι οι γιορτές των ανθρώπων (ιδίως εκείνες των πολλών και απλών ανθρώπων) διαβαθμίζονται αναλόγως από τον καθένα, ως προς το κράμα συνύπαρξης διασκεδαστικού και κοσμοθεωρητικού βίου. Ας εορτάζουν οι άνθρωποι ευτυχείς, όπως θέλουν. Είναι και οι άλλοι που είναι μόνοι τους, χωρίς να είναι μοναχοί … νηστικοί.
Δεν σκόπευα να αρχίσω να γράφω με έναν τόσο «βαρύ» τρόπο. Αντίθετα, ήθελα να δώσω μια πιο ανάλαφρη νότα στην κορωνοϊοκαραντίνα (κουράγιο αδέλφια, νικάμε). Το όλον προέκυψε από την απορία μου, εάν ποτέ θα ενωθεί πλήρως ο κοσμικός, εμπορικός, πασχαλινός διάκοσμος με αυτόν του καρναβαλιού, ο οποίος κατά γενική παρατήρηση όλο και δυσκολότερα ξεχωρίζει από εκείνον των Χριστουγέννων.
Εδώ και χρόνια, φλέρταρα με αυτή τη σκέψη, μέχρι που αλίευσα στις «εικόνες» του Γούγλη φωτογραφίες πασχαλινών αυγών να κρέμονται από κλαδιά και καλλιτεχνικές απεικονίσεις στολισμένων πασχαλόδεντρων. Ναίσκες, φωτίστηκα. Βλέπω στον πασχαλινό διάκοσμο να σουλατσάρουν πανευτυχείς, στρουμπουλές, ζουμερές κοτούλες. Κατανοητό.
Λίγο είναι να ξέρεις, τέτοιες μέρες, ότι συνήθως δεν είσαι εσύ που κάνεις «μπεεε» ενώπιον της μάχαιρας του χασάπη; Να, μπροστά μου αυγά πολύχρωμα, ξεχειλίζουν άφθονα σε χορταστικά πανέρια. Άνοιξη είναι. Δίπλα σε εποχικά λουλουδάκια, απλωμένα σε παχιές, χλοερές πρασινάδες ευτυχούν αθώα πουλάκια, ενώ πεταλουδίτσες παιχνιδιάρικες ζουν βίον ανέμελο. Ο αρραβών έχει προχωρήσει πολύ, μάλλον θα φταίω που δεν το πήρα είδηση νωρίτερα.
Σκοτεινά πράγματα δηλαδή, ως προς το πού «ανήκει» τι. Είναι σαφές ότι ο αμνός δεν προορίζεται για σούβλισμα τα Χριστούγεννα, αφού εδώ ομονοήσαμε ότι χρειάζεται για να ζεσταίνουν, καταχείμωνο, τα χνώτα του τον παγωμένο Χριστούλη. Και τα αυγά, πάνε παντού – από χρόνια το κόκκινο έχασε την αποκλειστικότητά του.
Επομένως, εν μέσω της οργιαστικής ανοίξεως με τις θερμοκρασίες ανεβασμένες, τα πρόθυμα αμνοερίφια θα εξακολουθήσουν (για το καλό μας) να αναρριχώνται ως θυσιαστική τσίκνα αινέσεως στα ύψη, κύριο διαφοροποιητικό στοιχείο μεταξύ Γεννήσεως και Θανάτου.
Πάλι το βάρυνα, μου φαίνεται. Διορθώνω αμέσως. Ωπα! Βλέπω λαγούς και λαγουδάκια να αλωνίζουν, περιφέροντας τα περήφανα ωτία τους. Πώς προέκυψαν, πώς εισέβαλαν στο Πάσχα μας; Ποιανού λαγός να είναι ο πασχαλινός Γερμανός Άι-Βασίλης, τι ψάχνει;
Ήταν άραγε φέτος διαφορετικό το Πάσχα, επειδή και των θυρών κεκλεισμένων διά τον φόβον της καραντίνας καινούργια ρούχα και παπούτσια δεν δοκιμάστηκαν, πλην όμως μια χαρά ο Εσταυρωμένος μάς κάλεσε όλους κατ’ οίκον να ανεβούμε τον τραχύ Γολγοθά με τα καθημερινά ρούχα, με τις ταπεινές μας παντόφλες;
Ήταν φέτος διαφορετικό το Πάσχα, που οι εκκλησιές μας δεν μετεβλήθησαν σε ενδυματολογικές πασαρέλες και (ω, του θαύματος!) το ευτελές θυμίαμα των ιερέων δεν σκεπάστηκε από τα ακριβά αρώματα των πιστών; Πειράζει, που μεγαλοπαρασκευιάτικα τα ψητά χταποδάκια της σχάρας δεν κάλυψαν τα μύρα των Μυροφόρων με τα οποία έραναν τον Κύριον;
Ήταν φέτος το Πάσχα διαφορετικό, επειδή σφραγίστηκαν, ως λίθος, οι μεταμεσονύχτιοι χώροι διασκέδασης; Ίσως. Επειδή συνηθίσαμε κάθε χρόνο λίγα λεπτά μετά το Χριστός Ανέστη να συρρέουν εκεί οι απανταχού αναστημένοι πιστοί, για να αποπερατώσουν την πασχαλινή θεία λειτουργία στους ανά την επικράτεια βωμούς της πίστας, αφού πρώτα οι πλείστοι εξέλιπαν ως καπνός από τους ναούς.
Ήταν αλλιώτικο φέτος το Πάσχα; Και πώς να μην ήταν. Χωρίς τις μεγάλες παρέες, την ευρύτερη οικογένεια, χωρίς τις επισκέψεις σε φίλους, την καταφυγή στα χωριά μας, στους παππούδες και στις γιαγιάδες – γι’ αυτούς κι αν ήταν διαφορετικό. Ξεχάσαμε το μποτιλιάρισμα στους δρόμος, αποφύγαμε τους νεκρούς των τριημέρων.
Μακριά από καφετέριες, χωρίς απολαυστικές βόλτες στην πόλη. Ναι, ήταν παράξενο φέτος το Πάσχα. Κανένα πανηγύρι γύρω από το στόλισμα του Επιταφίου, ούτε θύμα από κροτίδες.
Ναι, με κλειστές τις εκκλησίες -δίχως τις χαιρετούρες, τα καλωσορίσματα, τις ευχές, την ευκαιριακή ψιλοκουβέντα- βεβαίως ήταν ένα ξεχωριστό Πάσχα! Ήταν μια θλιβερή λογική αναγκαιότητα. Μας δόθηκε εξ ανάγκης η καθ’ υποχρέωσιν ευκαιρία να αναμετρηθούμε με τα πιστεύω, τις προσδοκίες, τις ελπίδες, τα εγώ, τα βάθη και τα ύψη μας. Ναι, ήταν παράξενα αλλιώτικο, διαφορετικό το φετινό Πάσχα.
Και έτσι όμως, εάν αφαιρέσουμε όλες τις παραπάνω, κατά παραδοσιακή συνήθεια, αγαθές, γήινες και μη προσδοκίες, οικονομείται (δεν θα μπορούσε να είναι κι αλλιώς) ένα ξεκάθαρο, διαυγές, κρυστάλλινο, εορταστικό, λαμπροφόρο Χριστός Ανέστη!
*Ο Κώστας Ν. Κωνσταντίνου είναι διευθυντής του 2ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου
https://kostaskonstantinou.com/