Είναι γνωστό ότι στο εκπαιδευτικό σύστημα διδάσκονται ελάχιστα στοιχεία ιστορίας όχι με στόχο την αναζήτηση της αλήθειας και των πραγματικών γεγονότων, αλλά τον εθνικό φρονηματισμό.
Λίγες γνώσεις από την κλασική Ελλάδα του 5ου αι., οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τα κατορθώματα του ’21. Ιδιαίτερα σκοτεινοί παραμένουν οι χρόνοι της ύστερης αρχαιότητας που είναι σημαντικοί, γιατί τότε με αργό τρόπο μπαίνουν οι βάσεις για τη σύγχρονη Ευρώπη που συγκροτείται με στοιχεία της αρχαίας φιλοσοφίας και της επιστημονικής σκέψης, της ρωμαϊκής κυριαρχίας και φυσικά της επικράτησης του χριστιανισμού και του Βυζαντίου.
Γι’ αυτό απόλαυσα πραγματικά το βιβλίο «Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ» από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ με συγγραφέα την Πολύμνια Αθανασιάδη. Ο δεύτερος λόγος ήταν η καίρια και καθαρή γλώσσα που χωρίς άκριτους νεολογισμούς και αδόκιμη μεταφορά ξενικών όρων επιτυγχάνει να αναδείξει τις βασικές αιτίες μετασχηματισμού της κοινωνίας.
Στην ύστερη αρχαιότητα ακμάζουν ιδιαίτερα οι παρηγορητικές φιλοσοφίες του στωικισμού και των Επικουρείων αλλά αναδεικνύονται και νέες θεότητες, όπως η Τύχη και κυρίως επικρατεί ο χριστιανισμός που απαντά στην αγωνία του θανάτου με την ανάσταση του Χριστού και τη λύτρωση από το προπατορικό αμάρτημα και την αιώνια ενοχή.
Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με τη συγγραφέα είχαμε κάνει στο ΣΚΑΪ ΚΡΗΤΗΣ, αλλά το βιβλίο με τις πολλές αρετές του δείχνει καθαρά πώς η ανταλλαγή φιλοσοφικών απόψεων μετατρέπεται σε κυρίαρχο δόγμα με απόλυτη αλήθεια που όποιος δεν αποδέχεται είναι αιρετικός.
Η μετάπτωση άλλωστε της έννοιας αίρεση από εκλογή, προσωπική άποψη σε αμαρτωλή και καταδικαστέα αντίληψη και, όσοι είναι αιρετικοί πρέπει να αποκλείονται από την πολιτεία του θεού, αυτό σημαίνει. Η Πολύμνια Αθανασιάδη, καθηγήτρια Πανεπιστημίου, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σορβόννης και Οξφόρδης.
Δίδαξε στο Χάρβαρντ και σε άλλα πανεπιστήμια και έχει δημοσιεύσει αρκετές μελέτες σε έγκυρα περιοδικά. Επίσης, από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑΣ κυκλοφόρησε και το μυθιστόρημά της «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ». Είναι γνωστό ότι στην ιστορία μάς ενδιαφέρουν περισσότερο τα γεγονότα και η εξακρίβωση των αιτίων.
Στη λογοτεχνία κυριαρχούν τα πρόσωπα φανταστικά ή μυθοπλαστικά. Δεν ενδιαφέρει η αλήθεια, αλλά η ομορφιά του λόγου που συγκινεί και δροσίζει την ψυχή του αναγνώστη. Πρωταγωνιστεί το ζευγάρι Γουίμ και Έλλη. Εκείνος είναι από την Ολλανδία, εκείνη από την Κωνσταντινούπολη με αρμένικες ρίζες.
Ανήκουν και οι δύο στο μεσοαστικό στρώμα με πλούσια παιδεία. Τους συνδέει μια μεγάλη αγάπη και έρωτας και τους χωρίζουν δύο διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις. Το πρόβλημα αν ανήκουμε στην Ανατολή ή στην Δύση, αν και πολιτικά φαίνεται να έχει λυθεί, παραμένει μια ανοικτή πληγή.
Η Δύση με τον επιδεικτικό καταναλωτισμό, την ψυχρότητα του δήθεν ορθολογισμού αποστεγνώνει τις ανθρώπινες ψυχές και καταστρέφει τον αυθορμητισμό και τη ζεστασιά που έχει ανάγκη ο άνθρωπος. Η Ανατολή παραμένει ακόμα ποθητή και ανθρώπινη. Με όρους οικονομικούς δεν είναι αναπτυγμένη, αλλά οι άνθρωποι ονειρεύονται και κρατούν φιλικές σχέσεις.
Οι σελίδες όπου περιγράφονται οι γονείς της Έλλης είναι εξαιρετικές, όπως και οι έρευνες της Έλλης στα ανθρακωρυχεία με τη ζωή ενός Τούρκου μετανάστη. Καθώς προχωρεί η πλοκή, κάθε σελίδα αποκαλύπτει ένα κρυμμένο μυστικό. Για να γεφυρωθεί το χάσμα Δύσης και Ανατολής πρέπει να γίνει υπέρβαση που μόνο η αγάπη κι η αμοιβαία εκτίμηση επιτυγχάνουν.
Η γοητεία της Ανατολής παραμένει ακόμα ισχυρή και σε μένα. Δεν είναι ο ρομαντικός οριενταλισμός, αλλά οι τόσο ζεστές ανθρώπινες σχέσεις που όλοι έχουμε ανάγκη.
Πού πηγαίνει σήμερα ο κόσμος δεν μπορώ να απαντήσω, μπορώ όμως να πω με απόλυτη βεβαιότητα ότι το μυθιστόρημα αυτό αξίζει να διαβαστεί και ότι καμιά παρουσίαση δεν αντικαθιστά την χαρά της ανάγνωσης.