Οι συμφωνίες συνομολογούνται κυρίως για το μέλλον και όχι για το παρελθόν. Και δυστυχώς οι Τσίπρας και Κοτζιάς έκαναν μια συμφωνία για το Μακεδονικό η οποία αναφέρεται στο παρελθόν και όχι στο μέλλον. Διασφαλίζει, ή πιο ορθά προσπαθεί να το διασφαλίσει (χωρίς απ’ ό,τι φαίνεται να το πετυχαίνει), το παρελθόν και μάλιστα το απώτερο (2.300 πριν) και όχι το άμεσο ή απώτερο μέλλον.
Η όποια δυνητική διασφάλιση φτάνει μέχρι τον θάνατο του Μεγαλέξανδρου το 320 π.χ. άντε και μέχρι την διάλυση του Μακεδονικού κράτους το 146 π.χ. Από κει και μέχρι σήμερα το γήπεδο αφήνεται εντελώς ελεύθερο στους Σκοπιανούς. Ως εάν το γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας με το όνομα Μακεδονία, δεν ανήκει πλέον στην Ελλάδα, ως εάν δεν έχει κατοίκους Μακεδόνες ή ως εάν μπορεί να κατοικείται π.χ. από Κρητικούς, Πελοποννήσιους, Στερεοελλαδίτες κ.λπ., όχι όμως Μακεδόνες. Ή σαν να ντρεπόμαστε που κατοικείται από Μακεδόνες και συμφωνούμε του λοιπού να το αποκρύπτουμε.
Και για να μην νομίσει κανείς ότι είμαστε εμπαθείς, αρκεί να αναφερθεί ότι σε όλο το κείμενο της συμφωνίας (20 σελίδες) πουθενά δεν αναφέρεται ούτε μια φορά η λέξη Μακεδονία, Μακεδόνας, Μακεδονική κ.λ.π. σε σχέση με την Ελλάδα, αλλά μόνο σε σχέση με τα Σκόπια. Συγκεκριμένα μάλιστα, όσον αφορά την Ελλάδα, η Μακεδονία αναφέρεται ως «βόρεια περιοχή της χώρας», εμείς οι Μακεδόνες ως «ο πληθυσμός της βόρειας περιοχής της χώρας» και ο Μακεδονικός πολιτισμός μόνον ως «Ελληνικός πολιτισμός».
Αποφεύγεται μάλιστα επιμελώς να γραφτεί ως «Αρχαίος Μακεδονικός πολιτισμός» ο οποίος ανήκει ρητά και κατηγορηματικά στην Ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, ούτως ώστε να είναι εξασφαλισμένη η αρχαία μας ιστορία τουλάχιστον. ‘Εχει ακόμα κανείς την αμφιβολία ότι εξεπίτηδες οτιδήποτε έχει σχέση με τους όρους Μακεδονία, Μακεδονικός κ.λ.π. και ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή χαρίζεται κατά 100% στους Σκοπιανούς; Ή για να το πούμε αλλιώς, αμφιβάλλει κανείς ότι η πραγματική κατάσταση με την συμφωνία των Πρεσπών θα είναι: Οτιδήποτε νεώτερο και σύγχρονο «Μακεδονικό» θα ανήκει αποκλειστικά στα Σκόπια, ενώ η αρχαιότητα παίζεται, το συζητάμε;
Κύριο μέλημα λοιπόν μιας διακρατικής συμφωνίας θα ήταν να περιλαμβάνει διατάξεις και πρόνοιες που να διασφαλίζουν το μέλλον, να μπορούν δηλαδή να αντιταχτούν αποτρεπτικά, αποτελεσματικά και καίρια σε μελλοντικές αντισυμβατικές ενέργειες του άλλου μέρους, όπως π.χ. στην περίπτωση που ένας νέος Γκρούεφσκι εμφανιστεί στη γειτονική χώρα.
Η Συμφωνία των Πρεσπών όμως αντί να κάνει αυτό, κάνει το ακριβώς αντίθετο: Για να εμφανίσουν οι Τσίπρας-Κοτζιάς μια πολιτικοδιπλωματική επιτυχία διεθνών διαστάσεων, «έδωσαν» στον Ζάεφ (σαν αντίτιμο για την μη περικοπή των συντάξεων, καθ’ υπέρβαση της μέχρι σήμερα ακολουθούμενης εθνικής γραμμής και εντελώς μυστικά από κόμματα και λαό, προς αποφυγή διαμαρτυριών), «Μακεδονική εθνότητα» και «Μακεδονική γλώσσα».
Τα δύο δηλαδή στοιχεία που, περισσότερο και από το όνομα του κράτους, μπορούν να στηρίξουν και να υποστηρίξουν μελλοντικούς Γγκρούεφσκι και μελλοντικούς αλυτρωτισμούς. Διότι, ας μην αυταπατώμεθα, νέοι Γγκρούεφσκι στο μέλλον θα βρεθούν, μπορεί και χειρότεροι. Κι από τη στιγμή που, πριν ακόμα κυρωθεί η συμφωνία, ο «καλός» μας Ζάεφ υποδύεται (σοβαρά και όχι για να περάσει η συμφωνία από το Σκοπιανό Κοινοβούλιο όπως στην αρχή φάνηκε) τον Γκρούεφσκι, ποιος μπορεί να βεβαιώσει το αντίθετο;
Οι τελευταίες μάλιστα δηλώσεις του Ζάεφ (11-12-2018 στο Radio Free Europe): «Είμαι Μακεδόνας, μιλάω Μακεδονικά, και είναι δικαίωμά μου, είναι Ευρωπαϊκή αξία, περιμένω όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες να αποδεχτούν και να σεβαστούν τις Ευρωπαϊκές αξίες. Συμφωνήσαμε να μοιραστούμε την κοινή ιστορία και να συνεχίσουμε στο πνεύμα της φιλίας για να οικοδομήσουμε σχέσεις καλής γειτονίας» δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Παραβλέποντας δε το μάθημα «Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας» του Ζάεφ, προσωπικά και όντας καλός γνώστης της ιστορίας και Μακεδόνας στην καταγωγή, αναρωτιέμαι: από πότε είχα κοινή ιστορία με τον κ. Ζάεφ για να τη μοιραστώ μαζί του και δεν το ξέρω;
Και τι ρόλο παίζει άραγε το άρθρο 7 παρ. 1 της συμφωνίας που λέει: «Τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά». Και παρακάτω στην παρ. 3: Το Δεύτερο Μέρος (σ.σ. δηλ. τα Σκόπια) έχει …. «επικράτεια, γλώσσα, πληθυσμό και χαρακτηριστικά με τη δική τους ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά, διακριτώς διαφορετικά από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 7 παρ. 2 (σ.σ. δηλ. από αυτά που αναφέρονται στην Ελλάδα)».
Ε τότε λοιπόν ποια κοινή ιστορία να μοιραστούμε; Και γιατί το λέει και μάλιστα πανηγυρικά ο Σκοπιανός πρωθυπουργός, αν όχι με αλυτρωτικούς σκοπούς; Και επειδή η προς διαμοιρασμό ιστορία στην προς επίλυση διαφορά είναι μία (εάν το έτερο μέρος είχε αξιόλογη ιστορία δεν θα υπέκλεπτε την ιστορία των γειτόνων του), η Αρχαία Μακεδονική δηλαδή, της οποίας κληρονόμος είναι η Ελλάδα αφού οι Μακεδόνες ήσαν ένα από τα Ελληνικά φύλλα, ας ετοιμαζόμαστε να επιλέξουμε: Μεγαλέξαντρο ή Φίλιππο; Ο καλύτερος θα πάρει τον πρώτο και ο χαμένος τον δεύτερο.
Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι ο κ. Ζάεφ όμως, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, μιλά από θέση ισχύος, αφού το άρθρο 8 παρ. 5 της συμφωνίας, αυτό ακριβώς προβλέπει: «Εντός μηνός …. τα μέρη θα συγκροτήσουν Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων σε ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, για να εξετάσει την αντικειμενική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων».
Παραβλέποντας τη νύξη ότι μέχρι τώρα δηλαδή η Αρχαία Μακεδονική Ιστορία που διδάσκεται στην Ελλάδα δεν είναι αντικειμενική, θα σταθούμε στον πραγματικό κίνδυνο της διάταξης: Αν μπεις στη διαδικασία να συζητήσεις με κάποιον την κυριότητα του σακακιού σου, στην καλύτερη περίπτωση θα χάσεις το μισό. ‘
Ετσι λοιπόν από εδώ και πέρα οι νέοι Γκρούεφσκι, θα μιλούν και θα πράττουν από θέση ισχύος. Θα είναι δηλαδή αναβαθμισμένοι, όχι από μονομερείς αναγνωρίσεις τρίτων χωρών όπως μέχρι σήμερα, αλλά νομιμοποιημένοι πλέον απ’ ευθείας από τον αντισυμβαλλόμενο, δηλαδή την Ελλάδα.
Και ποιος θα μπορεί να αντιδράσει σοβαρά και αποτελεσματικά σε μελλοντική επανασύνδεση «Μακεδόνα» της Βόρειας Μακεδονίας με «Μακεδόνα» της «Βόρειας περιοχής» της Ελλάδας» όπως λέει και η συμφωνία; Τη στιγμή μάλιστα που γνωρίζει ότι οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί έχουν μόνιμα τεντωμένα τ’ αυτιά τους για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αρνήσεις αυτοπροσδιορισμών και λοιπών εξόχως «πολιτικώς ορθών» events, (αρκεί βέβαια να μην αφορούν τις χώρες τους).
Δεν θέλει και μεγάλη προσπάθεια για να δούν το ζοφερό μέλλον ακόμα και οι σημερινοί κυβερνήτες μας, αρκεί να ξεκαβαλήσουν το σύννεφο το οποίο καβαλικεύουν τέσσερα χρόνια τώρα. Το ότι συνεπώς η εν λόγω συμφωνία είναι μια συμφωνία Συριζαϊκής εμπνεύσεως, κοπής και προελεύσεως φαίνεται από τα πολλά «φλού» σημεία που περιέχει. Η αρχή της «δημιουργικής προβλημάτων ασάφειας» στην υπηρεσία της διπλωματίας.
Όπως π.χ. στο παραπάνω άρθρο 7 παρ. 1, όπου ο καθένας από τους εντεύθεν και κακείθεν των βορείων συνόρων μας κατοίκους, μπορεί να «αντιλαμβά- νεται» τους όρους Μακεδονία και Μακεδόνας όπως αυτός θεωρεί σκόπιμο, πλην όμως μόνον ο βόρειος θα λέγεται επίσημα εθνικότητας Μακεδόνας και μόνον η δική του γλώσσα θα αποκαλείται διεθνώς και επίσημα Μακεδονική. Εάν συνεπώς ο Βόρειος Μακεδόνας «αντιληφθεί» τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο ως πρόγονό του, πού θα πρέπει να τρέχει πάλι ο «Νότιος» Μακεδόνας να βρεί το δίκιο του; Στον Νίμιτς (και στον κάθε Νίμιτς), στον κ. Κοτζιά ή στον κ. Δανέλλη;
Ουσιαστικά δηλαδή η Συμφωνία των Πρεσπών επαφίεται στην καλή θέληση των Βορείων γειτόνων μας. Και, ως γνωστόν, μετά την απομάκρυνση απ’ το ταμείο, δηλαδή μετά την κύρωση της συμφωνίας από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Η σφαλιάρα (δηλαδή ο αναβαθμισμένος και έμμεσα πλην σαφώς νομιμοποιημένος πλέον κίνδυνος αλυτρωτισμών και διεκδικήσεων), θα είναι όλη δική μας και καθόλου των Σκοπιανών.
Διότι, ας μη γελιόμαστε: Όπως σύμφωνα με τη συμφωνία η κάθε πλευρά μπορεί να βλέπει την Μακεδονική ιστορία, τον Μακεδονικό πολιτισμό και τη Μακεδονική γλώσσα όπως αυτή την «αντιλαμβάνεται», αναλόγως βέβαια θα αντιλαμβάνεται και την έννοια του αλυτρωτισμού. Και εάν η Ελληνική πλευρά περιμένει τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς να σπεύσουν να τη σώσουν, απατάται οικτρά. Οι άνθρωποι αυτοί θα είναι πάντα με τους «αδύνατους» και τους «καταπιεσμένους», δηλαδή με τα συμφέροντά τους. Γκαίκε!
Συνεπώς ο παραπάνω υπαρκτότατος κίνδυνος θα είναι μόνιμος, αδιαπραγμάτευτος πλέον και ενεργός για το μέλλον στον αιώνα τον άπαντα. Και καμμία παραίτηση, ούτε του κ. Δανέλλη, ούτε του κ. Θεοδωράκη, ούτε όλων των βουλευτών του Ποταμιού που σκέφτονται να ψηφίσουν «ναι» στην Συμφωνία των Πρεσπών, μπορούν να την αποτρέψουν ή να την αποκαταστήσουν στα προ Συμφωνίας των Πρεσπών επίπεδα.
Χώρια που κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ο Τσίπρας ο οποίος ζητεί από τα άλλα κόμματα να ψηφίσουν τη συμφωνία, μπορεί να είναι αυτός που θα αναγγείλει ξαφνικά από το βήμα της Βουλής ότι το κόμμα του δεν θα ψηφίσει τη (δική του) συμφωνία. Ο δρόμος είναι ανοιχτός μετά την ακύρωση της περικοπής των συντάξεων και, βοηθούντος και του Ζάεφ, κάποια δικαιολογία θα βρεθεί. Τσίπρας είναι, δεν είναι ανάγκη να είναι και σοβαρή. Και τότε θα δούμε τον αρχηγό και τους βουλευτές του Ποταμιού κατά πού θα τρέχουν να κρυφτούν.
*Ο Θανάσης Η. Καραγιάννης είναι δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Μακεδόνων Κρήτης