Ο Άγγλος ποιητής Μπλέικ μάς καλεί να δούμε τον κόσμο «σ’ έναν κόκκο άμμου και σε ένα αγριολούλουδο τον ουρανό». Τώρα που βιώνουμε πρωτοφανείς περιπέτειες, καταλαβαίνουμε πως τα γεγονότα στον χρόνο δεν είναι προσθετικά, αλλά ασύμμετρα. Άλλωστε, η Ιστορία δεν έχει γραμμική ροή. Διακρίνεται από ασυνέχειες και ανατροπές. Το κλειδί για να κατανοήσουμε όσα συμβαίνουν γύρω μας είναι να συνδέουμε το μερικό με το ολικό. Έτσι ξεχωρίζουμε τον ορθολογισμό από τις ψευδείς συνειδήσεις. Τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις από τις αυθεντικές αξίες. Τις πραγματικές ανάγκες από τις τεχνητές.
Ο κορωναϊός κι ο Έβρος, δοκιμάζουν τις αντοχές μας. Πρωτίστως, επισημαίνουν την αναγκαιότητα απεξάρτησης από κλειστά συστήματα σκέψεων και ιδεών. Ο ανορθολογισμός στη δημόσια ζωή μάς στερεί τη δυνατότητα σύνδεσης του παρόντα και του παρελθόντα χρόνου με τον μέλλοντα.
Η πολιτική τάξη, στην πρωτόγνωρη αυτή συγκυρία επέδειξε, σχεδόν στο σύνολό της, την απαιτούμενη προσαρμοστικότητα. Κατάλαβε ότι ο κόσμος των βεβαιοτήτων έχει παρέλθει. Ο σκοταδισμός, η θρησκοληψία, η πνευματική υστέρηση, τα φοβικά σύνδρομα είναι όψεις μιας κλειστής κοινωνίας. Στους σημερινούς μεταβατικούς καιρούς, μείζον στοίχημα καθίσταται η πολιτισμική αλλαγή. Τα προβλήματα δεν προσμετρώνται με τις γνώριμες προσεγγίσεις. Ούτε ξεπερνιούνται με τα παραδοσιακά εργαλεία.
Οι τωρινές ιδεολογικές, ηθικές και πολιτικές επιλογές απαιτούν νέα αξιακά φορτία. Τα παραδοσιακά μοντέλα έκλεισαν τον κύκλο τους. Οι δυνάμεις που αντιλαμβάνονται αυτή την εξέλιξη έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Η εναρμόνιση στα νέα δεδομένα είναι δείκτης προόδου για το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Στο πεδίο αυτό αναμετρώνται κυρίως οι πρωταγωνιστές του νέου δικομματισμού, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Αλέξης Τσίπρας.
Ο πρωθυπουργός αναμφίβολα κλήθηκε να διαχειριστεί απρόσμενα γεγονότα. Οι επιδόσεις του κρίνονται θετικές. Το επιβεβαιώνουν και οι σχετικές έρευνες. Βέβαια, όλα θα αξιολογηθούν από την τελική τους έκβαση. Το κυριότερο, δεν παγιδεύτηκε στις συντηρητικές συνταγές, που κυριαρχούν στην παράταξή του. Η έντεχνη διαφοροποίησή του από τη στάση της Εκκλησίας στο θέμα του κορονοϊού το αποδεικνύει. Με τη συγκεκριμένη επιλογή διατηρεί τη σχέση εμπιστοσύνης που καλλιέργησε με ένα προοδευτικό τμήμα του εκλογικού σώματος.
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, παρά τις αρχικές αμφιταλαντεύσεις, φαίνεται να αφομοιώνει τον διακηρυγμένο μετασχηματισμό των πολιτικών του. Η προσαρμογή του στο νέο περιβάλλον είναι εμφανής. Έτσι, μπορεί να δημιουργήσει διαύλους επικοινωνίας με το ευρύτερο κεντροαριστερό ακροατήριο.
Η μεγάλη πρόκληση, ωστόσο, είναι αυτή που αντιμετωπίζει η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο λόγος και ο ρόλος της στο μεταίχμιο μιας φορτισμένης εποχής αποκτούν ιδιαίτερη αξία και σημασία. Κατ’ αρχάς ο συμβολισμός της εκλογής της είναι ξεχωριστός. Δεν αποτελούσε εφεδρεία κάποιου κομματικού χώρου. Το σημαντικότερο, εμφανίζεται ως φορέας μιας πολιτικής κουλτούρας που καταλύει τα παρωχημένα ιδεολογικο-πολιτικά και πολιτισμικά υποδείγματα.
Ως εκ τούτου, η προεδρία της θα κριθεί από την κυριαρχία του Μάκρο στο Μίκρο. Στην πραγματικότητα, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου επωμίζεται την ευθύνη να ενσαρκώσει την Ελλάδα του ορθολογισμού, κόντρα σε ένα στοιχειωμένο και εσωστρεφές εποικοδόμημα που βρίθει από ιδεοληπτικές εμμονές, φοβικά σύνδρομα και πνευματική ξηρασία.
Για να ξαναθυμηθούμε τον Μπλέικ, η αλλαγή στα θεωρούμενα «μικρά» μεταβάλλει μακροπρόθεσμα και τα «μεγάλα».
* Ο Γιώργος Πανταγιάς είναι Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Ρolity Α.E.