Κάποια πράγματα στη χώρα μας είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να αλλάξουν, σε αντίθεση με κάποια άλλα που ορισμένοι προσπαθούν να τ’ αλλάξουν ενώ δεν υφίσταται κάποιος ιδιαίτερος λόγος. Τις τελευταίες μέρες, συγκεκριμένα, είδαν το φως της δημοσιότητας κάτι περίεργες ειδήσεις ότι δρομολογείται, ή κάπως έτσι, η μετονομασία δύο σταθμών του μετρό της Αθήνας.
Για να ακριβολογούμε υπήρχε η σκέψη από τους διοικούντες την επιχείρηση, ο σταθμός του Ευαγγελισμού να πάρει το όνομα του Παύλου Μπακογιάννη, ενώ ο σταθμός του Αγίου Δημητρίου το όνομα του γνωστού, στους παλιότερους μόνο δυστυχώς, αγωνιστή εναντίον της χούντας, Αλέκου Παναγούλη.
Εντύπωση κάνει η απόφαση εκείνη, γιατί αφορά ένα θέμα κρίσιμο που απλώνει τα πλοκάμια του σε ουσιώδεις εκφάνσεις και πολλά πεδία της σύγχρονης ζωής, όπως πολιτικά, κοινωνικά, ιστορικά, παράδοσης, ατομικής και συλλογικής μνήμης, κλπ. Δεν γνωρίζουμε αν η απόφαση αυτή υπήρξε αποκλειστικώς δική τους ενέργεια, ή τους επιβλήθηκε με κάποιον τρόπο, άμεσο ή έμμεσο, από αλλού.
Και για να πάμε τη συζήτηση ένα βήμα παραπέρα, ποιο ήταν το σκεπτικό της όλης ενέργειας, αν γινόταν φυσικά πράξη; Μήπως η εξαργύρωση της τοποθέτησής του εκεί από πολιτικούς προϊστάμενους; Το όνομα πάντως του Παύλου Μπακογιάννη, προς τα εκεί τείνει και αυτό υπαινίσσεται. Για τον άλλο σταθμό, εκεί κοντά όπου άφησε την τελευταία του πνοή, οδηγώντας το αυτοκίνητό του, ο αγωνιστής Παναγούλης, τι θα σήμαινε λοιπόν αυτή η μετονομασία;
Ευτυχώς τα αντανακλαστικά της κοινωνίας αποσόβησαν ικανοποιητικά ένα τέτοιο εγχείρημα και τα πράγματα έμειναν ως είχαν! Η διάχυτη κοινωνική κατακραυγή έκανε τη δουλειά της και μάλιστα γρήγορα πριν τα πράγματα πάρουν μη αναστρέψιμη μορφή, παρά το γεγονός ότι το θέμα, γενικότερα, της πιστής εφαρμογής ή πιο σωστά του σεβασμού της παράδοσης στον ελληνικό χώρο έχει διαχρονικά αμαρτωλό παρελθόν. Και να κάνουμε πιο χειροπιαστό το ζητούμενο, ποιος αλήθεια γνωρίζει σήμερα κάποιες μεγάλες και κεντρικές λεωφόρους των Αθηνών με το όνομα που γράφουν οι πινακίδες στους τοίχους των πολυκατοικιών;
Όλοι οι κάτοικοι αναφέρονται σε αυτές με το όνομα που υπήρχε κάποτε, σε κάποια άλλη εποχή, αφού αυτό αποτελούσε μέρος της ιστορίας και της ζωής της πόλης! Αν οι εμπνευστές της τωρινής διαδικασίας, τώρα, ήθελαν να προωθήσουν την εθνική συμφιλίωση και την υπόθεση της δημοκρατίας στον ελλαδικό χώρο, είχαν χιλιάδες άλλους τρόπους να το πράξουν.
Ποιος αναφέρεται σήμερα στην οδό Ακαδημίας, στο Ηράκλειο, με το όνομα του πολιτικού που φιγουράρει στις πινακίδες; Άλλωστε τελευταία έγινε πολλή φασαρία και εδώ για το συγκεκριμένο θέμα και μάλιστα βρέθηκαν κάποιοι που ζήτησαν να παραμείνει ως έχει, άλλοι να αλλάξει, και πολλοί που υποστήριξαν κάποια μέση λύση σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του δημιουργηθέντος, γιατί άραγε, χάσματος.
Που βρίσκεται λοιπόν σήμερα η περίοπτη λεωφόρος στην πόλη με το όνομα ενός μεγάλου Ηρακλειώτη στοχαστή, του οικουμενικού Νίκου Καζαντζάκη; Θα αξιωθεί η πόλη και η χώρα, φυσικά, να αποκτήσουν έναν άλλο συγγραφέα του δικού του εντυπωσιακού βεληνεκούς;
Για να γυρίσουμε, λοιπόν, στην πρωτεύουσα, αν δεν υπήρχε κάποια προηγούμενη διαβούλευση για το θέμα αυτό, τότε σίγουρα κρίνεται επιπόλαιη από μεριάς εκείνων που την δρομολόγησαν, έστω λεκτικά, αφού είναι γνωστή η σχέση του Παύλου Μπακογιάννη με κάποια βασικά ονόματα από την κυβερνώσα πλειοψηφία.
Ίσως βέβαια να ήθελαν για κάποιον λόγο να δουν τις αντιδράσεις της κοινωνίας, γνωστό εν πολλοίς σενάριο, τις οίδε; Αν ναι, τότε σίγουρα δεν συνάδει με τις προεκλογικές υποσχέσεις και εξαγγελίες του κυβερνώντος πολιτικού σχηματισμού και φυσικά ούτε με τις σοβαρές προσπάθειες που φαίνεται πως δρομολογεί το κόμμα αυτό για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Και φυσικά δεν προσφέρει τίποτα απολύτως στο ίδιο, αυτό καθ’ εαυτό, ούτε πρόσκαιρα, ούτε μακροπρόθεσμα.
Όσον αφορά τη μνήμη και την απόδοση τιμών σε αμφότερους τους αγωνιστές της δημοκρατίας, υπάρχουν επίσης χιλιάδες άλλοι τρόποι να μνημονευτούν οι αγώνες τους και η σημαντική συμβολή τους στον αντιδικτατορικό αγώνα. Όλοι όμως πρέπει να σέβονται, παράλληλα, κάποιες πολιτιστικές παραμέτρους που αφορούν τον ευαίσθητο χώρο της παράδοσης. Για να δημιουργηθεί ένας κόκκος παράδοσης, καλώς ή κακώς, απαιτούνται πολλοί αιώνες επώδυνης ιστορίας, και ακόμα και τον παραμικρό απ’ αυτούς πρέπει να προφυλάσσουν άπαντες καθημερινά, πολιτικοί και πολίτες!
* Ο Γιώργος Νικ. Σχορετσανίτης είναι δ/ντής Χειρουργικής στο Παν/κό Νοσ. Ηρακλείου