Η καπηλεία του πατριωτισμού χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τους ελληνικούς εθνικιστικούς κύκλους και το βασικό τους σύνθημα ήταν το πασίγνωστο “Πατρίδα- θρησκεία – οικογένεια”, που χρονολογείται από το 1880.
Οι εξελίξεις των γεγονότων που συνέβησαν, ιδίως αυτών του 20ού αιώνα, όπως η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση που αφορούσε τον δημοτικισμό, η διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών, η συγκρότηση της Αριστεράς, ο φεμινισμός και η ανάπτυξη των συνδικαλιστικών κινημάτων πανικόβαλαν το κατεστημένο συντηρητικό καθεστώς της εποχής εκείνης.
Οι αντιδράσεις του οποίου ήταν άμεσες και πρωταγωνιστικό ρόλο για την αντιμετώπιση αυτών των προοδευτικών εξελίξεων ανέλαβαν οι ισχυροί μηχανισμοί της συντήρησης, της άρνησης, της αντίδρασης, της οπισθοδρόμησης και του σκοταδισμού.
Συμμετοχή στην επίθεση αυτή του συντηρητικού κατεστημένου είχε και ομάδα ορισμένων τσαρλατάνων, ένας από αυτούς διέδιδε στην κοινωνία και επεκαλείτο πως είχε δει όραμα σύμφωνα με το οποίο έπρεπε να επεξεργαστεί ένα φιλόδοξο σχέδιο που να απέβλεπε στην δημιουργία του τέλειου ανθρώπου.
Αυτή ήταν η αρχή της ιστορίας του τρίπτυχου συνθήματος “Πατρίδα- θρησκεία – οικογένεια”, που οχυρώθηκαν επί πολλές δεκαετίες οι δυνάμεις της πολιτικής και κοινωνικής καταστολής. Δίχασαν τον ελληνικό λαό σε εθνικόφρονες και μιάσματα.
Τα πρώτα θύματα του τρίπτυχου αυτού συνθήματος ήταν οι κορυφαίοι εκπαιδευτικοί και πρωτοπόροι του δημοτικισμού, που λόγω των προοδευτικών τους πεποιθήσεων υπέφεραν τα πάνδεινα.
1) Αλέξανδρος Δερμούζος (1880-1956).
2) Δημήτρης Γληνός (1882-1943).
3) Μανώλης Τριανταφυλλίδης (1883-1959).
Οι παραπάνω προσπάθησαν να καθιερώσουν την δημοτική γλώσσα και άλλες καινοτομίες. Κατηγορήθηκαν για αυτά, για αθεΐα και ανατρεπτικές ενέργειες.
Είχαν την ατυχία να είναι φίλοι και σύμβουλοι σε θέματα παιδείας του κορυφαίου πολιτικού ηγέτης της χώρας Ελευθέριου Βενιζέλου ,που για την γνωστή τεράστια προσφορά του έγιναν δύο απόπειρες δολοφονίας και όχι μόνο.
Παρόμοια γεγονότα έγιναν και στην Ευρώπη (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία κ.λπ.) και έφεραν την μεγάλη άνοδο του εθνικισμού και επί πολλές δεκαετίες πήραν την εξουσία φασιστικά καθεστώτα.
Δεν θα αναφερθώ για την σημερινή απίστευτη έξαρσή του εθνικισμού, διότι τα αιτία είναι γνωστά.
Κλείνω το κείμενό μου με ένα από τα πολλά αποφθέγματα του πρώτου πρωθυπουργού και δημοκράτη της μεταπολεμικής Ελλάδος αειμνήστου Γεωργίου Α. Παπανδρέου:
“Οι πεποιθήσεις των λαών σχηματίζονται όχι τόσο από τα διδάγματα της ακαδημαϊκής θεωρίας, όσο κυρίως από την πράξη, την πείρα και από τα γεγονότα της πολιτικής ζωής ”.