Στην εποχή της μεγάλης αβεβαιότητας εις την οποία έχουμε εισέλθει, οι ατομικές ελευθερίες και η ιδιωτικότητα προσμετρούνται ήδη μεταξύ των θυμάτων του κορονοϊού.
Η περιστολή των ελευθεριών λόγω της πανδημίας, δεν έχει να κάνει τόσο με την παγκόσμια απόφαση για κοινωνική απομόνωση, όσο με την πολιτική διαχείρισή της από την εκάστοτε ηγεσία.
Την επόμενη μέρα όλα θα έχουν αλλάξει. Τίποτα δεν θα είναι ίδιο με πριν. Έχουμε πάρει ήδη μια μικρή, αλλά πικρή γεύση, από τους περιορισμούς που κληθήκαμε να εφαρμόσουμε κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Η πανδημία δεν θα αποδειχθεί καταστροφική μόνο για την υγεία και την οικονομία, που είναι και τα πρώτα της θύματα.
Η πανδημία απειλεί ήδη και τη δημοκρατία. Δεν κινδυνεύει βέβαια η δημοκρατία από τον ιό που δημιούργησε την πανδημία, αλλά από μια μερίδα άπληστων, ματαιόδοξων ανθρώπων, που βλέπουν ως «ευκαιρία» τη μεγάλη υγειονομική κρίση, όπως και κάθε κρίση. Είναι οι σύγχρονοι «θηρευτές» της πολιτικής, οι τυχοδιώκτες της νέας εποχής.
Πρόκειται για αλαζονικά και υπερβολικά φιλόδοξα όντα με ηγεμονικές βλέψεις, που κατά κανόνα είναι «αλλεργικά» στη δημοκρατία και τα παράγωγά της. Θα επιχειρήσουν με κάθε τρόπο να επιτύχουν τους σκοπούς τους, ακόμα και με τον βούρδουλα αν χρειαστεί. Αυτοί οι άνθρωποι, δεν θα διστάσουν να φαλκιδέψουν τη δημοκρατία!
Σήμερα ελλοχεύει ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος, που αφορά όλο τον κόσμο αλλά και την κάθε χώρα ξεχωριστά, όπως και τη χώρα μας:
Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν από τις Αρχές, στα πλαίσια της αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης, να παγιωθούν στη συνέχεια και να γενικευθούν, συρρικνώνοντας τις ανθρώπινες ελευθερίες και με πρόφαση την αβεβαιότητα της επόμενης μέρας, να αποτελέσουν μέρος των αυστηρών μελλοντικών κανόνων κοινωνικής συνύπαρξης.
Η νέα τεχνολογία παρακολούθησης των πολιτών με στόχο την αναχαίτιση της πανδημίας, μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα, καταργώντας ουσιαστικά το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και υπονομεύοντας ακόμα και την ίδια τη δημοκρατία!
Τίθενται εδώ πολλά και ουσιαστικά ερωτήματα: Ποιοί θα είναι άραγε εκείνοι που θα ελέγχουν τα συστήματα παρακολούθησης; Θα είναι κάποιες υγειονομικές Αρχές; Θα είναι κυβερνήσεις ή κομματικοί μηχανισμοί; Θα είναι ιδιώτες που θα εκπροσωπούν πολιτικά ή επιχειρηματικά συμφέροντα; Θα είναι επιχειρηματικοί όμιλοι;
Στη χώρα μας πάντως βιάστηκε να διεκδικήσει πρόσφατα έναν τέτοιο ρόλο το Υπουργείο Παιδείας και δεν μπόρεσε δυστυχώς να κρατήσει ούτε τα προσχήματα! Έσπευσε μάλιστα, σχεδόν πραξικοπηματικά, σε νυχτερινές ώρες (όπως συνηθίζεται) που έχει και «ησυχία» στη Βουλή, να επικυρώσει, ειδική ρύθμιση-τροπολογία, προκειμένου να νομιμοποιήσει την χρήση της κάμερας στις αίθουσες διδασκαλίας των σχολείων, καταστέλλοντας όμως έτσι κάθε δημοκρατικό δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων, μαθητών και εκπαιδευτικών.
Με την διαδικασία του κατεπείγοντος πήρε αυτήν την πρωτοβουλία η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ, επικαλούμενη την ανάγκη που δημιουργεί η υγειονομική κρίση.
Τόση φασαρία όμως για λίγες μόνο μέρες μαθήματος που απομένουν; Προφανώς και δεν δικαιολογείται η εσπευσμένη και επιμελημένη «ενέργεια» στον συγκεκριμένο χρόνο, παρά μόνο αν αυτός θεωρήθηκε ως «ο κατάλληλος» για την νομιμοποίηση και εδραίωση ενός μέτρου, που θα ήταν δύσκολο να επιβληθεί σε ανύποπτο χρόνο!
Όταν αυξάνεται η παρακολούθηση των πολιτών, χωρίς ταυτόχρονα να αυξάνεται και η επιτήρηση των κυβερνήσεων και των πάσης φύσεως κέντρων εξουσίας, καθώς και των μεγάλων επιχειρήσεων, τότε ανοίγει ένας επικίνδυνος δρόμος που οδηγεί στην ολιγαρχία.
Η ιστορία πάντως μας διδάσκει, πως η συμπεριφορά των ηγετών ανά τους αιώνες σε περιόδους πανδημίας, ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή, που στο τέλος καταλήγει στο να επιλέγονται πάντα αυταρχικές λύσεις.
Είναι εντελώς ατυχής, άστοχη, ανόητη αλλά και ανέντιμη η συσχέτιση που προσπαθούν να κάνουν κάποιοι, ανάμεσα στην υγειονομική κρίση COVID-19 και τον πόλεμο!
Δεν βρισκόμαστε σε πόλεμο, αλλά ζούμε τις επιπτώσεις μια παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, που δεν είναι και η πρώτη της ανθρωπότητας! Δεν υπάρχουν εδώ άνθρωποι-εχθροί, όπως υπάρχουν στους πολέμους, αλλά άνθρωποι που πρέπει να φροντίσουμε, να βοηθήσουμε. Εκείνοι που συσχετίζουν τις δύο αυτές διαφορετικές καταστάσεις, το κάνουν με πρόθεση και κακόβουλα, για να επιτείνουν τον φόβο στους πολίτες και να παραχωρήσουν έτσι στη συνέχεια ανεμπόδιστα, τον έλεγχο στις υπηρεσίες ασφαλείας.
Η διαχείριση μιας υγειονομικής κρίσης, κατά την ταπεινή μου άποψη, θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από κάποια ειδική υγειονομική Αρχή, εγνωσμένου επιστημονικού κύρους. Η Αρχή αυτή θα έχει την ευθύνη να συγκεντρώνει τα ελάχιστα και απολύτως απαραίτητα προσωπικά δεδομένα που αφορούν τον συγκεκριμένο και μόνο σκοπό της πρόληψης και να μην τα μοιράζεται με κανένα άλλο κυβερνητικό όργανο, με καμία αστυνομική Αρχή και φυσικά με καμία ιδιωτική επιχείρηση. Τα προσωπικά δεδομένα πρέπει να διασφαλίζονται με κάθε τρόπο, ώστε να μην μπορούν να βλάψουν ή να χειραγωγήσουν τους πολίτες.
Η επιτήρηση σε μια κοινωνία, κατά τη διάρκεια τέτοιων κρίσεων όπως είναι η σημερινή, πρέπει να είναι αμφίδρομη. Έτσι, όταν ζητάει η κυβέρνηση να μάθει τι κάνουμε στην ιδιωτική μας ζωή, να μπορούμε κι εμείς ταυτόχρονα να ζητάμε από εκείνην να μάθουμε λεπτομέρειες για τις αποφάσεις της. Να μπορούμε, για παράδειγμα, να απαιτούμε ως πολίτες, να υπάρχει διαφάνεια των αποφάσεων της κυβέρνησης για την διανομή των τεράστιων χρηματικών ποσών που διατέθηκαν σε αυτήν την κρίση! Πρέπει να είμαστε σίγουροι οι πολίτες, ότι τα χρήματα αυτά εδόθησαν σε επιχειρήσεις και σε ανθρώπους που τα έχουν πραγματικά ανάγκη και όχι σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, ιδιοκτήτες ΜΜΕ κ.λ.π., οι οποίοι είναι φίλοι κάποιων υπουργών…
Εκείνοι που βιάστηκαν να πανηγυρίσουν την βεβιασμένη «είσοδο» της Δημόσιας Διοίκησης της χώρας μας στην ψηφιακή εποχή, καλύτερα να το ξανασκεφτούν! Μπορεί μεν από μια άποψη να μας απελευθερώνει αυτό από το «τέρας» της γραφειοκρατίας, αλλά το «αντάλλαγμα» που διακυβεύουμε ίσως να είναι ένα ακόμα περισσότερο τρομακτικό «τέρας», εκείνο της ανεξέλεγκτης και καταχρηστικής διαχείρισης των πληροφοριών που μας αφορούν και κατ’ επέκταση τη στέρηση των συνταγματικά κατοχυρωμένων ατομικών μας ελευθεριών. Το «τέρας» αυτό θα είναι ένας αλγόριθμος που θα γνωρίζει περισσότερα για εμάς, ακόμα και από εμάς τους ίδιους! Θα μπορεί, αξιοποιώντας τις ατομικές μας πληροφορίες, να προβλέπει και να χειραγωγεί τα συναισθήματα και τις αποφάσεις μας.
Από τη μια μεριά θα έχει την ικανότητα, σαρώνοντας το προσωπικό μας προφίλ, να διαγνώσει αν είμαστε θετικοί στον COVID-19, αλλά ταυτόχρονα θα έχει και την δύναμη να εγκαθιδρύσει, το χειρότερο ολοκληρωτικό καθεστώς που θα έχει καταγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία! Ένα καθεστώς που θα γνωρίζει ανά πάσα στιγμή όλα όσα κάνουμε, όλα όσα σκεφτόμαστε, όλα όσα αισθανόμαστε, ακόμα και όλα όσα εμείς δεν έχουμε μάθει για τον ίδιο τον εαυτό μας!
Διανύουμε μια εποχή, άχαρη, περίεργη και ύποπτη, στην οποία κυριαρχεί η ανασφάλεια. Οι κοινωνίες είναι τώρα περισσότερο ευάλωτες από ποτέ. Μελλοντικά θα τίθεται, ολοένα και συχνότερα το δίλλημα προς τους πολίτες, να επιλέγουν ανάμεσα στην ιδιωτικότητα και στην υγεία. Ακούγεται όμως, στην καλύτερη περίπτωση, ως εκβιασμός αυτό το δίλλημα!
Θα πρέπει να μπορούμε ως ελεύθεροι πολίτες, αν συνεχίσουμε βέβαια να είμαστε, να απολαμβάνουμε εξίσου και τα δύο αυτά θεμελιώδη δικαιώματα.
Ο φόβος έχει δηλητηριάσει τον ψυχισμό των ανθρώπων, διεγείροντας και δυναμώνοντας τα πρωτόγονα υποσυνείδητα αντανακλαστικά της αυτοάμυνας, καταστέλλοντας όμως ταυτόχρονα κάθε μηχανισμό διεκδίκησης. Οι Διεθνείς Οργανισμοί, οι κυβερνητικές και μη Οργανώσεις, οι Οργανώσεις υπεράσπισης ανθρώπινων δικαιωμάτων, οι διάφορες Ενώσεις, όπως η Ε.Ε., είναι δυστυχώς ανίσχυροι και ανήμποροι να προστατεύσουν τη δημοκρατία από τις απειλές που δέχεται σήμερα.
Το έργο της σωτηρίας της δημοκρατίας, μπορεί να το αναλάβει μόνο η κοινωνία των πολιτών σε κάθε χώρα. Οι ενεργοί πολίτες και η δυναμική τους παρουσία στο κοινωνικό γίγνεσθαι, μπορούν να αποκρούσουν τις δυνάμεις του αυταρχισμού που μας έχουν περικυκλώσει σήμερα και απειλούν να «μολύνουν» στο μέλλον τις ζωές μας. Η δύναμη που έχουν οι πολίτες είναι τεράστια, αρκεί να μην την υποτιμούν οι ίδιοι. Οι «άλλοι», έτσι κι αλλιώς αυτό κάνουν…