“Η εκδίκηση είναι δική μου” της Μαρί Ντιάι,
εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Αλεξάνδρα Κωσταράκου, Γαλλία, 2022, σελ. 264
Η πολυβραβευμένη Γαλλοσενεγαλέζα λογοτέχνης Μαρί Ντιάι προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό ένα ψυχογραφικό μυθιστόρημα με στοιχεία θρίλερ με τίτλο “Η εκδίκηση είναι δική μου”.
Κεντρική ηρωίδα η μεσήλικη δικηγόρος κυρία Σιζάν, η οποία αναλαμβάνει την υπεράσπιση της παιδοκτόνου Μαρλίν Πρενσιπό, ύστερα από την προτροπή του συζύγου τής δολοφόνου Ζιλ. Την αρχική αναστάτωση από τη δολοφονία τριών μικρών παιδιών διαδέχονται ερωτήματα. Γιατί ο Πρενσιπό διαλέγει μια άσημη δικηγόρο για μια τόσο σοβαρή υπόθεση; Μήπως κάτι τον συνδέει με το παρελθόν της κυρίας Σιζάν; Η ίδια αναγνωρίζει στο πρόσωπό του τον έφηβο που την είχε μπάσει στο δωμάτιό του όταν ήταν δέκα ετών ενώ η μητέρα της, οικιακή βοηθός, σιδέρωνε τα ρούχα της οικογένειας.
Εκεί, γοητευμένη από τον νεαρό, διέγνωσε το ταλέντο της στην επιχειρηματολογία και την αγόρευση σε μία προσπάθειά της να τον εντυπωσιάσει. “Χάρη σ’ αυτόν είμαι σήμερα δικηγόρος”, διαπιστώνει για έναν άντρα που έμαθε μέσα της να λατρεύει όλα αυτά τα τριάντα χρόνια που έχουν περάσει από τότε, αν και τον είχε συναναστραφεί μία και μοναδική φορά. Όμως, στο συγχυσμένο της μυαλό υπάρχει και μία δεύτερη ανάγνωση ενός λανθάνοντος τραύματος που ίσως εμπεριέχει κάποια στοιχεία κακοποίησης.
Η συγγραφέας δεν προδίδει την αλήθεια και αφήνει στον αναγνώστη την όλη ερμηνεία του συγκεκριμένου θέματος. Πάντως ο Ζιλ Πρενσιπό δεν την θυμάται καθόλου σε όλη τη διάρκεια της αφήγησης. Ενδέχεται μάλιστα να πρόκειται για έναν παιχνίδι του μυαλού της δικηγόρου και ποτέ της να μην τον έχει ξανασυναντήσει.
Ποια είναι όμως η κυρία Σιζάν; Πρόκειται για μια ιδιαίτερα μοναχική προσωπικότητα με μία παράξενη προσκόλληση στους γονείς της, πράγμα το οποίο την οδηγεί στο να μην τους αποκαλύπτει τις αποτυχίες, τις φοβίες, τις ήττες της και να τους παρουσιάζει μία ωραιοποιημένη πραγματικότητα, απλά και μόνο για να εισπράττει την αποδοχή τους.
Έχει και μια παράξενη σχέση με την οικιακή της βοηθό, μια μετανάστρια από τον Μαυρίκιο, χωρίς άδεια παραμονής στην Γαλλία, που ενώ την βοηθάει αφιλοκερδώς με τα χαρτιά της, κατά βάθος την φοβάται και επιδιώκει μια πιο συναισθηματική σχέση μαζί της, με απώτερο στόχο την ηθική της επιβράβευση από εκείνη. Τέλος, αν και από επιλογή άτεκνη, θεωρεί σχεδόν δικό της παιδί την κόρη του πρώην συντρόφου της Ρουντί, ίσως και μέσα από την προσπάθειά της να πλησιάσει έναν άλλον άνθρωπο, στην στερημένη από συναίσθημα ζωή της.
Αλλά το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του βιβλίου είναι η σχέση της με την Μαρλίν Πρενσιπό, την περίφημη παιδοκτόνο που έχει γίνει πρώτο θέμα στα ΜΜΕ, την τέλεια μητέρα, που αφού τάισε στοργικά τα παιδιά της, τα έπνιξε μες στην μπανιέρα και ύστερα τα “κοίμισε” στο συζυγικό κρεβάτι. Αλήθεια, αυτή η γυναίκα είναι ο μοναδικός θύτης του εγκλήματος, όταν κατά το παρελθόν έχει εγκαταλείψει τα πάντα για να είναι μόνο μάνα; Μοιάζει τελικά να υποτάχτηκε σε μία άχρωμη πραγματικότητα, να υποτάχτηκε στα θέλω του συζύγου της, παραιτούμενη από τη δουλειά της, από τους φίλους της, από την προσωπικότητά της.
Και τι είδους πατέρας είναι ο Ζιλ Πρενσιπό που είναι λιγότερο συντετριμμένος από τον θάνατο των παιδιών του και περισσότερο πρόθυμος να απαλλάξει την Μαρλίν από την αρνητική γνώμη του κόσμου; Μάλλον απ’ αυτούς που κατά βάθος δεν αντέχουν και τόσο τα μικρά. Μήπως η σύζυγός σκότωσε για λογαριασμό του προκειμένου να τον ανακουφίσει; Μήπως η ευτυχία που προσφέρει η μητρότητα και η πατρότητα δεν είναι παρά ένας μύθος; Τουλάχιστον για ορισμένους.
Δύσκολες οι απαντήσεις. Μολαταύτα, η κυρία Σιζάν, μέσα από ένα ταξίδι αυτογνωσίας, εν τέλει απαλλάσσεται από τα φαντάσματα του παρελθόντος και ίσως είναι πιο έτοιμη να αγαπήσει και να αγαπηθεί.