Συνήθως αναφερόμαστε στις γιορτές με χαρά και διασκέδαση, αλλά πολλοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τη μελαγχολία, την θλίψη, τη μοναξιά, τησν κατάθλιψη και το άγχος. Αυτά τα συναισθήματα τη συγκεκριμένη περίοδο τα περιγράφουμε ως μελαγχολία ή κατάθλιψη των γιορτών.
Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να προετοιμαστούμε και αντιμετωπίσουμε το αυξημένο άγχος των διακοπών. Αυτό που έχει σημασία είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε περισσότερο έλεγχο στα συναισθήματά μας από όσο νομίζουμε.
Γιατί νιώθουμε έτσι τις μέρες των γιορτών;
Η περίοδος αυτή έχει κάποιες υποχρεώσεις που μας οδηγούν να αισθανόμαστε αγχωμένοι, μελαγχολικοί και εξουθενωμένοι. Ενώ πρόκειται για μία περίοδο χαράς, προσπαθούμε να είμαστε αρεστοί και να ικανοποιήσουμε τους άλλους, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε πίεση.
Πολλές φορές η υποχρέωση να παραβρεθούμε σε οικογενειακές συγκεντρώσεις δεν είναι πάντα ευχάριστη. Πολλοί άνθρωποι έχουν κακές αναμνήσεις ή κουβαλούν κάποιο τραύμα με κάποια πρόσωπα της οικογένειας, τα οποία την περίοδο των εορτών θα πρέπει να τα συναντήσουν.
Δυστυχώς τα κοινωνικά στερεότυπα μάς πιέζουν να βρεθούμε σε μέρη που δεν αισθανόμαστε άνετα και αυτό ενεργοποιεί αρνητικά συναισθήματα.
Επίσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντείνουν αρκετά την συναισθηματική αποδιοργάνωση, καθώς δημιουργούν μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις. Βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους να δημοσιοποιούν τις φωτογραφίες τους από ταξίδια, περιτριγυρισμένοι από κόσμο σε χαρούμενες στιγμές και νομίζουμε ότι όλοι είναι χαρούμενοι, ενώ εμείς έχουμε αποτύχει.
Δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το γεγονός ότι οι γιορτές αναπόφευκτα μας ωθούν σε απολογισμό της χρονιάς που πέρασε και αναστοχασμό των επιλογών μας. Πιθανόν εάν είχαμε θέσει κάποιους στόχους για τον χρόνο που πέρασε, η μη επίτευξη ίσως να δημιουργεί συναισθήματα απογοήτευσης και αποτυχίας.
Ακόμη, ένας αρκετά στρεσογόνος παράγοντας είναι η αγορά των δώρων και τα έξοδα που πρέπει να γίνουν.
Οι οικονομικές υποχρεώσεις που δημιουργούνται αυτές τις ημέρες, πολλές φορές είναι σοβαρή αιτία για τα αίσθηματα άγχους και ανησυχίας.
Τέλος, δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός, ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, είναι ακόμη πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη των γιορτών, με κίνδυνο να επιδεινωθεί η κατάστασή τους.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κατάθλιψη των γιορτών;
Οι άνθρωποι που αισθάνονται αρνητικά συναισθήματα την περίοδο των γιορτών θα πρέπει να καταλάβουν ότι ανεξαρτήτως της αιτίας που πυροδοτεί τα συναισθήματα αυτά, υπάρχει λύση για να αισθανθούν καλύτερα.
Η αυτοφροντίδα είναι πολύ σημαντική.
Γνωρίζουμε τη σημασία μιας ισορροπημένης διατροφής, της άσκησης και του καλού ύπνου. Επειδή όμως υπάρχουν πολλοί περισπασμοί και στρεσογόνοι παράγοντες αυτή την εποχή του χρόνου, αποπροσανατολιζόμαστε από τις βασικές μας ανάγκες.
Καθώς όμως πλησιάζουμε στις διακοπές, πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας και να διασφαλίσουμε ότι καλύπτουμε αυτούς τους τομείς της ζωής μας. Καλό θα ήταν να φροντίζουμε να βρίσκουμε χρόνο για ένα περίπατο, να τρεφόμαστε σωστά, να κοιμόμαστε αρκετά και να αποφεύγουμε την κατάχρηση αλκοόλ και διαφόρων ουσιών.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να μην πιέζουμε τον εαυτό μας να νιώθει στο «πνεύμα των εορτών». Θα πρέπει να αποδεχτούμε τα συναισθήματά μας και να μην νιώθουμε ενοχές που δε συμμεριζόμαστε τη χαρά των άλλων. Η πίεση να είμαστε κοινωνικοί, χαρούμενοι και παρόντες σε διάφορες εκδηλώσεις, μπορεί να μας δημιουργήσει άγχος, και καλό είναι να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας, ότι δεν είμαστε οι μόνοι που νιώθουμε έτσι.
Εάν μπορούμε, καλό θα ήταν να συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που νιώθουμε άνετα και μπορούμε να εκφραστούμε για το πώς νιώθουμε. Δεν πρέπει να υποτιμάμε την δύναμη και την αγάπη των δικών μας ανθρώπων.
Συχνά, οι άνθρωποι θέλουν να βοηθήσουν, αλλά δεν ξέρουν τι να πουν ή από πού να ξεκινήσουν. Ας φροντίσουμε λοιπόν να συναντηθούμε με ανθρώπους που αισθανόμαστε άνετα και ας μιλήσουμε για το πώς αισθανόμαστε.
Τέλος, εάν δεν θέλουμε να παραβρεθούμε σε κάποια μέρη, ας επιτρέψουμε στον εαυτό μας να πει όχι. Δεν πρέπει να αισθανόμαστε ενοχές επειδή δεν θέλουμε να πάμε κάπου ή επειδή δεν θέλουμε να συναντήσουμε κάποιους ανθρώπους.
Ας δώσουμε στον εαυτό μας το δικαίωμα της επιλογής. Ας κάνουμε κάτι που θα μας ευχαριστήσει περισσότερο, ακόμη και αν αυτό είναι να μείνουμε σπίτι και να κάνουμε μαραθώνιο ταινιών.
Χρειάζεται να πάμε σε γιατρό;
Εάν για περισσότερες από δύο εβδομάδες αισθάνεστε άγχος ή κατάθλιψη, ή εάν οι γιορτές έχουν περάσει και εξακολουθείτε να αισθάνεστε άγχος ή κατάθλιψη, ίσως θα πρέπει να μιλήσετε σε έναν επαγγελματία υγείας.
Θα πρέπει όλοι να έχουμε στο μυαλό μας ότι δεν χρειάζεται να είναι όλα υπέροχα για να μπορέσουμε να έχουμε όμορφες στιγμές.
Οι γιορτές δημιουργούν μία μορφή πίεσης, αλλά εάν επικεντρωθούμε σε θετικά συναισθήματα και κάνουμε τα πράγματα που μας ευχαριστούν, μπορεί να εκπλαγούμε θετικά και να περάσουμε όμορφα αυτή την περίοδο.
Η Αμαλία Αγγελάκη είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια MSc στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT), υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Bolton