Έχουμε πολλές φορές αναφερθεί στο σύστημα υγείας, στις ατέλειές του, στα κατορθώματά του, στις επιτυχίες του, αλλά και στις προτάσεις πολλών που θέλουν την αναβάθμισή του.
Η πόλη μας, το Ηράκλειο, ευτύχησε να έχει καλά κέντρα υγείας, κλινικές με ανθρώπους που κατέβαλλαν προσπάθειες για την υγεία και για τον συνάνθρωπο. Μια τέτοια εστία ανθρωπιάς και προσφοράς ήταν και η κλινική του Ευαγγελισμού.
Ογδόντα χρόνια πριν… 1945!
Τέσσερις Ηρακλειώτες γιατροί εκείνης της εποχής οι: Κώστας Καρυωτάκης, Ευάγγελος Χατζάκης, Κώστας Μαρκατάτης και Εμμανουήλ Γαλανάκης, ιδρύουν και λειτουργούν την κλινική «Ευαγγελισμός», υποβλέποντας να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο κοινό του Ηρακλείου.
Ανήγειραν νέα οικοδομή και εξασφάλισαν τις νέες προδιαγραφές για την πιο άρτια λειτουργία της κλινικής. Χιλιάδες ήταν οι ασθενείς οι οποίοι είχαν την τύχη να νοσηλευτούν σ’ ένα περιβάλλον ανθρώπινο και πολιτισμένο. Ο χώρος που στεγάστηκε αυτή η κλινική δεν ήταν ένας τυχαίος χώρος μέσα στα οικοδομικά τετράγωνα του Ηρακλείου, μα χώρος με μια προϊστορία, αφού υπήρξε αξιόλογο πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο αλλά και κοινωνικό σημείο αναφοράς για τους συμπολίτες μας.
Αρχές του εικοστού αιώνα και συγκεκριμένα στα 1906 στις 15 Ιουλίου, η διευθύντρια του Αγίου Ιωσήφ της Εμφανίσεως, Γαβριέλλα Ρίο, αγόρασε παλιά οικία ιδιοκτησίας του ανήλικου Γεωργίου Αντωνίου Χατζηδάκη (Νίβα) και Μαριάνθης Καστρινογιαννάκη στη συνοικία Σουλτάν Ιμπραήμ όπως λεγόταν τότε.
Η συνοικία Σουλτάν Ιμπραήμ ή Τζαμί Χαν ή Σουλτανικό τέμενος, ήταν δεξιά της οδού Χάνδακος κατεβαίνοντας στην σημερινή συνοικία Μπεντενάκι, σε τέμενος όπου είχε μετατραπεί η εκκλησία του Αγίου Πέτρου.
Στο παλιό αυτό οίκημα μεταφέρθηκε η Γαλλική Σχολή που έως τότε λειτουργούσε στη συνοικία Βεζίρ, κοντά στην εκκλησία και Μονή των Φραγκισκανών Καπουτσίνων. Το 1910, η ίδια η Γαβριέλλα Ρίο αγόρασε δύο άλλες παλιές οικίες παράπλευρα.
Μετά από την κατεδάφιση όλων αυτών των παλαιών οικιών δημιουργήθηκε ενιαίο οικόπεδο, επάνω στο οποίο χτίστηκε τριώροφο κτήριο που στέγασε την Γαλλική Σχολή Καλογραιών του Αγίου Ιωσήφ που λειτούργησε έως το 1940.
Η Σχολή Καλογραιών υπήρξε ένα πρότυπο εκπαιδευτήριο με νηπιαγωγείο, δημοτικό και γυμνάσιο. Παράλληλα με την κλασική μόρφωση οι μαθητές διδάσκονται μουσική, ξένες γλώσσες, ζωγραφική, οικοκυρικά από εξειδικευμένο προσωπικό.
Ένα προσωπικό που διόλου δεν ήταν τυχαίο. Με την γερμανική κατοχή το κτήριο αυτό το κατέλαβαν οι Γερμανοί και το μετέτρεψαν σε ένα πραγματικά σημαντικό στρατιωτικό νοσοκομείο. Μετά την απελευθέρωση και συγκεκριμένα από το 1945 λειτουργεί ως κλινική «Ευαγγελισμός», αρχικά στο παλιό κτήριο της σχολής.
Το 1949 το κτήριο αγοράζεται από τους γιατρούς Καρυωτάκη, Χατζάκη, Μαρκατάτη και από το 1950 η κλινική «Ευαγγελισμός» πήρε την τελική της μορφή. Είχα την τύχη αλλά και την τιμή να με επισκεφθεί στη Βικελαία Βιβλιοθήκη ο γνωστός Ηρακλειώτης γιατρός Αντώνης Μανδαλενάκης, γιός του κλινικάρχη ιατρού «Μανδαλένιου» ο οποίος ευγενικά μου παραχώρησε μια κατάσταση ιατρών της πόλης του Ηρακλείου κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής στην Κρήτη, την οποία και υποβάλλω:
Ονοματεπώνυμο Ειδικότητα
Αθιτάκης Ιωάννης —–
Αληγιζάκης Ιωσήφ Παθολόγος -Πολυκλινική
Αλμπαντάκης Ιωάννης Παθολόγος
Βαλλίδης Σάββας Ουρολόγος
Βασιλείου Εμμανουήλ Παθολόγος-Πανάνειο
Βογιατζάκης Νικόλαος Μαιευτήρας
Βρεττάκης Κωνσταντίνος Δερματολόγος
Γαλανάκης Εμμανουήλ ΩΡΛ
Γιαμαλάκης Στυλιανός Χειρουργός-Πολυκλινική
Γουναλάκης Βίκτωρ Δερματολόγος-Πανάνειο
Δακανάλης Γεώργιος Παθολόγος-κλινική Τριανταφυλλίδη
Δασκαλάκη –
Διαμαντάκη Μαρία Μικροβιολόγος ΙΚΑ
Δερμιτζάκης Εμμανουήλ Παθολόγος
Ευγενής Κίμων Παθολόγος
Ζερβουδάκης Γρηγόριος Νευρολόγος-Ψυχίατρος
Ηγουμενάκης Γεώργιος Δερματολόγος
Θεοδωρίδης Θεαγένης Παθολόγος
Ιερωνυμάκης Μιχαήλ Μαιευτήρας -κλινική ιδιόκτητη
Καλλιατάκης Κ. Ακτινολόγος
Κουβίδης Κων/νος Ακτινολόγος
Καρυωτάκης Κων/νος Παθολόγος-Παιδίατρος
Κασάπης Νικόλαος Χειρουργός-Πανάνειο
Λιναρδάκης Γεώργιος Παθολόγος
Λυγνός Μενέλαος Μαιευτήρας – κλινική ιδιόκτητη – Πανάνειο
Μαλτεζάκης Εμμανουήλ Παθολόγος
Μαμουνάκης Εμμανουήλ Οφθαλμίατος
Μανδαλενάκης Εμμανουήλ Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος-Σανατόριο
Μανωλόπουλος Εμμανουήλ Ουρολόγος
Μαράκης Νικόλαος —-
Μαράκης Χαρίδημος Οφθαλμίατρος – κλινική ιδιόκτητη
Μαρκατάτος Κων/νος Ευαγγελισμός, αργότερα
Μαρούσης Γεώργιος Καρδιολόγος
Ματζαπετάκης Νικόλαος Δερματολόγος
Μελισσίδης Απολλόδωρος Παθολόγος-Μικροβιολόγος
Μηλιαράς Στυλιανός Χειρουργός – Δ/ντής Πανανείου
Μουρέλλος Δημήτριος Μαιευτήρας – κλινική ιδιόκτητη
Μυλοποταμιτάκης Κων/νος Οφθαλμίατρος -Πανάνειο
Νικολακάκης Γεώργιος Νομίατρος
Νταγιαντάς Νικόλαος Παθολόγος
Οικονομίδης Μηνάς Γενικός γιατρός
Παναγιωτάκης Ηρακλής Ακτινολόγος
Παπαγεωργίου
Κωνσταντίνος Παθολόγος
Παπαματθαιάκη
Αικατερίνη Μικροβιολόγος-Πανάνειο
Πεστιδμαλτζιάν
Μιχράν Παθολόγος – Παιδίατρος προσφύγων
Πηγάκης Ελευθέριος Παθολόγος
Πολυδάκης Κωνσταντίνος Στομαχολόγος – γαστρεντερολόγος
Πρινιανάκης Ευάγγελος Παιδίατρος – Ορφανοτροφείο
Πωλιουδάκης Δευκαλίων Παθολόγος
Σαριδάκης Στέφανος Μαιευτήρας
Σουργιαδάκης Γεώργιος Παιδίατρος – Πολυκλινική
Σπυριδάκης Δημήτριος Μικροβιολόγος-Πανάνειο
Σταμπολής Στυλιανός Παθολόγος
Στεφανίδης Αλέξανδρος Παθολόγος-Πανάνειο
Τρανταλλίδης Γεώργιος Χειρουργός – κλινική ιδιόκτητη
Τρικουράκης Παναγιώτης ΩΡΛ-ΙΚΑ
Φανουράκης Νικόλαος Μικροβιολόγος- Παθολόγος
Φιοράκης Εμμανουήλ Δερματολόγος
Φωτάκης Γεώργιος Οφθαλμίατρος – κλινική ιδιόκτητη
Χαβάκης Ιωάννης Παθολόγος
Χαλκιαδάκης Εμμανουήλ Παθολόγος-Δερματολόγος
Χατζάκης Ευάγγελος Χειρουργός
Χατζηδάκης Γρηγόρης Μαιευτήρας – κλινική ιδιόκτητη
Χατζιάκης Εμμμανουήλ Οφθαλμίατρος – ΙΚΑ
Χατζηιωάννου Αλύπιος Γενικός γιατρός
Χρηστάκης Ιωάννης Παθολόγος
Εξήντα έξι (66) συνολικά ιατροί υπήρχαν.
Και αφού αναφερθήκαμε στον «Ευαγγελισμό», θεωρώ απαραίτητο να αναφερθεί και το όνομα του χειρουργού ορθοπεδικού ιατρού Μιχάλη Τσατσάκη. Είχε περάσει βέβαια από τη Βούλα, από την Πεντέλη και από την Λέρο, λόγω της ειδικότητάς του.
Στο Ηράκλειο ήρθε το 1959 και έκανε το πρώτο ιατρείο στο σπίτι της Παλίδου, στο πάρκο του Θεοτοκόπουλου. Ως γιατρός πέρασε από το Πανάνειο, συνεργάστηκε με την κλινική «Μεγαλόχαρη» και φυσικά με τον «Ευαγγελισμό» όπως προαναφέραμε. Την δεκαετία του ‘70 ερχόντουσαν ασθενείς απ’ όλη την Κρήτη, κυρίως από το νομό Λασιθίου.
Κάθε Κυριακή και αργότερα κάθε δεύτερη Κυριακή έκανε ιατρείο στην Ιεράπετρα, νοικιάζοντας χώρο, καθώς και στον Άγιο Νικόλαο, στο ιατρείο του Τζώρτζη. Τα ορθοπεδικά γενικά τα έφτιαχναν τότε οι γιατροί Λίτινας, Κριτσωτάκης και Χατζάκης.
Η κλινική του Ευαγγελισμού λειτούργησε ως κλινική μέχρι το 1985 και στη συνέχεια περιήλθε στην Ιατρική Σχολή το 2002.
Σήμερα τελεί υπό κατάληψη, μια κίνηση αντίθετη με τα οράματα και τις ιδέες του αειμνήστου και λογίου ιατρού Μανόλη Δετοράκη, που ο χώρος αυτός είχε προταθεί από τον ίδιο προκειμένου να στεγαστεί το Μουσείο της Ιστορίας της Ιατρικής!
Όμως…;