Είναι σίγουρο, ότι σήμερα δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την πολύ καλή εικόνα, όσον αφορά στην καθαριότητα, στην πόλη μας! Είναι εμφανής η διάθεση του αρμοδίου αντιδημάρχου του κυρίου Βαρδαβά, αλλά και των συνεργατών του, να συντηρούν αυτή την εικόνα του Ηρακλείου, αλλά και όλοι εμείς, εργαζόμενοι στο Δήμο και φυσικά οι δημότες, πρέπει να σεβόμαστε την προσπάθειά τους και να την ενισχύουμε.
Αν θέλουμε, μπορούμε, αφήνοντας στην άκρη τις αρρωστημένες σκέψεις που ενίοτε μας διακατέχουν και την αρνητική διάθεσή μας. Η καθαριότητα όπως και άλλα πράγματα είναι υπόθεση όλων μας!
Ηράκλειο αρχές του 1958. Ένας συνάδελφος, προφανώς μακαρίτης, επόπτης καθαριότητας του Δήμου ο Ιωάννης Μανίκας εκθέτει προς τον τότε Δήμαρχο Ηρακλείου Γεώργιο Γεωργιάδη τον τρόπο διεξαγωγής της αποκομιδής των απορριμμάτων της πόλεως και μέρος των προαστίων της. Διευκρινίζει ο προαναφερόμενος συνάδελφος, την όλη οργάνωση και λειτουργία της Υπηρεσίας καθαριότητας, η οποία διαιρείται σε δύο βασικούς κεντρικούς τομείς:
α) στην υπηρεσία καθαριότητας των καταστρωμάτων, πεζοδρομίων και ρείθρων των κεντρικών οδών της πόλεως, της πλατείας Ελευθερίας, πλατείας Κόρακα, πλατεία αρχιεπισκόπου Μακαρίου, πλατεία Βενιζέλου – Νικηφόρου Φωκά (Λιοντάρια), την οδό 1821, την πλατεία Αρκαδίου, την πλατεία Κύπρου και τους δρόμους 1866 και Έβανς, με την παραλαβήν των απορριμμάτων των διαφόρων καταστημάτων που βρίσκονται εις τας οδούς αυτάς. Επίσης, στον τομέα αυτό ανήκει και η μέριμνα και η εποπτεία της αποκομιδής των απορριμμάτων μέρους των προαστείων του Δήμου
β) στην υπηρεσία καθαριότητας και αποκομιδής των απορριμμάτων ολοκλήρου του υπολοίπου της πόλεως, πλην των προαναφερθεισών οδών και μέρους των προαστείων και εις την παραλαβήν και φόρτωσιν επί των αυτοκινήτων, των υπό των οδοκαθαριστών συσσωρευομένων επί των ρείθρων των πεζοδρομίων των κεντρικών οδών (Σταυρού) απορριμμάτων.
Δύο λοιπόν οι τομείς όπως είδαμε και φυσικά δύο και οι προϊστάμενοι – επόπτες, ο Ιωάννης Μανίκας και Ο Πρωτοπαπαδάκης. Ποιά ήταν όμως τα μέσα που είχαν στα χέρια τους οι επόπτες και συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στον Β’ τομέα με επόπτη τον Μανίκα. Ο τομέας αυτός στηρίζονταν:
α) σε πέντε αυτοκίνητα 1/2 τόνου τύπου FORD-THAMES και σε δύο κάρρα και
β) σε προσωπικό εργατοτεχνικό που αριθμούσε είκοσι ένας άνδρες ενώ προβλέπονταν πενήντα πέντε σ’ όλη την υπηρεσία.
Κάθε ένα (από τα πέντε) αυτοκίνητα είχε έναν οδηγό και δύο εργάτες που φόρτωναν, το κάθε κάρρο δε είχε τον καρραγωγέα του και έναν βοηθό εργάτη για την φόρτωσή του.
Ο συγκεκριμένος τομέας περιλάμβανε 9000 οικοδομές (οικίες και καταστήματα) και προκειμένου αυτά τα οικοδομήματα να εξυπηρετούνται ο τομέας αυτός διαιρούνταν σε άλλους πέντε, πάντα εντός των τειχών.
Ποιοι ήταν όμως αυτοί οι πέντε (5) τομείς;
1) Το ύψωμα της Ανάληψης, πλατεία Ελευθερίας μέχρι πλατεία Νικηφόρου Φωκά και Αρκαδίου
2) Λεωφόρος Πλαστήρα, οδός Σπιναλόγκας, Πανάνειο νοσοκομείο, οδός Ιεράς Μονής Καρδιωτισσης μέχρι να συναντήσει την λεωφόρο Καλοκαιρινού (έναντι καφενείου Μπελαντή).
3) Δυτική πλευρά Πανανείου, πλατεία Κόρκακα, οδός Κούρκουληδων, οδός αρχιεπισκόπου Μακαρίου, περνούσε από τας οδούς Ηρακλέους Κοκκινίδου, Βουρδουμπάδων, Περατσάκη μέχρι την παλιά Ηλεκτρική
4) Από τις οδούς Χαρκούτση, Αρετής Νιώτη, Παλμέτη, Ντεντηδάκηδων, Βουρδουμπάδων, πλατεία Νικηφόρου Φωκά, Μέγαρο “Αχτάρικα” μέχρι το κατάστημα Μακρυμίχαλου και στη συνέχεια συναντούσε την λεωφόρο αρχιεπισκόπου Μακαρίου και την παλιά ηλεκτρική.
Τέλος ο τελευταίος τομέας
5) περιελάμβανε τας οδούς Χάνδακος, Χορτατσών, Δαιδάλου, Μεγαρο Φυτάκη, οδος Μποφώρ μέχρι και την περιοχή του λιμένος Ηρακλείου. Κάθε αυτοκίνητο σύμφωνα με την έκθεση του επόπτη πραγματοποιούσε 5-6 διαδρομές την ημέρα, εκτός από την εποχή που όπως ο ίδιος αναφέρει: “πλην της εποχής καθ’ ην ευρισκόμεθα εις την παραγωγήν των αγκινάρων και χλωρών κουκίων, οπότε λόγω της αυξήσεως του όγκου των απορριμμάτων εκ των γεωργικών τούτων προϊόντων και του καταλαμβανομένου χώρου εντός των αυτοκινήτων, παρατηρείται συντομωτέρα πλήρωσις των αυτοκινήτων και επομένως μεγαλύτερα αύξησις των συντελούμενων διαδρομών”.
Σχετικά τώρα με το ωράριο εργασίας ο επόπτης αναλαμβάνει την ευθύνη, ότι το προσωπικό του συνεργείου του, το εξαντλεί πλήρως, πολλές φορές και πλέον του οκταώρου: “Εν τη υπηρεσία αποκομιδής των απορριμμάτων αυτό τούτο το προσωπικόν εζήτησεν συνεχές ωράριον εργασίας άνευ διακοπής μεσημβρινής και τούτο διότι ερχόμενοι εις επαφήν με τα απορρίμματα δεν είναι δυνατόν να καθοριστούν κατά τους κεκανονισμένους ώρας αναπαύσεως της μεσημβρίας και να συσσιτίσουν ούτε και να αναπαυθούν.
Τούτο κρίνω σκόπιμον να τονίσω, καθόσον ίσως να έχει πας τις αγνοών την λεπτομέρειαν ταύτην, αντιληφθεί είτε εργάτας καθαριότητος να έχωσιν σχολάσει της εργασίας εις ώρας κατά τας οποίας οι λοιποί εργάται του Δήμου εργάζονται, είτε τα αυτοκίνητα της καθαριότητας να ευρίσκονται εις το Δημοτικόν γκαράζ, πολύ ενωρίτερον της κεκανονισμένης ώρας των υπολοίπων υπηρεσιών του Δήμου. Αναφέρω υπευθύνως ενταύθα ότι το προσωπικόν του συνεργείου μου, εξαντλεί πλήρως το ωράριον εργασίας, ενίοτε δε και άνευ ουδεμίας αμοιβής εξ αγαθής προαιρέσεως παραμένει επ’ ολίγον και πλέον του οκταώρου”.
Συνεχίζει βέβαια ο ευσυνείδητος επόπτης την αναφορά του και για την εκτός τειχών καθαριότητα αλλά και των διαφόρων προαστίων της πόλεως μας και καταλήγει με την έκθεσή του:
“Περαίνων κύριε Δήμαρχε, υποβάλλω την παράκλησιν όπως εφ’ όσον τούτο θεωρήσετε σκόπιμον κληθώ ενώπιον αρμοδίας Επιτροπής ίνα δώσω επεξήγισιν τινα, επί της ως άνω εκθέσεως μου, καθόσον είναι ανθρώπινον να υπάρξει παράλειψις τις ως και ασάφεια. Μετά σεβασμού ο επόπτης καθαριότητας, Ιωάννης Μανίκας”.
Ευσυνειδησία, ήθος, αναγνώριση, αγάπη για το αντικείμενο της εργασίας, υπευθυνότητα και αγάπη για την πόλη του. Αναμφίβολα ένα παράδειγμα προς μίμηση για μας τους νεώτερους εργαζόμενους στο Δήμο μας. Αλλες εποχές, άλλοι καιροί, άλλα ήθη.
Τότε που οι εργαζόμενοι εκτιμούσαν το ψωμί που έτρωγαν και φυσικά τον εργοδότη τους, τότε που δεν κοίταζαν όπως σήμερα (ανεξάρτητα αν τις έχουν δουλέψει ή όχι) αν θα πάρουν “περιώριες” εννοώ τις υπερωρίες, τότε που ο Δήμος μας είχε έναν ενιαίο σύλλογο, τότε που δεν παρατηρούνταν αυτό το συχνό φαινόμενο αποσπάσεων σε βουλευτικά γραφεία, ούτε και οι κάθε λίγο “αποδράσεις” υπαλλήλων, εξαιτίας της κινητικότητας.
Ίσως… ίσως πιστεύω οι πιο παλιοί να αγαπούσαν περισσότερο τη δουλειά τους, την πόλη τους, τον τόπο τους και φυσικά τον Δήμο μας: Όμως… ποτέ δεν είναι αργά να πράξουμε κι εμείς το ίδιο.