Η αυριανή Κυριακή, πέμπτη του Πάσχα, ονομάζεται καθώς γνωρίζουμε, φίλοι αναγνώστες, Κυριακή της Σαμαρείτιδας. Ποια ήταν αυτή η Σαμαρείτιδα η επονομασθείσα Φωτεινή; Γιατί την τιμά τόσο η Εκκλησία μας και γιατί την ονομάζει Ισαπόστολο και Μεγαλομάρτυρα; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που μας δημιουργεί η εκτεταμένη σχετική Ευαγγελική περικοπή, που θα ακούσουμε αύριο στους Ιερούς Ναούς μας. Ελάτε, λοιπόν, να ασχοληθούμε κι εμείς με το θέμα αυτό, όσο πιο περιληπτικά μπορούμε.
Η Σαμαρείτιδα, λοιπόν, όπως μαρτυρεί το όνομά της και που αργότερα ονομάστηκε από τον ίδιο το Χριστό μας Φωτεινή, καταγόταν από μια περιοχή της Παλαιστίνης, τη Σαμάρεια. Βόρεια της Σαμάρειας ήταν η Γαλιλαία, όπου και η πόλη Ναζαρέτ στην οποία μεγάλωσε ο Ιησούς, γι’ αυτό και τον έλεγαν Γαλιλαίο και Ναζωραίο. Και νότια αυτής, της Σαμάρειας, η Ιουδαία, με τα Ιεροσόλυμα και τη Βηθλεέμ. Στην περιοχή της Σαμάρειας υπήρχε ένα βαθύ και πλούσιο σε φλεβικό νερό πηγάδι, που το είχε ανοίξει ο πατριάρχης των Εβραίων Ιακώβ, αυτός με τους δώδεκα γιους που αναφέρει η Παλαιά Διαθήκη. Από το πηγάδι αυτό έπαιρναν νερό οι κάτοικοι μιας πολύ κοντινής πόλης που την έλεγαν Συχάρ. Κοντά στη Συχάρ ήταν και το ιερό βουνό των Σαμαρειτών, το Γαριζίν.
Ένα μεσημέρι εκείνης της εποχής και ύστερα από μια μεγάλη και κοπιαστική πεζοπορία, πέρασε από το πηγάδι του Ιακώβ, κουρασμένος και διψασμένος, ο Ιησούς με τους μαθητές του. Κάθισε αυτός δίπλα στο πηγάδι για να ξεκουραστεί και έστειλε τους μαθητές του στην κοντινή Συχάρ να αγοράσουν τρόφιμα. Σαν έφυγαν αυτοί και ύστερα από λίγο, φάνηκε μια γυναίκα, η Σαμαρείτιδά μας, με το σταμνί στον ώμο για να πάρει από το πηγάδι νερό.
Η γυναίκα αυτή ήταν πολύ αμαρτωλή. Φανταστείτε μόνο πως είχε παντρευτεί πέντε άνδρες, τον έναν ύστερα από τον άλλο και την εποχή που ήλθε στο πηγάδι ο Ιησούς, συζούσε κρυφά και παράνομαμετον έκτο άνδρα! Ο Ιησούς, σαν παντογνώστης, γνώριζε τη ζωή και τη διαγωγή της γυναίκας αυτής με κάθε λεπτομέρεια, όπως γνώριζε και τα προτερήματά της: ήταν θαρραλέα, δραστήρια, πανέξυπνη, φανατική στα πιστέυω της και ειλικρινής άνθρωπος.
Ο Ιησούς τής ζήτησε ευγενικά νερό, γιατί η ανθρώπινη φύση του διψούσε. Εκείνη παραξενεύτηκε και του λέει: “Πώς καταδέχεσαι εσύ, ένας Ιουδαίος να ζητάς νερό από μια Σαμαρείτιδα; “Το είπε αυτό, γιατί οι Ιουδαίοι δεν χώνευαν και δεν είχαν σχέσεις με τους Σαμαρείτες. Ο Ιησούς της απάντησε: “Μάθε κυρία μου, πως όποιος πίνει από το νερό σου, θα ξαναδιψάσει. Εγώ όμως έχω το νερό, που όποιος πιει μια φορά, δεν πρόκειται να ξαναδιψάσει στον αιώνα!”.
Και εννούσε τη θεία χάρη που παρέχεται στους ανθρώπους με το Άγιο Πνευμα και αργότερα και με τα Μυστήρια της Εκκλησίας. ”Δώσε μου, κύριε, απ’ αυτό το νερό, για να μην έρχομαι κάθε τόσο στο πηγάδι και ταλαιπωρούμαι, απάντησε εκείνη με προσποιητή αφέλεια. “Ευχαριστούμε”, της λέει ο Ιησούς. “Μα πήγαινε πρώτα να φέρεις τον άνδρα σου”. “Κύριε, δεν έχω άνδρα”, απάντησε αυτή με ειλικρίνεια. “Το ξέρω”, της είπε ο Ιησούς και πρόσθεσε: “Πέντε φορές έχεις παντρευτεί και αυτός με τον οποίο τώρα συζείς δεν είναι δικός σου άνδρας!”. Η Σαμαρείτιδα τα ‘χασε!
“Κύριε, σε θαυμάζω! Πιστεύω πως είσαι μεγάλος προφήτης! Γι’ αυτό θα ήθελα να σε ρωτήσω και το εξής: Πού πρέπει να προσκυνάμε το Θεό; Στα Ιεροσόλυμα, που λέτε εσείς οι Ιουδαίοι, ή στο Όρος Γαριζίν, που λέμε εμείς οι Σαμαρείτες;”. “Γυναίκα”, της απαντά ο Ιησούς, “ο Θεός είναι πνεύμα και γι’ αυτό, οι αληθινοί προσκυνητές του τον προσκηνούν πνευματικά και αληθινά όπου και να βρίσκονται!”. “Κύριε”, συνέχισε η Σαμαρείτιδα, “αυτούς τους καιρούς περιμένουμε τον Μεσσία, το λεγόμενο Χριστό. Αυτός θα μας λύσει όλες μας τις απορίες”.
“Εγώ είμαι ο Χριστός!”, της αποκαλύπτει εκείνος. Αυτή, για δεύτερη φορά, τα ‘χασε! Αλλά η συζήτηση μεταξύ τους σταμάτησε, γιατί εκείνη τη στιγμή επέστρεψαν οι μαθητές με τα ψώνια. Η Σαμαρείτιδα παράτησε τη στάμνα στο πηγάδι, χωρίς να πει λέξη, κι έτρεξε στην πόλη αναστατωμένη. “Ελάτε γρήγορα, τρέξτε στο πηγάδι!”, φώναξε.
“Τρέξτε να γνωρίσετε ένα φοβερό άνθρωπο που μου διηγήθηκε όλη τη ζωή μου, την κρυφή ζωή μου και μου αποκάλυψε πως είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός που περιμένουμε!”. Έτρεξαν κι αυτοί γρήγορα στο πηγάδι, γιατί την πίστεψαν, επειδή γνώριζαν την εξυπνάδα, το θάρρος και την ειλικρίνειά της. Γνώρισαν τον Ιησού από κοντά, τον άκουσαν, συζήτησαν μαζί του και εντυπωσιάστηκαν βαθιά.
Τον κάλεσαν μάλιστα να έλθει στην πόλη τους, να τον φιλοξενήσουν και να μείνει όσο θέλει. Πραγματικά, έμεινε εκεί δυο μέρες διδάσκοντάς τους. Έκαμε δε και πολλά θαύματα κατά την εκεί παραμονή του και όλη σχεδόν η Συχάρ πίστεψε σ’ αυτόν με πρώτη και καλύτερη την πολυτάλαντη Σαμαρείτιδα, την οποία ο Κύριος αργότερα ονόμασε Φωτεινή.
Η Σαμαρείτιδα γίνεται έτσι η πρώτη μεγάλη Ιεραπόστολος του Χριστού στον τόπο της και αργότερα στη Βόρεια Αφρική, την Καρθαγένη και τέλος στη Ρώμη όπου θαυμάστηκε για το θάρρος, την ευγλωττία και την φοβερή της ικανότητα να πείθει τους ανθρώπους, ώστε να γίνονται αληθινοί και φανατικοί οπαδοί του μεγάλου και τελευταίου έρωτα της ζωής της, του Χριστού. Την εποχή που η δραστήρια και πανέξυπνη Φωτεινή δρούσε και προσηλύτιζε στον Χριστιανισμό αναρίθμητο κόσμο, τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στην οποία ήταν υποδουλωμένες όλες οι χώρες της Μεσογείου και όχι μόνο, κυβερνούσε ο ψυχοπαθής και αδίστακτος Νέρων, φανατικός διώκτης των χριστιανών. Αυτός, σαν έμαθε τη δράση και τις επιτυχίες της Φωτεινής, διέταξε να συλληφθεί αμέσως και να οδηγηθεί μπροστά του αυτή και παρέα της.
Την συνέλαβαν λοιπόν μαζί με δυο γιους της, τις πέντε αδελφές της και άλλους αξιωματούχους χριστιανούς. Όλους αυτούς τους οδήγησαν μπροστά στο Νέρωνα. Αυτός τους ρώτησε: “Γιατί σας φέρανε εδώ;”. Η άφοβη Φωτεινή του απάντησε: “Για να σε διδάξουμε, Βασιλιά, να σέβεσαι το Χριστό!”. “Α! έτσι”, είπε αυτός και γεμάτος οργή ξαναρώτησε: “Ώστε, όλοι σας έχετε συμφωνήσει και αποφασίσει να τιμωρηθείτε και να αποθάνετε για το χατήρι του Ναζωραίου;”.
“Nαι”, είπε αυτή “Θα χαρεί πολύ η ψυχή όλων εμάς, αν αποθάνουμε γι’ αυτόν! Τότε ο Νέρων διέταξε να βασανιστούν όλοι τους, όσο πιο σκληρά γινόταν, μέχρι να πεθάνουν. Όντως, τα βασανιστήριά τους υπήρξαν αναρίθμητα, απίστευτα και φρικτά, μέχρι που παρέδωσαν την ψυχή τους. Στο συναξάρι της 26ης Φεβρουαρίου, κατά την οποία εορτάζεται η μνήμη της Αγίας Φωτεινής και των υπολοίπων, αναφέρονται τα απάνθρωπα αυτά βασανιστήρια με κάθε λεπτομέρεια.
Απ’ όσα μέχρι τώρα είπαμε, φίλοι αναγνώστες, πιστεύω πως προκύπτουν αβίαστα οι απαντήσεις στα προαναφερθέντα μας ερωτήματα, γι’ αυτό ας σταματήσουμε εδώ.
* Ο Μανώλης Ροδιτάκης είναι τ. εκπαιδευτικός και ειδικός πάρεδρος του Παιδαγ. Ινστιτούτου, πτυχιούχος Πολιτ. Επιστημών