Ανέκφραστη χαρά και ενθουσιασμό αισθανθήκαμε με το νέο βιβλίο του πολυγραφότατου εκπαιδευτικού Ζαχαρία Δ. Καλοχριστιανάκη, με τίτλο «Η Ιερά Μονή Κουδουμά κατά τον αντιστασιακό αγώνα (1941-1945)». Είναι ένα έργο πνοής, ένας πραγματικός θησαυρός, το οποίο ο συγγραφέας με ευγένεια και καλοσύνη μου προσέφερε.
Διαβάζοντάς το μας γαληνεύει και μας αναπαύει ψυχικά και πνευματικά. Είναι ένα έργο χριστιανικού και εθνικού περιεχομένου και πολύτιμο δώρο για την Ιερά Μονή Κουδουμά, της οποίας ο ρόλος κατά τους χρόνους της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης υπήρξε αξιόλογος. Αγάλλεται με τη μελέτη του βιβλίου αυτού κάθε άνθρωπος που φέρει στη μνήμη του τα χρόνια της εθνικής μας αντίστασης κατά των εισβολέων στη χώρα μας και καυχάται για τον ηρωισμό του λαού μας. Ενός λαού που αγωνίστηκε «ψυχῇ τε καί καρδίᾳ» για την ελευθερία του και τα ιδανικά του.
Το έργο αυτό πραγματοποιείται με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ.κ. Μακαρίου και εκφράζονται οι ευχαριστίες του συγγραφέα και του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Κουδουμά Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Μακαρίου. Εκτενή πρόλογο παραθέτει και ο αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κακουδάκης με πολύτιμα στοιχεία για τη σχέση της Ιεράς αυτής Μονής Κουδουμά με την Εθνική Αντίσταση.
Στο βιβλίο παρατίθενται τα απαραίτητα ιστορικά στοιχεία για την εθνική αντίσταση, το θάρρος αυτών που αγωνίζονταν με σύνθημα «ελευθερία ή θάνατος», τους πρωταγωνιστές καπετάνιους και το ιστορικό περιβάλλον κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Τονίζεται ο ρόλος της Εκκλησίας κατά τους χαλεπούς αυτούς καιρούς και ιδιαίτερα η δυναμική παρουσία και το ζωντανό παράδειγμα του τότε Μητροπολίτου Κρήτης Βασιλείου και στη συνέχεια του τοποτηρητού της Μητροπόλεως Ευγενίου Ψαλιδάκη.
Κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχή η Ιερά Μονή Κουδουμά περιελάμβανε μεγάλη γεωγραφική και πνευματική επικράτεια. Στην Κουδουμιανή ακτογραμμή σε μεγάλο μήκος στην πνευματική δικαιοδοσία της Μονής περιλαμβάνονταν πολλά Μοναστήρια και Ιερά Προσκυνήματα, όπως οι Τρεις Εκκλησιές, το Μοναστήρι Πέτρου και Παύλου, η Αγία Μονή (Καπετανιανών), η Μονή Ιωάννου του Προδρόμου, ο Άγιος Νικόλαος.
Η συμμετοχή της Ιεράς Μονής Κουδουμά, με την γεωγραφική και την πνευματική της δυναμική στην εθνική αντίσταση ήταν αξιόλογη. Η μορφολογία του τόπου από ξηράς και θάλασσας βοηθούσε πολύ στην αντιμετώπιση κάθε κινδύνου και τη διάσωση των Κρητών υπερασπιστών και συμμάχων.
Η εκκένωση της Μονής Κουδουμά δεν απεφεύχθη και οι κατακτητές δημιούργησαν βεβηλώσεις και μεγάλες καταστροφές στον ναό και στους ιερούς χώρους. Η Παναγία όμως δεν τους άφησε να ησυχάσουν και θορυβημένοι από θείες επεμβάσεις μετακινήθηκαν δυτικότερα της Μονής. Μετά την απελευθέρωση πραγματοποιήθηκε η επιστροφή των μοναχών και η αποκατάσταση των ζημιών.
Ως έκφραση του ηρωισμού αυτού στήθηκε πρόσφατα στον χώρο της Μονής μνημείο Εθνικής Αντίστασης, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν στις 10 Ιουλίου 2022, παρουσία του Μητροπολίτου Γορτύνης και Αρκαδίας κ. Μακαρίου, τοπικών αρχών και πλήθους κόσμου.
Στο παράρτημα του βιβλίου γίνεται λόγος για τη συμβολή της αλεξανδρινής ομογένειας στον κρητικό αντιστασιακό αγώνα και την έκθεση ωμοτήτων των κατακτητών εναντίον του κρητικού λαού.
Αξιόλογο είναι επίσης και το επίμετρο του βιβλίου αυτού «Περί μοναστηριών και μοναχισμού» και τον ρόλο τους στην Παιδεία και τον πολιτισμό και την προάσπιση των ιδανικών του έθνους και της θρησκείας.
Ιδιαίτερα τονίζονται οι δραστηριότητες που ανέπτυξαν διαχρονικά τα μοναστήρια της χώρας μας σε ιδιαίτερα χαλεπούς καιρούς, στην αραβοκρατία, την ενετοκρατία και την τουρκοκρατία. Η Ορθοδοξία και η αγάπη της πατρίδος βοήθησαν τον λαό μας να μείνει αλώβητος από επιβλαβείς επιδράσεις και να αγωνίζεται για την ελευθερία του.
Καλλιέργησαν όχι μόνο τη στοιχειώδη παιδεία με τα Κρυφά Σχολεία, αλλά ορισμένα και την ανώτατη παιδεία από εξέχουσες προσωπικότητες. Πολλά μοναστήρια αναδείχθηκαν σε ανώτατα πνευματικά ιδρύματα που εδραίωσαν την παιδεία και τον πολιτισμό και κράτησαν αλώβητη την Ορθοδοξία.
Σ’ αυτή την οδό πορεύτηκε διαχρονικά και η Ιερά Μονή Κουδουμά επί πολλούς αιώνες μέχρι σήμερα.
Το βιβλίο του Ζαχαρία Καλοχριστιανάκη εμπλουτίζεται με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που καθιστά ευχάριστο και περισσότερο κατανοητό το περιεχόμενό του. Είναι σπουδαίο επίσης ότι το περιεχόμενό του συνοψίζεται με γλαφυρότητα σε τρεις ξένες γλώσσες Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, ώστε και ξένοι αναγνώστες να το κατανοούν με θαυμαστή πληρότητα.
Ευχαριστούμε τον Ζαχαρία Καλοχριστιανάκη και του ευχόμαστε με τον ίδιο ενθουσιασμό να επαυξάνει δυναμικά το πνευματικό του έργο.
*Ο Ηλίας Μετοχιανάκης είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης