Σχετικά με το αεροδρόμιο Ηρακλείου, είναι τελικά καλή λύση το σχεδιαζόμενο νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι ; Ή μήπως όχι ; Έχει νόημα να ανοίξει ξανά αυτή η συζήτηση; Υπάρχει μια σοβαρή εναλλακτική λύση; Και, μήπως υπάρχει κάποιος παραλληλισμός με το φράγμα Αποσελέμη, ένα έργο τελείως διαφορετικής φύσης;
Ο γράφων είχε δημοσιεύσει την 8/9/2009 στην Πατρίδα σχετική επιστολή με τίτλο “Αεροδρόμιο Ηρακλείου και κοινή λογική” – βλ. https://www.patris.gr/articles/164584.
Στην επιστολή αυτή προτεινόταν ως λύση η βελτίωση του αεροδρομίου Ν. Καζαντζάκης (ΚΑΗΚ) αντί της λύσης Καστελίου.
Τώρα υφίστανται και νέα δεδομένα, που συνηγορούν ακριβώς υπέρ της λύσης του ΚΑΗΚ αντί του Καστελίου. Το βασικότερο νέο δεδομένο είναι η αποδέσμευση της έκτασης της 126 ΣΜ από την Πολεμική Αεροπορία στο χώρο του ΚΑΗΚ. Έτσι δίνεται η δυνατότητα άνετης επέκτασης του ΚΑΗΚ.
Το κρισιμότερο στοιχείο είναι η δυνατότητα κατασκευής του λοξού διαδρόμου με χρήση έκτασης νοτιοανατολικά του αεροσταθμού. Υπενθυμίζεται ότι σε μελέτη του ΕΜΠ του 2003 προτεινόταν η κατασκευή του λοξού διαδρόμου, με ικανό μήκος αυτού μέσα στη θάλασσα, και με συνολικό κόστος 210 (διακόσια δέκα) εκατομμύρια ευρώ.
Με τα νέα δεδομένα είναι εφικτή η δραστική βράχυνση του ενδοθαλάσσιου τμήματος του λοξού διαδρόμου, και η συνακόλουθη μείωση του κόστους κατασκευής. Αλλά αμβλύνονται δραστικά και οι λιμενικές κλπ. συνέπειες του έργου αυτού.
Από την άλλη πλευρά, για τη Νέα Αλικαρνασσό, με τη χρήση του λοξού διαδρόμου, αποφεύγεται ο κίνδυνος ατυχήματος και μειώνεται δραστικά η όχληση από την κίνηση αεροσκαφών. Αυτή είναι η βέλτιστη αξιοποίηση της έκτασης της 126 ΣΜ και όχι η “φιλετοποίησή” της, με συγκριτικά μικρό οικονομικό όφελος – βλ. και παρακάτω.
Το άλλο νέο δεδομένο είναι η ριζική βελτίωση του αεροσταθμού του ΚΑΗΚ (με χρηματοδότηση των Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών). Κάτι απαραίτητο, που υλοποιήθηκε επιτέλους, διαφεύγοντας ταυτόχρονα από την αγκυλωτική ομηρεία των σχεδίων βελτίωσης του ΚΑΗΚ, ενόψει της σχεδιαζόμενης κατασκευής του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι. Περαιτέρω βελτιώσεις του ΚΑΗΚ, όπως επιπλέον χώρος στάθμευσης αεροσκαφών και τροχόδρομοι, και ενδεχόμενη επέκταση του αεροσταθμού, είναι εφικτές τμηματικά, και με χαμηλό σχετικά κόστος.
Αντίθετα, το σχεδιαζόμενο νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι έχει κόστος περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ (βλ. και το Βήμα 6/5/18). Οι αεροπορικές εταιρείες, όπως η Aegean, αντιμετωπίζουν πολύ αρνητικά αυτήν την προοπτική, διότι θα απαιτηθούν υψηλά αερολιμενικά τέλη για την απόσβεση της επένδυσης. Τα τέλη αυτά θα μετακυλιθούν στους επιβάτες, και αυτό θα οδηγήσει σε βέβαιη μείωση της κίνησης, αλλά και του τουρισμού στην Κρήτη. Αυτά θα επιδεινωθούν και από την απόσταση 38 (τριάντα οκτώ) χλμ. του Καστελίου από το Ηράκλειο, που θα έχει σημαντικό χρονικό και χρηματικό κόστος μετακίνησης για τους επιβάτες.
Συμπληρωματικά επιχειρήματα κατά της λύσης του Καστελίου είναι και τα εξής. Η καταστροφή της εύφορης πεδιάδας Καστελίου. Προβλήματα ασφαλείας, όπως η ύπαρξη του μεγάλου και υψηλού ορεινού όγκου των Λασιθιώτικων ανατολικά του Καστελίου.
Η απόσταση των 400 (τετρακοσίων) μέτρων μεταξύ του πολιτικού και του (παράλληλου) στρατιωτικού διαδρόμου (μελέτη κατασκευής), έναντι των 1035 (χιλίων τριάντα πέντε) μέτρων της σύστασης του ICAO (Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας). Το ενδεχόμενο, που δεν έχει επαρκώς διερευνηθεί, της ύπαρξης μεταναστευτικού διαδρόμου πτηνών (με κίνδυνο αναρρόφησης από τους κινητήρες αεροσκαφών).
Η καθημερινή κίνηση δεκάδων βυτιοφόρων (ιδίως τη θερινή περίοδο) με αεροπορικά καύσιμα μεταξύ Λινοπεραμάτων και Καστελίου, με ό,τι κίνδυνο ατυχήματος αυτή συνεπάγεται. Οι συνθήκες θερμοκρασιακής αναστροφής (και με πάχνη) που εμφανίζονται στο Καστέλι, και θα οδηγούν σε επί τόπου παγίδευση των αεροπορικών ρύπων, και τη δημιουργία ασφυκτικών συνθηκών. Οι αντιδράσεις από τους κατοίκους της περιοχής είναι μεγάλες. Τα, όποια, οφέλη τους από το νέο αεροδρόμιο θα είναι μικρά. Π.χ. οι θέσεις εργασίας θα δοθούν, κατά πλειοψηφία, σε κατοίκους άλλων περιοχών.
Ας δούμε τι συνέβη και με το φράγμα Αποσελέμη. Κόστισε πάνω από 270 (διακόσια εβδομήντα) εκατομμύρια ευρώ, ενώ είχε αρχικό προϋπολογισμό 120 (εκατόν είκοσι) εκατομμύρια ευρώ. Και, φυσικά, δεν έλυσε το πρόβλημα της ύδρευσης Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου (είναι γνωστό ότι τώρα συζητείται η λήψη έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας). Δεν είχε υπάρξει καμιά σοβαρή μελέτη που να αιτιολογεί τη σκοπιμότητα της κατασκευής του. Και βέβαια κατέστρεψε την όμορφη πεδιάδα στο Αβδού. Για όλα αυτά είχαν προειδοποιήσει εγκαίρως οι φωνές της λογικής, που, δυστυχώς, αγνοήθηκαν εμμονικά.
Εάν κατασκευαστεί το αεροδρόμιο στο Καστέλι, οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα αποτελέσει το δεύτερο μείζων άστοχο έργο στην περιοχή, μετά το φράγμα Αποσελέμη. Μα αυτό θέλουμε;
Ένα έργο τεράστιου κόστους κατασκευής, που θα οδηγήσει σε μαρασμό τον τουρισμό και την περιοχή Καστελίου ταυτόχρονα; Είναι έξυπνη ιδέα η λύση Καστελίου; Εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον;
Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων θα πρέπει τάχιστα να επανεξετάσει τις αποφάσεις του. Με νηφαλιότητα και με συνυπολογισμό όλων των ανωτέρω στοιχείων.
* Ο Γιώργος Σ. Καστρινάκης είναι φυσικός – Ph.D.