Ένας αιώνας πριν… και η πολιτεία του Μεγάλου Κάστρου ζούσε μια αληθινή πνευματική πανδαισία γιορτάζοντας την επέτειο της 25ης Μαρτίου. Οι γλυκείς ήχοι του Εωθινού, το οποίο επαιάνιζε στους κεντρικούς δρόμους της Καστρινής πολιτείας και η μπάντα του μουσικού συλλόγου “Απόλλων”, άφηναν την καλύτερη εντύπωση στους κατοίκους της πόλεως μας, που είχαν μεγάλη συμμετοχή σ’ όλες τις εκδηλώσεις και ένιωθαν ιδιαίτερη υπερηφάνεια για όλα τα δρώμενα.
Ξεφυλλίζοντας τη “Νέα Εφημερίδα” της 25ης Μαρτίου 191, γυρίζοντας εκατό χρόνια πίσω, “βλέπουμε” στον ιερό χώρο του Αγίου Μηνά να συρρέουν οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της πόλης, οι αντιπρόσωποι των συμμάχων και φίλων Δυνάμεων, οι πρόεδροι των διαφόρων συλλόγων και σωματείων, πρωτοστατούντος του Σεβασμιωτάτου τοποτηρητού της Μητροπόλεως Κρήτης κ. Τίτου, ο οποίος εξεφώνησε και μικρό λόγο για τη σημασία της αγίας αυτής ημέρας και για την ιδιαίτερη σημασία που έχει για τον Ελληνισμό.
Στη συνέχεια ακολούθησε ο Πανηγυρικός της ημέρας από το Δήμαρχο Ιωάννη Βογιατζάκη, ο οποίος έπλεξε και το εγκώμιο των αθανάτων δημιουργών της ελληνικής ανεξαρτησίας.
Μετά το πέρας των ομιλιών αντήχησαν οι ζητωκραυγές του πλήθους υπερ του Έθνους, του Στρατού, του Ελευθερίου Βενιζέλου και υπέρ των συμμάχων μας. Στη συνέχεια όλοι μαζί, πλήθος και επίσημοι, υπό τα θούρια της μπάντας του μουσικού συλλόγου ξεκίνησαν από τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά με προορισμό το Δημαρχείο Ηρακλείου, όπου γινόταν η καθιερωμένη δεξίωση και προσφερόντουσαν στους παρευρισκόμενους αναψυκτικά.
Στον εορτασμό της εθνικής εορτής συμμετείχαν όλα σχεδόν τα σχολεία της πόλης του Ηρακλείου. Πιο αναλυτικά: το Γυμνάσιο, το Διδασκαλείο, το Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο και η Δημόσια Εμπορική σχολή. Φυσικά δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το Λύκειο “ο Κοραής” για το οποίο θα κάνουμε εκτενέστερη αναφορά.
Έτσι λοιπόν στους συγκεντρωθέντες μαθητές του Γυμνασίου, τον πανηγυρικό εξεφώνησε ο Γυμνασιάρχης Στ. Καταλαγαριανός και στο Διδασκαλείο μετά από την ωραία ομιλία του καθηγητή Στ. Τραχήλη, ο χορός των μαθητριών που διδάχθηκαν από τον καθηγητή μουσικής Μπαμιέρο έψαλαν διάφορα άσματα. Ολοι οι παρευρισκόμενοι ευχαριστήθηκαν αλλά και ευχαρίστησαν τους μαθητές και το διδακτικό προσωπικό! Μία ιδιαίτερη σελίδα σχετικά με τον εορτασμό της Εθνικής επετείου ανέγραψε το Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο.
Όλα αυτά έγιναν χάρη στις προσπάθειες της Διευθύντριας Ελευθερίας Βλαχάκη, του καθηγητή της μουσικής Ευάγγελου Μπαμιέρου και στη συμμετοχή του καθηγητή Χαραλαμπάκη. Διακρίθηκαν επίσης οι μαθήτριες Σοφία Φωστιέρη, Χ. Μιχέλη και Ε. Οικονομίδου για τα γλυκόφωνα άσματά τους και για τις μοναδικές μονωδίες τους. Θα σας παρουσιάσω όμως από την προαναφερόμενη εφημερίδα την εορτή του Λυκείου “Ο Κοραής”, όπως περιγράφεται στο συγκεκριμένο φύλλο:
”Ολόκληρος ο μεταμεσημβρινός πανηγυρισμός της Εθνικής Εορτής ανήκει αποκλειστικώς εις το Λύκειον “ο Κοραής”, το οποίον προσέφερεν εις το Κοινόν της πόλεως Ηρακλείου μίαν υπέρλαμπρον Σχολικήν εορτήν, εξόχως εθνικήν και ωραίαν.
Ποτέ το Ηράκλειον δεν παρηκολούθησε ομοίαν εορτήν, πρωτοφανή αληθώς εις σύνθεσιν και οργάνωσιν και εις όλας τας λεπτομερείας της θαμβωτικής και πολυμερούς εμφανίσεώς της.
Εις τας 3 μμ. το θέατρον “Πολυθέαμα”, όπου διεξήχθη ο πανηγυρισμός, εστέναζε κυριολεκτικώς από τον συρρεύσαντα κόσμον, όστις κατέλαβε, ως εξ εφόδου, ολόκληρον την πλατείαν και τας δύο σειράς των θεωρείων του. Πολλοί εκ των προσελθόντων μη δυνηθέντες να εύρωσι καθίσματα παρηκολούθησαν τον εορτασμόν όρθιοι μέχρι τέλους.
Εις τας 3.10’ ακριβώς εγένετο η έναρξις της Σχολικής πανηγύρεως δια του άσματος “Η 25η Μαρτίου”.
Ευθύς κατόπιν ωμίλησεν από της σκηνής ο Διευθυντής του Λυκείου κ. Ιωάννης Τζοβενής, πλέξας το εγκώμιον της ημέρας δι ενός απαράμιλλου λόγου, παλλομένου από αδρόν λυρισμόν και έξαρσιν ιεράς φιλοπατρίας. Εάν βραδύτερον μας επιτρέψη ο στενός χώρος μας θα τον προσφέρωμεν ολόκληρον εις τους αναγνώστες μας.
Από του σημείου τούτου άρχεται η θαμβώσασα μαθητική εορτή δι απαγγελιών, δια δραματικών σκηνών, δι ασμάτων, δια χορών, δι ολων των γραφικωτέρων χωρών της Ελληνικής πεδιάδος και του Ελληνικού βουνού.
Ούτω από της ακαλλιεργήτου σκηνής του θεάτρου μας ανέβρυσεν ένα πλούσιον θέαμα από τους μικροσκοπικούς μαθητάς και τας μαθητρίας μέσα εις τας διαχρύσους και πολυτίμους ελληνικάς των στολάς.
Υπό του μαθητικού αυτού πληθυσμού εχορεύθησαν με μεγάλη δεξιότητα δυσκολώτατοι χοροί και θα μείνη αλησμόνητος η τραγική εντύπωσις, την οποίαν απεκόμισαν οι θεαταί από τον δραματικόν χορόν του Ζαλόγκου, τον οποίον εχόρευσαν δροσερώτατα κοράσια (αι θλιβεραί ελληνίδες μητέρες) μεθ’ έκαστον κύκλον του, εξαφανιζόμενα το ένα κατόπιν του άλλου εις τον σκοτεινόν κρημνόν του αδουλώτου Ελληνικού φρονήματος.
Ενταύθα πρέπει να σημειώσωμεν ότι τους χορούς συνώδευεν τελεία ορχήστρα υπό τον κ. Ν. Κόκκινον του οποίου το βιολίον εκελάδησε ως γλυκόστομος αηδών του Κολωνού.
Η ορχηστρική δημώδης μελωδία είχε προς τούτοις εναρμονισθή υπό του ιδίου κ. Κοκκίνου με εκπλήσσουσαν τέχνην και γνήσιον μουσικόν και φυλεκτικόν αίσθημα τελείως προσηρμοσμένη προς το αιθουσιακόν περιβάλλον του θεάτρου”.
Μ’ αυτό τον υπέρλαμπρο τρόπο γιορτάσθηκε η επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821. Πάντοτε πρωτοπόρο στις εκδηλώσεις γενικότερα, το ιστορικό Λύκειο της πόλης μας “ο Κοραής” όχι μόνο πριν από έναν αιώνα, αλλά και για αρκετές δεκαετίες αργότερα. Ένα από τα ιστορικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης μας και του νησιού μας αφενός και αφετέρου ένα κομμάτι της ιστορίας του Ηρακλείου που δυστυχώς σήμερα έχει αποκοπεί, αφού η λειτουργία του Λυκείου “ο Κοραής” έχει σταματήσει!