Έχει περάσει ήδη ένας αιώνας. Βρισκόμαστε στις αρχές του νέου έτους και η χώρα μας αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με την θνησιμότητα της παιδικής ηλικίας. Στα ευρωπαϊκά κράτη η μέγιστη θνησιμότητα παιδικής ηλικίας ανέρχεται σε 70-100 επί τοις χιλίοις και στη χώρα μας τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονταν στα 250-300 επί τοις χιλίοις.
Τα στοιχεία αυτά προέρχονταν από το Υπουργείο Υγιεινής Πρόνοιας και αντιλήψεως και φυσικά ο κυριότερος λόγος είναι η άγνοια των στοιχειωδών της υγιεινής γνώσεων και κανόνων από τον λαό. Το προαναφερόμενο Υπουργείο συνέστησε για το λόγο αυτό, αντίστοιχη επιτροπή εκλαϊκεύσεως της υγιεινής, η οποία σε μικρά φυλλάδια εξέδωσε σύντομες αλλά και αρκετά πολύτιμες πληροφορίες και οδηγίες.
Προϋπόθεση βέβαια για την υλοποίηση όλων αυτών ήταν η ηθική επιβολή αλλά και η ενίσχυση των πολιτών και ειδικότερα των μητέρων. Έπρεπε λοιπόν να τηρηθούν κατά γράμμα τα περιεχόμενα του φυλλαδίου, το οποίο υποχρεωτικά το έστελναν σε κάθε οικογένεια με έξοδα φυσικά του Υπουργείου. Έτσι δινόταν η ευκαιρία το κάθε σπίτι να αποκτήσει μια μικρή αλλά τόσο χρήσιμη ιατρική βιβλιοθήκη.
Ας δούμε όμως ποιες ήταν αυτές οι συμβουλές προς την κάθε μητέρα που εμπεριέχονταν στο φυλλάδιο αυτό του Υπουργείου:
«1ον. Πρέπει κάθε μητέρα να βυζαίνει το παιδί της, για να δείξει πως το αγαπά και το πονεί και να μη της αρρωσταίνει και γίνει ραχιτικό.
2ον. Πρέπει κάθε καλή μητέρα να βάζει το παιδί εις το βυζί της άμα περνούν 3 ώρες από κάθε φορά που του έδωσε και έφαγε, διότι το γάλα τόσες ώρες χρειάζεται να φύγει από το στομάχι και να χωνεύσει. Με τον τρόπο αυτό θα τρώγει 6 φορές την ημέρα και μία φορά την νύχτα.
3ον. Αν το παιδί κλαίει δεν είναι όπως λέγουν ότι πεινάει, αλλά ότι κάπου πονά και ίσως εις την κοιλιά, διότι του δίδει η μητέρα το μητρικό γάλα και δεν χωνεύει καλά.
4ον. Αν το φθάνει το γάλα σου ή όχι ρώτησε το γιατρό και μην ακούσεις σε όποιον σου πει δώσε του να φάγει δια να μεγαλώσει γρήγορα διότι πρέπει να ξεύρεις, ότι το παιδί σου θα μεγαλώσει με τον καιρόν του.
5ον. Κατά κανόνα πρέπει να ξεύρεις ότι το παιδί δεν χωνεύει τίποτα άλλο από γάλα προτού βγάλει δόντια.
6ον. Μη δίδεις εις το παιδί σου δια να συνηθίσει άλλα φαγητά εκτός από εκείνα τα οποία σου έχει ορίσει ο γιατρός, ούτε σάλτσες από φαγητά δικά σας, διότι μ’ αυτά το παιδί θ’ αρρωστήσει, θα βγάλει μπυοφίτη και θα γίνει ραχιτικό.
7ον. Μην το αφήνεις να βυζαίνει το δάκτυλο, ούτε να του δίνεις την ρώγα εις το στόμα δια να ξεχνά, διότι γεμίζει το στομάχι του αέρα και κάμνει εμετό.
8ον. Όταν πρόκειται να βγάλει δόντια να το καθαρίζεις συχνά στο στόμα του και να μη το αφήνεις να βάζει εις το στόμα τα παιχνίδια του, διότι μ’ αυτά μολύνεται το σάλιο του που καταπίνει και έπειτα έχει πυρετό και διάρροια.
9ον. Δεν θα το αποκόψεις δια μιας ούτε το καλοκαίρι.
10ον. Πρέπει να του κάμνεις συχνά λουτρό, να του κόπτεις τα νύχια, να μην αφήνεις το σμίγμα (νινίδα) εις το κεφάλι του, διότι από εκεί αρχίζει ο μπυοφίτης.
11ον. Μην το φασκιώνεις ούτε να σφίγγεις το στήθος, διότι με αυτό το κάμνεις αδύνατο το πνευμόνι του και θα πάθει όσο μεγαλώνει.
12ον. Να του δίδεις από μικρό να πίνει νερό καθαρό.
13ον. Να του φορείς λίγα ρούχα και ανάλογα της εποχής.
14ον. Όταν το κοιμίζεις να μην το κουνείς και το νανουρίζεις.
15ον. Να μην αφήνεις να το φιλούν ξένοι, ούτε συ και μάλιστα στο στόμα.
16ον. Να μη το κρατάς αργά το βράδυ έξω, ούτε να πηγαίνεις όπου έχουν άρρωστο και παίρνεις και το παιδί μαζί σου.
17ον. Μην ακούς την γειτόνισσα ούτε τον καθένα που σου δίδει συμβουλή της ώρας και αν σ’ αρρωστήσει το παιδί ρώτησε το γρηγορότερο το γιατρό.
Δεν ξέρω αν η σημερινή ιατρική και οι σημερινοί παιδίατροι συμφωνούν με τις οδηγίες που σας ανέφερα. Πάντως θυμάμαι το φάσκιωμα των μωρών και το σταύρωμα από τη μητέρα συνήθως, όπως θυμάμαι και τα λιγοστά παιχνίδια που είχαν τα μωρά εκτός κάποιων εξαιρέσεων.
Όσο αφορά για τις ασθένειες και τις παθήσεις τους, έχουμε τις παρακάτω πληροφορίες. Η νινίδα είναι γνωστή και ως σμίγμα και πρόκειται για δερματική πάθηση στα κεφαλάκια των μωρών, ακίνδυνη και όχι ενοχλητική. Όσο για το να μη γίνει ραχιτικό το παιδί, έπρεπε να μην διαπιστώνεται στον οργανισμό του η έλλειψη του ασβεστίου.
Η συγκεκριμένη έλλειψη οδηγεί στην δυσπλασία των οστών με προβλήματα όπως ραχίτιδα στα παιδιά. Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατόν να μάθουμε τι ήταν ο μπυοφίτης, ίσως να ήταν κάποια δερματική πάθηση. Όλα αυτά πριν από έναν αιώνα αφού τεράστιες ήταν οι προσπάθειες της πολιτείας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η παιδική θνησιμότητα.