Η Χάνα Αρεντ (1906-1975) είναι μια φιλόσοφος με ευρύ πνευματικό ορίζοντα και επηρέασε με το έργο της τις αναζητήσεις και την κατανόηση των πολιτικών και κοινωνικών φαινομένων του 20ού αιώνα. Ιδιαίτερα επίκαιρη είναι σήμερα, που από διάφορες πλευρές ασκείται κριτική στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Δημοσίευσε πολλές μελέτες σε έγκυρα περιοδικά, όπου αρθρογραφούσε αγωνιζόμενη να αποκαλύψει τη βαρβαρότητα του Ναζισμού και τα εγκλήματα του. Ήταν Γερμανοεβραία και είχε δασκάλους διαπρεπείς φιλοσόφους.
Τον Χούσερλ, τον Γιάσπερς και τον Χαϊντέγκερ που ίσως υπήρξε οξυδερκής φιλόσοφος, αλλά και o χυδαιότερος των ανθρώπων, όπως ειπώθηκε. Συνεργάστηκε με τους Ναζιστές και μετά την αποκάλυψη των απάνθρωπων εγκλημάτων τους δεν βρήκε να πει μια λέξη μετάνοιας ή καταδίκης του καθεστώτος.
Η Χάνα Αρεντ είχε μαζί του ερωτική σχέση. Ευτυχώς, εγκαίρως συνειδητοποίησε την επισφαλή της θέση και κατόρθωσε να διαφύγει αρχικά στη Γαλλία και αργότερα στις Η.Π.Α. όπου απέκτησε την αμερικανική ιθαγένεια και πρωτοπόρησε στον αγώνα για την αποκάλυψη του Ολοκληρωτισμού.
Όταν συνελήφθη και δικαζόταν ο Αϊχμαν παρακολούθησε τη δίκη του και μίλησε για την «κοινοτοπία του κακού» διαπιστώνοντας ότι ο κατηγορούμενος δεν είχε καμιά επίγνωση της ευθύνης του, αφού, όπως ισχυριζόταν εκτελούσε διαταγές.
Με την «κοινοτοπία του κακού» η Χάνα Αρεντ θέλησε να δηλώσει ότι, όταν ο άνθρωπος γαλουχείται σε ένα περιβάλλον, όπου ύψιστη αρετή θεωρείται η πειθαρχία, τότε είναι ικανός για όλα. Παρεξηγήθηκε, πολεμήθηκε και έχασε ακόμα και αγαπημένους φίλους.
Είναι ευχάριστο και πολλαπλά χρήσιμο ότι το έργο της σήμερα μεταφράζεται και συζητείται στη χώρα μας. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν σε καλές μεταφράσεις από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟΝ τα βιβλία της Περί βίας και Κρίσεις της Δημοκρατίας και το βιβλίο του Ρίχαρντ Μπερνστάιν Γιατί πρέπει να διαβάζουμε Χάνα Αρεντ.
Στο πρώτο αντιδιαστέλλει τη βία που ασκούν τα αναρχικά φοιτητικά κινήματα, οι αντάρτες των πόλεων και πρόσφατα οι τζιχαντιστές, με την εξουσία και απορεί γιατί οι φιλόσοφοι δεν διακρίνουν την μεγάλη διαφορά των δύο εννοιών.
Αν παρακολουθήσουμε τους συλλογισμούς και την ανάλυση που κάνει δείχνουν ότι, όταν παύει να έχει σημασία η ανθρώπινη ζωή, τα πάντα είναι δυνατά και η βία δεν είναι μαμή της ιστορίας, αλλά ανατροπή και οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας που ως εξουσία επιδιώκει τη συναίνεση και εμπλουτισμένη με κοινωνικές ευαισθησίες υποστηρίζει τους αδύναμους.
Στο έργο της Κρίσεις της δημοκρατίας αποκαλύπτει τις ρωγμές και τα κρίσιμα σημεία απ’ όπου οι λαϊκιστές και οι δημαγωγοί καταφέρνουν να υφαρπάσουν την εξουσία και να εγκαταστήσουν ανελεύθερα προσωποπαγή καθεστώτα.
Η ανάγνωση των βιβλίων της Χ. Αρεντ ανοίγει νέους ορίζοντες στη σκέψη και είναι ευχάριστο ότι μέσα στην πολλαπλή κρίση, εκδοτικοί οίκοι όπως το ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ τολμούν να εκδίδουν βιβλία που φυσικά δεν φιλοδοξούν να γίνουν «ευπώλητα», αλλά φωτίζουν τη σκέψη μας.