Ο Μεγάλος Κρητικός συγγραφέας και διανοητής Ν. Καζαντζάκης, δεν μπορούσε να μην είχε συγκινηθεί από την Επανάσταση του 1821. Σε πολλές γκραβούρες, λιθογραφίες και κάρτες σχετικές με την Επανάσταση του 1821 έχει σημειώσει χειρόγραφα με λίγα λόγια τις φιλοσοφημένες του σκέψεις για αυτές τις ένδοξες σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας.
Παρακάτω παραθέτω επιλέγοντας από το αρχείο μου 2 γκραβούρες, 2 λιθογραφίες που αφορούν την επανάσταση του 1821 και πάνω σ’ αυτές χειρόγραφα ο Ν. Καζαντζάκης σημειώνει τις σκέψεις του.
Στην 1η γκραβούρα που εικονίζει τα Χανιά προ του 1821 σε μικρογραφία, άνω δεξιά της εικόνας και με κύρια εικόνα την περιοχή της Αγίας Ρούμελης των Σφακίων γράφει:
«Από δω η φλόγα της λεφτεριάς ανθοβολεί και η Κρήτη θα ανασταίνει! Ν. Καζαντζάκης».
Στη 2η γκραβούρα γράφει:
«Ο θάνατος αποχτά αξία πιο πολύ από τη ζωή όταν καταχτούμε την ελευθερία! Ν. Καζαντζάκης».
Στην 1η λιθογραφία γράφει:
«Προσεύχονται όλοι για τη λεφτεριά Ν. Καζαντζάκης».
Στη 2η λιθογραφία του Σωτ. Χρηστίδη που εικονίζει τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη το 1823 αναφέρει:
«Λεφτεριά ή θάνατος! Γιγαντωμένη η ψυχή μας στα βουνά θρεμένη με τη φλόγα, σαλπίζοντας σε όλα τα πέρατα της ΓΗΣ Ελεφθερία! Ν. Καζαντζάκης».
