Ο 1ος και 2ος βαθμός αυτοδιοίκησης έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μεταπολιτευτική Ελλάδα, αφού αποτέλεσαν τον συνδετικό κρίκο των τοπικών κοινωνιών με το κεντρικό κράτος. Η αιρετή αυτοδιοίκηση αποτελεί αποτελεσματικό εργαλείο ενίσχυσης της δημοκρατίας, συμμέτοχης και ενεργοποίησης περισσοτέρων πολιτών με τα κοινά και συνέβαλε στη δημιουργία δεξαμενής στελεχών με όραμα και διάθεση για προσφορά στις τοπικές κοινωνίες.
Δυστυχώς όμως για λόγους και συμφέροντα που χρειάζονται μεγάλη ανάλυση δεν πραγματοποιήθηκε μια πληρέστερη αποκέντρωση εξουσιών, έτσι ώστε οι Δήμοι και οι Περιφέρειες να έχουν σαφείς αρμοδιότητες χάραξης δημόσιων πολιτικών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και επιπλέον όλο το εγχείρημα δε συνοδεύτηκε από ένα σχέδιο βιωσιμότητάς των ΟΤΑ. Το αποτέλεσμα ήταν η αδυναμία των Δήμων να επιτελέσουν ένα έργο ενδυνάμωσης της προνοιακής φροντίδας παράλληλα με την απογραφειοκρατικοποίηση των αναγκαίων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της αγοράς εργασίας δημοτικών και περιφερειακών υπηρεσιών.
Όσον αφορά τον νόμο Κλεισθένη όχι μόνο δεν λύνει βασικά ζητήματα των ΟΤΑ αλλά δημιουργεί επιπρόσθετες διαχειριστικές δυσκολίες κυβερνησιμότητας. Αυτός θα ενισχύσει τις συναλλαγές για την επίτευξη πλειοψηφιών που δεν θα βασίζονται σε προγραμματικές συμφωνίες, αφού θα υπάρχει το άλλοθι της μη καθαρής πλειοψηφίας.
Καταθέτω εδώ κάποιες πρώτες προτάσεις για τη λειτουργία από εδώ και πέρα της αυτοδιοίκησης:
- Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων ιδιαίτερα σε τομείς όπως η υγεία και η παιδεία με μεταφορά πόρων στον βαθμό που η ΤΑ γνωρίζει τα προβλήματα καλύτερα.
- Σύστημα διαφάνειας μέσω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ώστε να γνωρίζουν και οι πολίτες πως και διαχειρίζονται οι τοπικοί αιρετοί τους πόρους.
- Επανακαθορισμός του νόμου για τα δημόσια έργα ώστε να σταματήσει αυτό που γίνεται με τις συνέχεις παρατάσεις (έργα που μπορούν να υλοποιηθούν σε 6 μήνες κάνουν 4 και 5 χρόνια) και βέβαια ο προϋπολογισμός των έργων να γίνεται με ορθότερο τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι τεράστιες εκπτώσεις του 60% και 70% που πολλές φορές στοιχίζουν στην ποιότητα του έργου.
- Στον τομέα του περιβάλλοντος που είναι ένας νευραλγικός τομέας για κάθε Περιφέρεια οι αποφάσεις της αντίστοιχης επιτροπής να έχουν αποφασιστικό ρόλο και όχι μόνο γνωμοδοτικό.
- Χρηματοδότηση για τη στελέχωση των υπηρεσιών Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας.
- Στήριξη των αγροδιατροφικων συμπράξεων. Η αγροδιατροφική σύμπραξη της Περιφέρειας Κρήτης αποτελεί πρότυπο για όλες τις ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ έχοντας παίξει καθοριστικό ρόλο στην προώθησή των κρητικών προϊόντων.
- Επιστροφή στην Περιφέρεια του 5% των φόρων που εισπράττει το κράτος ώστε να διατεθούν αυτοί υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος (π.χ. χρηματοδότηση βιολογικών μονάδων για την αντιμετώπιση των λυμάτων που όλα τα χρόνια πέφτουν ανεξέλεγκτα παντού).
- Ενίσχυση της κοινωνικής μέριμνας και δημιοιυργία κοινωνικών δομών, βοήθεια για τους άνεργους, τους άστεγους, την τρίτη ηλικία και βεβαίως για τη στελέχωση των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών για όλα τα παιδιά. Αυτό μπορεί να αποτελεί κίνητρο κατά της υπογεννητικότητας στο βαθμό που η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά δημογραφικά προβλήματα.
Έχω την πεποίθηση ότι όλοι όσοι ασχολούμαστε με την αυτοδιοίκηση, μπορούμε με τη βοήθεια του κεντρικού κράτους να καταφέρουμε πάρα πολλά πράγματα προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
*Ο Σταύρος Τζεδάκης είναι περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης