Toυ Γιάννη Μοσχονά
Το εξώφυλλο του περιοδικού «TIME» που κυκλοφόρησε στις αρχές Δεκεμβρίου, νομίζω πως «τα είπε όλα»! Ένα κάτασπρο φόντο, περιέχεται μέσα σε ένα κόκκινο πλαίσιο.
Στο επάνω μέρος του διακρίνεται το όνομα του περιοδικού, με αχνά διακριτικά γράμματα, και λίγο πιο κάτω δεσπόζει με χοντρά έντονα μεγάλα μαύρα γράμματα το «2020», που είναι όμως διαγραμμένο από πάνω με ένα τεράστιο κατακόκκινο «Χ». Ακριβώς από κάτω του, συμπληρώνει την εικόνα μια φράση, γραμμένη με κεφαλαία γράμματα: «THE WORST YEAR EVER», δηλαδή: «Η χειρότερη χρονιά που έχει υπάρξει…».
Η σύνθεση είναι άκρως ευρηματική και καθόλου τυχαία! Ακόμα και η επιλογή των χρωμάτων, συμβάλει ουσιαστικά στον επιτυχημένο συμβολισμό. Η «μαύρη» χρονιά που εκπνέει σε λίγες ώρες, αφήνει το αποτύπωμά της πάνω στο εξώφυλλο του διάσημου περιοδικού, ως μια πένθιμη χρονολογία που έχει εξαφανίσει από το φόντο της, όλα τα ζωηρά χρώματα της ζωής, αφήνοντας ένα παγερό κάτασπρο μαρμάρινο χρώμα να την περιβάλει. Το τεράστιο κατακόκκινο «Χ» που διαγράφει την χρονολογία, αλλά και το κόκκινο πλαίσιο που οριοθετεί τη σύνθεση, παραπέμπουν στο φόρο αίματος που έχει χρεωθεί σε αυτήν την δυσοίωνη χρονιά, που όλοι εύχονται να φύγει και να μην ξαναγυρίσει. Ταυτόχρονα όμως δηλώνει και την επιθυμία των ανθρώπων, να διαγράψουν εντελώς από τη ζωή τους αυτήν την καταραμένη και γρουσούζικη χρονιά.
Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως, η ανθρωπότητα έχει ζήσει κατά το μακρινό παρελθόν, πολύ χειρότερες χρονιές από αυτή που ζήσαμε εμείς το 2020.
Η διαφορά είναι ότι, οι άνθρωποι τότε δεν ήταν μάλλον τόσο «καλομαθημένοι» όσο είναι οι γενιές που ευημέρησαν κατά τις τελευταίες δεκαετίες, μακριά από πολέμους, αρρώστιες και φονικές επιδημίες. Φυσικά, αυτή είναι η επικρατούσα άποψη στον λεγόμενο «Δυτικό Πολιτισμένο Κόσμο»! Γιατί αν αναφερθούμε στις υποανάπτυκτες χώρες του «Τρίτου Κόσμου», εκεί βέβαια δεν θα καταλάβουν τίποτα από τον συμβολισμό του «TIME».
Η χρονιά που φεύγει είναι «η χρονιά της μεγάλης σιωπής». Είναι η χρονιά της σιωπής της ίδιας της ζωής. Η χρονιά που χάσαμε. Κανένα άλλο έτος της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας δεν είχε τόσο έντονα τα χαρακτηριστικά της κατάργησης της κοινωνικής ζωής και της επικράτησης των «ανέπαφων επαφών», σε τόσο ευρεία κλίμακα. Η πανδημία, σε παγκόσμιο επίπεδο, περιόρισε ανάμεσα σε κώδικες τις ζωές μας, που τελούν υπό καθεστώς «αναστολής», μέσα από τη διαχείριση των κυβερνήσεων που τις έχουν θέσει σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης». Έχει αναδείξει την μοναξιά και την απομόνωση ως κοινωνικές αρετές και τον φόβο, ως το μόνο νόμιμο κοινωνικό αντανακλαστικό.
Άκουσα πολλούς «εξορκισμούς», «αφορισμούς», «κατάρες» και «αναθέματα», αυτόν τον χρόνο, που είχαν αποδέκτη τη γρουσούζικη και ανεπίστρεπτη χρονιά. Όμως κάποια αυτοκριτική από τον «πολιτισμένο άνθρωπο», δεν νομίζω να άκουσα! Τα φορτώσαμε και πάλι όλα στον «κακό το χρόνο» που φεύγει και ησυχάσαμε. Έτσι δεν κάνουμε πάντα;
Τα φορτώνουμε, άλλοτε στον «κακό μας τον καιρό», άλλοτε στην «κακιά μας τη μοίρα» και άλλοτε πάλι στην «κακιά την ώρα και την άτυχη στιγμή» και ξεχρεώνουμε. Εμείς φυσικά δεν φταίμε ποτέ και σε τίποτα!
Βέβαια, το «γρουσούζικο 2020», δεν έφερε αυτό την πανδημία, αλλά το προηγούμενο 2019 (COVID-19 λέγεται και όχι COVID-20). «Ανέλαβε» όμως την ιστορική ευθύνη της, όπως και άλλων μεγάλων καταστροφών, που στοίχησαν τις ζωές πολλών ανθρώπων και ζώων σε όλο τον πλανήτη. Μπορεί μεν να τις σκέπασε όλες αυτές η «σκιά» της πανδημίας, όμως είναι καταγεγραμμένες κι εκείνες στις «μαύρες» σελίδες του 2020. Ας θυμηθούμε όμως μερικές από αυτές: Η κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ. Η μεγάλη φονική έκρηξη στη Βηρυτό που προκάλεσε το θάνατο σε περισσότερους από 200 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 6.500. Η μεγάλη έκρηξη, κατέστρεψε το λιμάνι και ρήμαξε ολόκληρες συνοικίες της Λιβανικής πρωτεύουσας.
Οι μεγάλες πυρκαγιές στο Σαν Φραντσίσκο και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ αλλά και στην Αυστραλία, που κατέστρεψαν εκατομμύρια στρέμματα χλωρίδας και βιοτόπων, συμβάλλοντας έτσι στην επιτάχυνση της επερχόμενης καταστροφής του περιβάλλοντος και στην αναπόφευκτη «Κλιματική Αλλαγή». Ισχυροί κυκλώνες επίσης έπληξαν την Κεντρική Αμερική, προκαλώντας το θάνατο σε περισσότερους από 200 ανθρώπους.
Η σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, που μέσα από σφοδρές μάχες έξι εβδομάδων, έπεσαν νεκροί περισσότεροι από 5.000 άνθρωποι. Σημάδεψαν επίσης το 2020 και οι τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία και στην Αυστρία από φανατικούς ισλαμιστές.
Να θυμηθούμε όμως και τον μεγάλο σεισμό των 6,7 Ρίχτερ στο Ανατολικό Αιγαίο που έπληξε τη Σάμο και τα Ανατολικά παράλια της Τουρκίας, αφήνοντας πίσω του, δύο νεκρά παιδιά στη Σάμο, περισσότερους από 100 νεκρούς στη Σμύρνη και εκατοντάδες τραυματίες. Για να καταλήξουμε στις πρόσφατες θεομηνίες που έπνιξαν και βύθισαν στη λάσπη ολόκληρες περιοχές της χώρας μας.
«Η χρονιά των Νοσηλευτών» που μας αφήνει σε λίγες ώρες, δεν έφερε μόνο την καταστροφή. Έφερε και άλλα σημαντικά θετικά γεγονότα, που υπό άλλες συνθήκες θα πρωταγωνιστούσαν σίγουρα στην ανασκόπηση των ειδήσεων που την συνόδευσαν.
Ανάμεσα σε αυτά τα γεγονότα αξίζει να σημειώσουμε, την καταδικαστική απόφαση για τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης της «Χρυσής Αυγής», τις εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και βέβαια την είδηση της παρασκευής του εμβολίου κατά της πανδημίας COVID-19.
Η πανδημία όμως, ως το κατ’ εξοχήν κοσμοϊστορικό γεγονός του 2020, εξουδετέρωσε κάθε άλλη έγνοια του ανθρώπινου συλλογισμού. Έδρασε ως μια τεράστια «μαύρη τρύπα», που καταβρόχθισε οτιδήποτε καλό ή κακό συνέβη ετούτη τη χρονιά.
Με το ισχυρότατο «βαρυτικό πεδίο» που δημιούργησε, «ρούφηξε» μέσα της όλες τις λεπτομέρειες της καθημερινότητας και κράτησε για εμάς, μόνο εκείνες τις άσχημες και επίπονες αναμνήσεις, που αναγκαστικά θα τις κουβαλάμε για πολλά χρόνια μαζί μας.
Ο χρόνος που μας αποχαιρετά σε λίγες ώρες, πολύ σύντομα θα ανήκει στο «πέρυσι»! Όσο και αν δεν ήταν ευχάριστος, όσο κι αν μας πόνεσε, όσο κι αν μας απογοήτευσε, δεν παύει να είναι ένας ακόμα χρόνος που σήκωσαν οι πλάτες μας. Άλλη μια «ειδική διαδρομή», στην οποία η ζωή μας δοκίμασε. Μια ρεαλιστική επιβεβαίωση πως, όλα εκείνα που θεωρούσαμε μέχρι και χθες ως δεδομένα, μπορούν να γίνουν σήμερα ζητούμενα.
Μια επιπλέον «υπενθύμιση» από την φύση, ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε τούτη τη Γη.
Μια καλή «ευκαιρία» για περισυλλογή, που ίσως και να κάνει κάποιους σοφότερους…
Η χρονιά που φεύγει, ήταν για τους περισσότερους ανθρώπους μια «χαμένη χρονιά». Μια «παρένθεση» που άνοιξε η πανδημία και μας έκλεισε όλους μέσα της να περιμένουμε σιωπηλοί. Αν κάτι πρέπει να μας διδάξει η χρονιά αυτή της «μεγάλης σιωπής», είναι ότι θα πρέπει να μάθουμε εξαρχής «να θέλουμε». Να προσπαθήσουμε όλοι να επιθυμούμε συλλογικά. Γιατί όταν η συλλογική φαντασία απουσιάζει, επέρχεται ο ατομικός μαρασμός.
Θα αποχαιρετήσουμε τον χρόνο καθώς αυτός θα απομακρύνεται, χωρίς καμιά μιζέρια και εμπάθεια, αλλά γενναιόδωρα και αισιόδοξα, με την ευχή «ο καινούριος χρόνος να είναι καλύτερος»! Αυτή την ευχή άλλωστε δεν κάναμε και πάντα στην εκπνοή της κάθε χρονιάς;
Όλες μας οι ευχές, αλλά και η σκέψη μας, σε όσους δίνουν τη μάχη για τη ζωή στα νοσοκομεία, ασθενείς, γιατρούς και νοσηλευτές και στις οικογένειές τους.
Καλή Πρωτοχρονιά!
https://moschonas.wordpress.com