Οι πρόγονοί μας, οι αρχαίοι Έλληνες, έγραφαν την γλώσσα τους όπως την άκουγαν να μιλιέται. Είχαν δηλαδή καθιερωμένη την φωνητική γραφή. Όταν π. χ. έγραφαν «εἶναι», πρόφεραν έ-ι-ν-α-ι. Δεν ήταν τόσο χαζοί ώστε, χωρίς λόγο, τον φθόγγο, ας πούμε, ι να τον απεικονίζουν με έξι διαφορετικούς τρόπους: ι, η, υ, ει, οι, υι, όπως εμείς σήμερα που έχομε ιστορική γραφή, δηλαδή γράφομε τις λέξεις όπως γράφονταν στα αρχαία χρόνια, μολονότι στο μεταξύ έχει αλλάξει η προφορά τους. Διότι στα αρχαία χρόνια το η ισοδυναμούσε με δύο ε (εε, μακρόχρονο ε) , το ω με δύο ο (οο) και το υ προφερόταν ου. Αλλά και μερικά από τα σύμφωνα είχαν τότε αλλιώτικη προφορά: το β προφερόταν ως b, το γ ως g, το δ ως d, το θ ως τ με δασεία (th), το φ ως π με δασεία (ph), το χ ως κ με δασεία (ch) και το ζ ως sd ή dj. Οι δίφθογγοι προφέρονταν όπως γράφονταν: αυ= άου, οι= όι κτλ. Και με τέτοια προφορά διαβάζουν οι ξένοι τα αρχαία ελληνικά κείμενα στα πανεπιστήμιά τους (ερασμιακή προφορά), ενώ εμείς τα διαβάζομε με νεοελληνική προφορά.
Με τα χρόνια λοιπόν άλλαξε η προφορά μερικών γραμμάτων της γλώσσας μας, όπως αναφέραμε. Άλλαξε όμως και η γραμματική της. Οι αλλαγές γίνονταν βαθμιαία, όχι ξαφνικά. Πολλές αλλαγές έγιναν ιδίως κατά την ελληνιστική περίοδο (323-31 π. Χ.), οπότε η ελληνική άρχισε να μιλιέται και από βαρβάρους (=αλλόγλωσσους) που είχαν κατακτηθεί από τον Μ. Αλέξανδρο και εξελληνίστηκαν. Αυτοί ιδίως, προσπαθώντας να μιλήσουν ελληνικά, έκαναν λάθη, πολλά από τα οποία τελικώς επικρατούσαν και γίνονταν επίσημοι τύποι της ελληνικής. Με τις αλλαγές που έγιναν επιπλέον και κατά την βυζαντινή εποχή και κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας προέκυψε η νεοελληνική, η γλώσσα που μιλούμε σήμερα.
Όταν βέβαια άρχισαν να αλλάζουν προφορά τα γράμματα, να αλλάζει και η γραμματική μας, έκαναν λάθη στην γραφή και οι πρόγονοί μας. Στους σκουπιδότοπους π. χ. της αρχαίας Αλεξάνδρειας, στην Αίγυπτο, βρίσκομε κάποτε θαμμένες στα σκουπίδια αρχαίες ιδιωτικές επιστολές, αρχαία έγγραφα και άλλα παρόμοια κείμενα με πολλά «λάθη». Ως παράδειγμα παραθέτομε απόσπασμα από επιστολή που φαίνεται να έγραψε ένας μικρός (2-3 αι. μ. Χ. ) προς τον πατέρα του, ο οποίος ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια χωρίς να τον πάρει μαζί του (1).
«Καλῶς ἐποίησες · οὐκ ἀπένηχές με μετ’ ἐσοῦ εἰς πόλιν. ἠ οὐ θέλις ἀπενεκκεῖν μετ’ ἐσοῦ εἰς Ἀλεξανδρίαν, οὐ μὴ γράψω σε ἐπιστολὴν οὔτε λαλῶ σε οὔτε ὑιγένω σε εἷτα….» (Ωραία έκανες! Δεν με πήρες μαζί σου στην πόλη. Αν δεν θέλεις να με πάρεις μαζί σου στην Αλεξάνδρεια, δεν θα σου γράψω γράμμα ούτε (θα) σου μιλώ ούτε (θα) σου στέλνω ευχές για υγεία πια…)
Σφάλματα: « ἐποίησες» αντί «ἐποίησας», «ἀπένηχές με» αντί «ἀπενήνοχές με», « μετ’ ἐσοῦ» αντί « μετὰ σοῦ» , «ἠ οὐ θέλις» αντί «εἰ οὐ θέλεις», «ἀπενεκκεῖν» αντί «ἀπενεγκεῖν», «γράψω σε» αντί «γράψω σοι», «λαλῶ σε» αντί «λαλῶ σοι», « ὑιγένω» αντί «ὑγιαίνω».
Σημ.1) Άπαντα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, τόμος Γ’ σελ. 193