«Περιπατητή μου, η Salerosa είναι υπέροχη! Γράψε κάτι και για την Guantanamera. Β.», αναφερόμενος σε ένα επιλεκτικά σταλμένο άρθρο, για το γνωστό τραγούδι Malaguena Salerosa. Μετά από το λακωνικό αυτό μέιλ από το συμμαθητή μου και μέσα στην ατμόσφαιρα ευφορίας, που εμπνέει η ψήφιση του νόμου για το ομόφυλα ζευγάρια, σκέφτηκα να επανακάμψω, μιας και στο εξής, θα μπορούμε να βγαίνουμε στο δρόμο με το κεφάλι ψηλά…! Όμως, πριν ασχοληθούμε με την Guantanamera, σκέφτηκα να μην αφήσω ασχολίαστες, σκηνές από τη μαθητική ζωή μας, που περνούν απ’ το μυαλό μου… και ευτυχώς, γιατί αυτή τη στιγμή ακούστηκε η φωνή της γυναίκας μου από το διπλανό δωμάτιο, που ενδιαφέρθηκε να μάθει τι κάνω. Να της έλεγα ότι ασχολούμαι με την Guantanamera; Χάθηκα!
Με ένα τόσο λακωνικό μέιλ, θα έλεγε κανείς ότι το προηγούμενο που ανταλλάξαμε έγινε λίγες ώρες πριν, άντε κάποιες μέρες. Κι όμως, μιλάμε για 6 δεκαετίες (με συγχωρείς Ευάγγελε!), διάστημα στο οποίο συναντηθήκαμε –μόνο- άπαξ. Κι αυτό έγινε με αφορμή τη συνάντηση των συμμαθητών της χρονιάς μας, στην επέτειο των . . . 24 ετών από την αποφοίτησή μας! Ίσως, σ’ αυτή την ιδιόμορφη επαφή, που και αυτή θα έλειπε αν δεν είχαν μπει στη ζωή μας ο Η/Υ, το κινητό τηλέφωνο και το διαδίκτυο, να οφείλεται το ότι χάνεται η χρήση των παρενθέσεων στις οποίες γίνεται αναφορά στην οικογενειακή κατάσταση, στην ψυχαγωγία, στα χόμπυ μας κ.λπ. Έτσι, μένουμε με τις εικόνες και τις αναμνήσεις από μνήμες και περιστατικά κοινά, που ζήσαμε στην περίοδο της συμ-μαθητικής μας ζωής.
Ίσως να μας φαίνεται άσχετο και αδιάφορο, αλλά στο συμμαθητή μου οφείλω την πληροφορία που μου έδωσε, όντες μαθητές της Ε! τάξης του δη-μο-τι-κού, ότι δηλ. οι Εβραίοι (σημερινοί Ισραηλίτες), περιμένουν ακόμη μέχρι σήμερα, την έλευση του Μεσσία και ότι ο Χριστός μας είναι γι’ αυτούς ένα απλό ιστορικό πρόσωπο – και το τελευταίο υπό αμφισβήτηση. Εκφράζω στο φίλο μου τις όψιμες ευχαριστίες μου, για την ενημέρωση. Κάναμε τότε και τέτοιες συζητήσεις !!!
Πάντως, η μοίρα το θέλησε, από νωρίς να πάρουμε διαφορετικούς δρόμους, κι έτσι αποφύγαμε να κονταροχτυπηθούμε στις μαθητικές διακρίσεις, αφού εκείνος επέλεξε … το Κλασικό, δηλ. ν’ ακολουθήσει τη θεωρητική κατεύθυνση στο Λύκειο (τότε εξατάξιο γυμνάσιο) κι εγώ ό,τι απέμενε, δηλ. το Πρακτικό, τη θετική.
Έτσι, για το φίλο μου, η πορεία του ήταν προδιαγεγραμμένη, με πέρασμα από τη Νομική Αθηνών (όχι απ’ έξω), Diplôme d’études Supérieures, Paris II και διδακτορική διατριβή, πάλι στη Νομική Αθηνών, με τίτλο διατριβής «Ενοχικαί δεσμεύσεις του δικαιώματος ψήφου του μετόχου», (κινέζικα για μένα) προσόντα που οδηγούν με ακρίβεια στην καθηγητική έδρα της Νομικής Αθηνών. Στοιχεία που ποτέ δεν αναφέρθηκαν στις μάλλον πρόσφατες και αραιές διαδικτυακές μας επαφές, αλλά σήμερα βρίσκεις –σχεδόν- ό,τι ζητήσεις στην οθόνη του Η/Υ ή του κινητού.
… και η Guantanamera τι έγινε; Την ξεχάσαμε; «Σύρε – Ξέσυρε», η ερώτηση του συμμαθητή μου μας φέρνει στην Κούβα, στο πανέμορφο νησί, στον Κόλπο του Μεξικού, στις Δυτικές Ινδίες, ονομασία που προκύπτει από τη λάθος εκτίμηση του Χριστόφορου Κολόμβου, ο οποίος όταν έφτασε στα νησιά της Καραϊβικής το 1492, πίστεψε ότι είχε φτάσει στην Ινδία. Άλλος ένας, που όταν ξεκινούσε δεν ήξερε πού πήγαινε και όταν έφτασε δεν ήξερε πού βρισκόταν!!!
Λοιπόν, Guantanamera είναι η γυναίκα από το Guantanamo… Guantanamera, guajira, Guantanamera, λέει το κουβανέζικο τραγούδι στο ρεφραίν και ξανά το ίδιο, γιατί για να μας μείνει ένα τραγούδι πρέπει να έχει σύντομο και κατανοητό ρεφραίν. Guajira (Γκουαχίρα) είναι η χωριατοπούλα, η αγρότισσα και φαίνεται ότι εδώ χρησιμοποιείται όχι με την έννοια της αμορφωσιάς ή υποτιμητικά, αλλά για να τονίσει την αγνότητα και την τιμιότητα της γυναίκας της υπαίθρου.
Λέγεται ότι, το τραγούδι δημιουργήθηκε αυθόρμητα στα 1929-35 όταν κάποιος dj, στο μικρόφωνο του ραδιοφώνου, αυτοσχεδίαζε ενώ παρουσίαζε τα τρέχοντα γεγονότα της ημέρας, και επαναλάμβανε εν είδη ρεφρέν Guantanamera, Guajira Guantanamera. Αργότερα συμπληρώθηκε από άλλους και έγινε γνωστό ανά τον κόσμο.
Είχα ένα γνωστό μου νεαρό, στα χρόνια τα παλιά, που το όνειρό του ήταν να μπορέσει να πάει στην Κούβα για να δουλέψει εθελοντικά στις φυτείες με τα ζαχαροκάλαμα –έτσι, λόγω ιδεολογίας, ενώ ο πατέρας του τον εκλιπαρούσε, χωρίς αποτέλεσμα, για να τον βοηθήσει στον τρύγο και στις ελιές, σε μια περίοδο που υπήρχε έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Δεν γνωρίζω τι απέγινε… Δεν έχω πάει στην Κούβα, διαβάζουμε όμως κριτικές και ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Νομίζω ότι ένας κακόπιστος επισκέπτης μπορεί να μας αναφέρει ότι «τα ράφια στο . . . τάδε κατάστημα ήταν άδεια». Κακολογίες, λέμε. Πάντως, και μισογεμάτα δεν τα λες!
Επισκέπτης αναφέρει ότι «οι άνθρωποι ζουν το σήμερα, χαμογελούν, τραγουδούν (και το Guandanamera), χορεύουν και εργάζονται για το σήμερα, γιατί γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει μέλλον, δεν υπάρχει προοπτική». Περίπου 30-50 δολάρια τον μήνα είναι ο μισθός όσο και να μας φαίνεται παράξενο. Βέβαια το κράτος παρέχει δωρεάν παιδεία και ιατρική κάλυψη, καθώς και ένα σπίτι (τα περισσότερα είναι ερείπια), όμως οι ελλείψεις στη χώρα είναι τεράστιες.
Γράφουν ότι το να βλέπεις κόσμο από τα ξημερώματα σε ουρές έξω από έναν φούρνο περιμένοντας να ανοίξει για να πάρει με δελτίο το ψωμί που αντιστοιχεί στην οικογένειά του είναι απλά συγκλονιστικό… μα 65 χρόνια μετά την Επανάσταση ψωμί με δελτίο; Το να βλέπεις καταστήματα με άδεια ράφια και ελλείψεις προϊόντων που εσύ θεωρείς πρώτης ανάγκης είναι αποκάλυψη. Το να ζεις με ανθρώπους που χορεύουν και τραγουδούν σε σπίτια χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και ηλεκτρικές συσκευές είναι μάθημα ζωής. Η Κούβα είναι ένας ξεχωριστός «πλανήτης» !!!
Αυτά, που λες Ευάγγελε. Έχουμε κι εμείς τα προβλήματά μας, δεν λέω. Ψάχνω, όμως, για κατάστημα με άδεια ράφια, αλλά όσο κι αν οι πλεονέκτες πελάτες προσπαθούν μανιωδώς να τα αδειάσουν, κάποιες κοπέλες και αγόρια με στολές αναπληρώνουν αμέσως τις απώλειες. Ψέματα … στους φούρνους μας υπάρχει ουρά – πολύ συχνά. Το ζήτημα είναι πως όταν φτάσεις μπροστά δεν ξέρεις τι να πρωτοδιαλέξεις. Οι τιμές, όμως, ανεβαίνουν εδώ τελευταία με γοργό ρυθμό. Λες να μην μπορέσουμε –κάποτε κι εμείς- ν’ αδειάσουμε τα ράφια;