Στους γονείς μου, Ηρακλή και Σωτηρία Ορφανού
Τα παιδιά είναι το πιο ευάλωτο μέρος του πληθυσμού μιας χώρας. Σε όλον τον κόσμο. Το βλέπουμε όλοι, καθημερινά. Η πιο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα και η πιο αδύναμη. Λόγω ηλικίας και αδυναμίας αυτοδιαχείρισης. Τα παιδιά δέχονται διαρκώς διάφορα ερεθίσματα και πληροφορίες από τον έξω κόσμο. Από τους γονείς, τους συγγενείς, τους φίλους, τους δασκάλους και τον κοινωνικό τους περίγυρο εν γένει.
«Ερεθίσματα» και πληροφορίες, πέρα από τα έμφυτα χαρίσματά τους, άμεσα και στενά συνδεδεμένες με την καθημερινή τους ζωή, σχετικά με την παιδεία τους, τη διατροφή τους, την υγεία τους, τις συναναστροφές τους. «Ερεθίσματα» και πληροφορίες, που άλλοτε παίρνουν τη μορφή συμβουλών και νουθεσιών για εκείνα που θα τα κάνουν καλύτερους ανθρώπους, άλλες φορές απαγορεύσεων για όσα τα παρασύρουν και τα βλάπτουν ψυχοσωματικά και πολύ συχνά ενθάρρυνσης προς ό,τι τα βοηθά να ανταποκριθούν επιτυχώς στις υποχρεώσεις εντός των στενών ορίων της οικογενείας και των ευρύτερων της κοινωνίας.
Στο σημείο αυτό, πρέπει να σημειώσουμε ότι έχουν βέβαια μεγάλη σημασία και οι χωροχρονικές «συνθήκες» στις οποίες λαμβάνει χώρα το «δούναι – λαβείν» μεγάλων – παιδιών, αλλά πιο μεγάλη ο τρόπος με τον οποίο το ανθρωπογενές «περιβάλλον» προσεγγίζει τα παιδιά, γιατί εάν δεν είναι φανερή αφενός η αγάπη ως κίνητρο των λόγων και των πράξεων των μεγάλων και ειλικρινής και άδολη και ανιδιοτελής αφετέρου η συμπεριφορά τους, εκείνα αντιδρούν και αρνούνται να πειθαρχήσουν στα λόγια των μεγαλύτερων ή ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, συμβάλλοντας έτσι στη διόγκωση του «χάσματος των γενεών» που παραδοσιακά χωρίζει μεγάλους και παιδιά.
Ναι, η ειλικρίνεια είναι το μέσο με το οποίο όλοι οι μεγάλοι θα πρέπει να πλησιάζουν τα παιδιά. Με ανιδιοτέλεια και αγάπη, συνάμα, και δίχως έπαρση ή θυμό, πρέπει να τους μιλούν, αλλά και να έχουν πά-ντοτε ανοιχτά τα αφτιά τους σε ό,τι θέλουν τα παιδιά να τους πουν και τα μάτια τους σε ό,τι εκείνα θέλουν να τους δείξουν.
Με έμπρακτη εφαρμογή όλων όσα τα διδάσκουν με τα λόγια τους, οι γονείς και οι δάσκαλοι γίνονται πιο εύκολα, παρά τα διάφορα καθημερινά εμπόδια, παραδείγματα προς μίμηση από τα παιδιά και η όποια αμφισβήτηση ή κριτική αυτά εγείρουν δεν μεγαλώνει το «χάσμα των γενεών» αλλά προσπαθεί να το αμβλύνει… Ταυτόχρονα, πρέπει εμείς, οι αυτοαποκαλούμενοι «πολύπειροι και παντογνώστες» μεγάλοι, ως γνώστες του ψυχικού κόσμου και του πνευματικού «οπλοστασίου» των παιδιών μας, να προσέχουμε πολύ τι διδάσκουμε άμεσα ή έμμεσα στα παιδιά με όσα λέμε ή κάνουμε.
Γιατί, επειδή, όπως προείπαμε, είναι, σε όλα τα μέρη του πλανήτη μας, η πιο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, η ψυχή και το μυαλό τους τούς σπρώχνουν όσα τελικά επιλέξουν από τις έξωθεν ορμήνιες να τα χρησιμοποιούν ως κανόνες συμπεριφοράς τους προς τους άλλους και ως μέσα αντίδρασης σε ό,τι τα περιβάλλει. Είναι σημαντικό να είναι οι μεγάλοι (γονείς, δάσκαλοι) θετικά παραδείγματα στη νέα γενιά.
Γιατί, όπως έχει δείξει επανειλημμένως η Ιστορία, μια κοινωνία οδηγείται στον όλεθρο οσάκις λειτουργούν στα παιδιά τους ως παραδείγματα προς αποφυγήν, όσες φορές δηλαδή δεν διακρίνονται για τη συνέπεια λόγων και έργων ή κάθε φορά που όσα λένε και κάνουν λέγονται και γίνονται με δόλο, ιδιοτέλεια και εγωπάθεια και αλαζονικά εις βάρος του συνόλου και υπέρ του ατομικού τους συμφέροντος… Αλήθεια, καθώς άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τα Χριστούγεννα και κατακλυζόμαστε από διάφορες διαφημίσεις πλανεύτρες του νου και της ψυχής των παιδιών, τι λέτε εσείς για όλα τα παραπάνω;
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ., φιλόλογος, Msc διαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς & Διαχ/σης Πληροφ/κών συστημάτων