Συχνά τελευταία ακούμε σοβαρά γλωσσικά σφάλματα από εκφωνητές στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση ή και από ομιλητές στην Βουλή και αλλού. Επίσης βλέπομε ασυγχώρητες ανορθογραφίες σε υπότιτλους ειδήσεων και σε άλλα προβαλλόμενα κείμενα. Αυτό σημαίνει ή ελλιπή γλωσσική μόρφωση ή (χειρότερο ακόμη) αδιαφορία για το πώς χρησιμοποιούμε την μητρική μας γλώσσα. Και είναι κακό να κοκορευόμαστε ότι μιλάμε π.χ. αγγλικά πετώντας κάτι break, image, suspense… στον λόγο μας, και να μη καταφέρνομε να μιλήσομε ή να γράψομε σωστά ελληνικά.
Ανατριχιάζει κανείς να ακούει από μορφωμένους ανθρώπους να λένε για παράδειγμα «απαγάγουν νεαρές γυναίκες και τις κρατούν σε στρατόπεδα» (αντί « απάγουν») ή «τον Μάρτιο απαγάγεται ο Λεμπιδάκης» (αντί «απάγεται») ή «θα μπορέσουν να παράξουν προϊόντα εφάμιλλα των ευρωπαϊκών» (αντί «να παραγάγουν», αόριστος «παρήξα!» δεν υπάρχει) ή να βλέπει στους υπότιτλους των ειδήσεων «οδηγίες πως να συμπληρώσουν το έντυπο και που να το υποβάλλουν» με τρία λάθη μέσα σε έντεκα λέξεις (κανονικά: « πώς», «πού» με τόνο, αφού εδώ είναι ερωτηματικά- πλάγιες ερωτήσεις- και «υποβάλουν» με ένα λ, αφού είναι αόριστος).
Τα δύο παραπάνω ρήματα -άγω και -βάλλω στη νεοελληνική βρίσκονται κυρίως σε σύνθεση στην οποία κρατούν την αρχαία τους μορφή. Χρειάζεται προσοχή. Γενικώς σε σύνθεση στην καθομιλουμένη τα ρήματα παίρνουν την αρχαία τους μορφή. Ενώ λέμε: πέφτω, ράβω, δείχνω, κρύβω, βρίσκομαι κτλ. σε σύνθεση λέμε: εκπίπτω, συρράπτω, αναδεικνύω, αποκρύπτω, παρευρίσκομαι… Τα ρήματα άγω και βάλλω ήταν πάρα πολύ συνηθισμένα στην αρχαία εποχή.
Το άγω μάλιστα μας έχει αφήσει δύο τύπους της προστακτικής: άγε και άγετε (=εμπρός, πήγαινε, πηγαίνετε!), από τους οποίους με τον καιρό έφυγε το ενδιάμεσο γ (όπως λέγω>λέω): άγε>άε>άι (π.χ. άι στο καλό!) και άγετε>άετε>άιντε. Το δεύτερο λέγεται από όλους τους βαλκανικούς λαούς: Τούρκους, Βουλγάρους, Σλάβους, Αλβανούς…
Στην πραγματικότητα βέβαια έχομε δύο είδη συνθέσεως α) αρχαιοπρεπή: καταρρίπτω, αποφέρω, προλέγω … όπως παραπάνω, και β) νεοελληνική: ξαναρίχνω, καταφέρνω, κατακλέβω, μην τα παραλές, ξεχρεώνω … στην οποία το α’ συνθετικό είναι λέξη κυρίως σύγχρονη, π. χ. ξανά, ή μόριο ή πρόθεση με σημασία σύγχρονη και διαφορετική από την αρχαία, π. χ. κατά, παρά, που εδώ σημαίνουν « υπερβολικά», και το ρήμα στην σύγχρονή του μορφή.
Ή με α’ συνθετικό επίθετο ή ακόμη και άλλο ρήμα: καλοπιάνω, πολυπηγαίνω, μισοτελειώνω, μπαινοβγαίνω, ανοιγοκλείνω (σύνθεση άγνωστη στην αρχαία μας γλώσσα). Σε αυτές τις περιπτώσεις το ρήμα βρίσκεται στην νεοελληνική του μορφή. Σύνθετα με τα -άγω και -βάλλω έχομε πολλά, όλα σε αρχαιοπρεπή σύνθεση: παράγω, προάγω , ενάγω, προσάγω (δικηγόροι, προσέχετε!), απάγω (ουσιαστικό απαγωγή), διάγω κτλ. τριάντα τέσσερα σύνθετα συνολικώς. Διαβάλλω, υπερβάλλω, καταβάλλω, προσβάλλω, υποβάλλω, συνυποβάλλω κτλ. τριάντα εννέα σύνθετα συνολικώς.
Οι χρόνοι τους είναι: ενεστώτας -άγω, παρατατικός -ήγα, αόριστος -ήγαγα, απαρέμφατο -αγάγει. Π. χ. απάγω, απήγα, απήγαγα, έχω απαγάγει, έχω παραγάγει… Παραδείγματα: Κάθε χρόνο η χώρα μας εξήγε, αλλά πέρσι εξήγαγε, φέτος έχει εξαγάγει. Εν. βάλλω, πρτ. έβαλλα (με δύο λ), αόρ. έβαλα (με ένα λ), απαρέμφ. βάλει: συνεχώς με πρόσβαλλες, πριν από μια ώρα με πρόσβαλες ξανά με κάτι που είπες, μ’ έχεις προσβάλει πολλές φορές, κατέβαλλα κάθε χρόνο, κατέβαλα και φέτος, έχω καταβάλει κτλ.
Απορεί κανείς πόσο γρήγορα στα ΜΜΕ οι τεχνίτες του λόγου έχουν ξεχάσει όσα διδάχτηκαν στο σχολείο. Εκείνο το «τρεισήμισι (!) στρέμματα», «τρεισήμισι (!) εκατομμύρια» (αντί τριάμισι) οι Αθηναίοι εκφωνητές δεν έμαθαν ακόμη να το λένε σωστά; Δεν έχουν ένα φιλόλογο να ελέγχει τα γραπτά τους ή να τους κάνει κάποια σεμινάρια, όταν διαπιστώνει αδυναμίες; Είναι ντροπή να δίνουν τέτοια γλωσσικά πρότυπα στους ακροατές και τηλεθεατές τους στα πέρατα της ελληνικής γης, όπου ακούγεται η φωνή τους.