Στο φύλλο 21198 της εφημερίδας “ΠΑΤΡΙΣ” της Δευτέρας 9-10-2017 ο κ. Αιμίλιος Ψαθάς αρθρογραφεί με τίτλο: ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ – Γλωσσικά σφάλματα.
Αναφέρει σοβαρά γλωσσικά σφάλματα που ακούγονται από εκφωνητές του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, της βουλής, των ΜΜΕ, των Αθηναίων εκφωνητών και όπου αλλού, που ανατριχιάζει κανείς να ακούει, έτσι τουλάχιστον μας λέει ο κ. Ψαθάς!
Επίσης «ασυγχώρητες ανορθογραφίες, σε υπότιτλους ειδήσεων και άλλα προβαλλόμενα κείμενα». Συνεχίζοντας τονίζει ότι αυτό σημαίνει ελλιπή γλωσσική μόρφωση ή αδιαφορία για το πώς χρησιμοποιούμε τη μητρική μας γλώσσα. Παρουσιάζει μακροσκελή κατάλογο με γλωσσικά και ορθογραφικά σφάλματα και διερωτάται: «Δεν έχουν ένα φιλόλογο να ελέγχει τα γραπτά τους ή να τους κάνει κάποιο σεμινάριο όταν διαπιστώνει αδυναμίες; Είναι ντροπή να δίνουν τέτοια γλωσσικά πρότυπα… κ.λ.π.»
Συμφωνώ κ. Ψαθά, τα λάθη, ορθογραφικά, λεκτικά ή συντακτικά, βαραίνουν αναλόγως ποιος τα κάνει, δε μπορεί να παραβλέψω το λάθος φιλολόγου και να καυτηριάσω αν έγραψε με δυο λλ το υποβάλουν ο γραφιάς υπάλληλος! Ή δεν έβαλε τόνο στο πώς;!
Οι ακροατές ή οι αναγνώστες θα ενεργήσουν επιπόλαια αν ακολουθούν όπως λέτε τα γλωσσικά πρότυπα από ραδιοφώνου, τηλεόρασης ή από το διαδίκτυο, διαφορετικά δεν θα υπήρχαν σχολεία, σχολές και πανεπιστήμια απ’ όπου αποκτούμε τη γνώση. Εξ αυτού και η λαϊκή ρήση «Μ’ όποιο δάσκαλο θα κάτσεις έθοια γράμματα δα μάθεις».
Αξίζει κ. Ψαθά να δείτε πραγματικά συντακτικά, ετυμολογικά και φραστικά λάθη από διδακτορική εργασία του πανεπιστήμιο Ρεθύμνου τμήμα φιλολογίας με τίτλο «ΜΕ ΠΥΞΙΔΑ ΕΝΑ ΓΛΩΣΣΑΡΙ» το Γλωσσάρι του Παντελή Πρεβελάκη, πηγή: URL- www/Με πυξίδα ενα γλωσσάρι. Παραθέτω μέρος της εργασίας η οποία αναφέρεται στην Οδύσεια του Ν. Καζαντζάκη ραψ. Α-Κ. (Μετάφραση της Ομήρου Οδύσσειας) και πέστε μας τη γνώμη σας μια που μιλήσατε για τα ενοχλητικά για όλους γλωσσικά σφάλματα.
– Οδύσ. ρ. Α-1060 «Και του ελαφριού κορμιού το ανάρριμμα και του ποδιού το ζάλο». Η διδακτ. εργασία του παν/μίου λέει: «αναρρίματα, τα (ουσιαστικό-σύνθετο)χώματα ή χαλίκια συσσωρευμένα». Άσχετη ερμηνεία. Σωστό [<ρ. αναρρίπτω = αναπετώ, τινάσσω] πληθ. τα αναρρίμματα, οι κινήσεις του σώματος, το παράστημα.
–Οδύσ. ρ. Β-337 «Μια μέρα που κυλιούμουν μοναχός κι έγρουζα στη μαχτή μου…».
Η διδακτ. εργασία του παν/μίου λέει: «μαχτή, η (ουσιαστικό η γούρνα που τρων οι χοίροι» Λάθος. Σωστό: Μαχτή είναι ανάμεικτη με αποφάγια και πίτουρα τροφή των χοίρων.
–Οδύσ. ρ. Β-758 «Όρτσα! καινούρια πάλε μέσα μου σηκώνουνται σεφέρια». Η διδακτ. εργασία του παν/μίου λέει: «σεφέρι, το (ουσιαστικό) εκστρατεία, ταξίδι». Άσχετη ερμηνεία. Σωστό: σημαίνει χρονική περίοδο.
–Οδύσ. ρ. Β-310 «χοιρομουτσούνιασε το πρόσωπο το φωτερό του ανθρώπου». Η διδακτ. εργασία του παν/μίου λέει: «χοιρομουτσουνιάζω (ρήμα – σύνθετο) σκάβω όπως το χοίρο με τη μουτσούνα του// μτφ: είμαι αδιάντροπος».Λάθος, Σωστό: εννοεί στραβομουτσούνιασε.
– Οδύσ. ρ. Α-1366 «δροσέρεψαν τα φλογοπόδαρα ν’ ακρολιχνούν το κύμα…». Η διδακτ. εργασία του παν/μίου λέει: «ακρολιχνώ το κύμα (ρήμα-σύνθετο) διαχωρίζω στο αλώνι τον καρπό από το άχυρο. Εδώ: διαχωρίζω ελάχιστα, (άκρο-+λιχνώ)». Αόριστη ερμηνεία. Σωστό: Δροσέρεψαν τα φλογισμένα πόδια από την άμμο, κλωτσώντας το κύμα άκρη-άκρη.
– Απορώ πόσο γρήγορα ξέχασε αυτός ο τεχνίτης του λόγου (όπως λέει και ο κ. Ψαθάς) αυτά που διδάχτηκε στο πανεπιστήμιο! Πώς δεν τα είδε άλλος να τον γυρίσει πίσω στο θρανίο;
Τι θα λέγατε να πάρουν αυτόν τον φιλόλογο για σύμβουλο στα ΜΜΕ όπως προτείνετε;
Αυτά κ. Ψαθά είναι λάθη, με συνέπεια στα παιδιά που θα διδάξει ως εκπαιδευτικός και όχι τα ρουτίνας, έφαγε ένα σίγμα ή έγραψε με ένα ν το Γιάννη ή δε τόνισε το που; Και τι έγινε;
* Ο Αντώνης Τσιριγωτάκης είναι λαογράφος – λεξικογράφος