Γιώργος Σχορετσανίτης, «Τα νέγρικα μπλουζ και οι ιατρικές τους αναφορές», εκδόσεις Οδός Πανός, Αθήνα 2020

Προϊόν πολύχρονης συλλογής στοιχείων και επίμονης μελέτης το παρόν πόνημα, καταγράφει την ιστορία των νέγρικων μπλουζ στη χώρα που τα γέννησε, τις επιρροές τους, τις αιτίες που τα δημιούργησαν και την απήχηση που είχαν σε ολόκληρη την αμερικανική και όχι μόνο κοινωνία. Χάρη στην γλαφυρή πένα του Γιώργου Σχορετσανίτη, αυτό το αναπόσπαστο κομμάτι του μουσικού πολιτισμού των ΗΠΑ γίνεται κτήμα όλων, καθώς ο συγγραφέας μυεί σταδιακά τον αναγνώστη στο λαβύρινθο της γνώσης των μπλουζ.

Τα σπιρίτουαλς και τα γκοσπέλς των μαύρων σκλάβων που ήρθαν στις ΗΠΑ από την Αφρική αποτελούν τις ρίζες τους. Στην αρχή, τον 19ο αιώνα, τραγούδησαν τον πόνο της σκλαβιάς, τον ξεριζωμό από την πατρίδα, την απώλεια των αγαπημένων και τη μοναξιά. Τον 20ο αιώνα σιγά-σιγά εξελίχθηκαν και προσαρμόστηκαν στο νέο τρόπο ζωής που έφερε η μεγάλη μετανάστευση των μαύρων από τις φτωχές αγροτικές Πολιτείες του Νότου στις πλούσιες βιομηχανοποιημένες Πολιτείες του Βορρά τις προπολεμικές δεκαετίες.

Εκτός από τη μεγάλη μετανάστευση των Αφροαμερικανών όλα τα μεγάλα γεγονότα του 20ου αιώνα, τα οποία επηρέασαν τη ζωή της μαύρης κοινότητας των ΗΠΑ, αποτέλεσαν πηγές εμπνεύσεις για τη σύνθεση των μπλουζ, όπως ο Α’ και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Πόλεμος του Βιετνάμ, η ποτοαπαγόρευση, η μεγάλη πλημμύρα του Μισισιπή το 1927, η μεγάλη ξηρασία του 1930, το ναυάγιο του Τιτανικού, η ζωή στη φυλακή, οι ατέλειωτες πορείες στους ατελείωτους αυτοκινητόδρομους, οι «γυναίκες του δρόμου», οι μετακινήσεις με τα τραίνα, τα ναρκωτικά, η ομοφυλοφιλία, αλλά και οι ιατρικές ασθένειες, όπως η φυματίωση, η πνευμονοπάθεια, τα νοσοκομεία και οι γιατροί.

«Πατέρας» των μπλουζ ήταν ο W.C.Handy (1873-1958) και οι διασημότερες συνθέσεις του ήταν το «Memphis Blues» και το «St Louis Blues». «Μητέρα» των μπλουζ ήταν η Ma Rainey (1886-1939) και  κορυφαίοι πρωτοπόροι συνθέτες και ερμηνευτές ο Blind Lemon Jefferson (1893-1929), o  Charley Patton (1891-1934), ο Muddy Waters (1913-1983), κ.ά. Τα νέγρικα μπλουζ γρήγορα αγαπήθηκαν και από τους λευκούς, αποτελώντας πρόδρομους του ροκ εντ ρολ, ένα νέο είδος μουσικής, στο οποίο διέπρεψαν ο Chuck Berry (1926-2017), ο Little Richard (1932-2020) και ο Elvis Presley (1935-1977), κ.ά.

Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι το παρόν βιβλίο αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό στον κόσμο των νέγρικων μπλουζ και αναμφίβολα η ανάγνωσή του γίνεται πολύ ευχάριστη όταν το διάβασμα συνοδεύεται από τη μουσική που περιγράφεται στις σελίδες του. Ο μαγικός ήχος του σαξόφωνου, της κιθάρας και ενίοτε του βιολιού πότε με τα νοσταλγικά ηχοχρώματα της ηρεμίας του μεγάλου ποταμού Μισισιπή και πότε με τους ξέφρενους ρυθμούς των εργοστασίων του Αμερικανικού Βορρά, αποτελούν μια ιδανική μίξη για όλες τις προσωπικές στιγμές, ευχάριστες και δυσάρεστες. Άλλωστε, τα νέγρικα μπλουζ αφηγούνται την πραγματική ζωή, τις καλές και τις κακές στιγμές, όλων των ανθρώπων ανεξάρτητα φύλου, εθνικότητας, χρώματος, επαγγέλματος, ιδεολογίας ή θρησκείας.

 

* Ο Αγησίλαος Αληγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος