Συχνά αποδίδονται σε σύγχρονους στοχαστές ορισμένες απόψεις και θεωρίες που είχαν διατυπώσει αρχαίοι συγγραφείς. Όλοι γνωρίζουμε τη σκέψη που έχει γραφεί στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη «Δεν ελπίζω τίποτε, δεν φοβούμαι τίποτε, είμαι λέφτερος» και τη θεωρούμε δική του.
Αγνοούμε, όμως, ότι ο πρώτος που συνδέει την ελευθερία με την απαλλαγή από τον φόβο και την ελπίδα είναι ο Κύπριος κυνικός φιλόσοφος Δημώναξ, που έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα και αγαπήθηκε πολύ από τους Αθηναίους. Βέβαιο είναι πάντως ότι ο Νίκος Καζαντζάκης γνώριζε το έργο του.
Αντίστοιχα στον Νίτσε, που ήταν άριστος φιλόλογος, αποδίδεται η φιλοσοφική θέση για την αιώνια επιστροφή, ενώ εκείνος που πρώτος συλλαμβάνει την αιώνια κυκλική ροή του χρόνου και τη συνεχή αλλαγή των πάντων είναι ο Ηράκλειτος. Θα μείνω, όμως, και θα σχολιάσω μια ακόμα σκέψη του Νίτσε που θεωρείται βασικός πυρήνας της φιλοσοφίας του, «Γίνε αυτός που είσαι».
Ο μεγάλος χορικός ποιητής Πίνδαρος συνέθεσε εξαιρετικής μεγαλοπρέπειας ύμνους για τους νικητές των πανελλήνιων αγώνων. Τα έργα του αυτά τα έγραφε με υψηλή αμοιβή. Ο δεύτερος Πυθιόνικος γράφτηκε για να υμνήσει τη νίκη του Συρακούσιου Ιέρωνα σε αρματοδρομία πιθανόν το 476 π.Χ.
Εδώ, στο βασικό μύθο αναφέρει τον Ιξίονα που καταχράστηκε την ευεργεσία του Δία και θέλησε να συνευρεθεί με την Ήρα. Γι αυτό τιμωρήθηκε παραδειγματικά.
Δέθηκε σ’ ένα τροχό και περιφέρεται αιώνια χωρίς ανάπαυση. Καρπός της συνεύρεσής του με το είδωλο της Ήρας ήταν ο Κένταυρος. Ο ποιητής, αφού υμνεί εκείνους που διαθέτουν πλούτο και σοφία ως τους πιο καλότυχους, διατυπώνει τη σκέψη «Γένοι’, οίος εσσί μαθών» μτφρ. γίνε αυτός που είσαι, αφού μάθεις ποιος είσαι. Αντίστοιχη άλλωστε προτροπή υπήρχε σε επίγραμμα των Δελφών «γνώθι σαυτόν» μτφρ. γνώρισε τον εαυτό σου.
Η προτροπή αυτή του Πινδάρου παραμένει πάντοτε επίκαιρη. Πραγματικά ευτυχισμένος και καλότυχος είναι εκείνος που επιτυγχάνει την αυτοπραγμάτωση και την αυτογνωσία. Η γονιδιακή φύση του καθενός είναι διαφορετική. Εκείνη πρέπει να επιδιώξουμε με αγώνα και κόπο πολύ να γνωρίσουμε και να υπηρετήσουμε στη ζωή μας.
Το δύσκολο είναι να μάθουμε ποια είναι η ιδιοτυπία μας και οι προσωπικές μας ικανότητες. Συνήθως μιμούμαστε και ζηλεύουμε τους άλλους. Αναζητούμε να κατακτήσουμε υψηλή κοινωνική ή πολιτική θέση. Να κερδίσουμε χρήματα. Να διατηρήσουμε αιώνια τη νεότητα με πλαστικές εγχειρήσεις κάθε μορφής. Δεν μας ικανοποιεί το ύψος μας ή δεν χαιρόμαστε τα όσα έχουμε.
Ως ανθρωπότητα επιδιώκουμε να κατακτήσουμε το σύμπαν. Να φωτίσουμε το άγνωστο και πάντα μένουμε ανικανοποίητοι. Μας τρομάζει η φθορά, τα γηρατειά και χάνομε το σήμερα για ένα αβέβαιο αύριο. Αν κατορθώσουμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, η καθημερινότητά μας θα γίνει γοητευτική. Ο δρόμος δεν είναι δύσκολος, δύσκολο είναι να βρούμε ποιο δρόμο θα ακολουθήσουμε.