Οι λόγοι που τα παιδιά εγκαταλείπουν τον αθλητισμό μπορεί να είναι διαφορετικοί, σίγουρα όμως έχουν να κάνουν με τα εσωτερικά κίνητρα και την παρακίνηση που λαμβάνουν οι αθλητές όλων των ηλικιών από το περιβάλλον τους.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς, όπως φυσικά και οι προπονητές, να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να μπορούν να ενισχύσουν με το σωστό τρόπο την αθλητική συμμετοχή των παιδιών.
Οι βασικότεροι λόγοι που τα παιδιά συμμετέχουν στον αθλητισμό είναι η διασκέδαση, η ικανοποίηση από τη βελτίωση, την προσπάθεια και η αίσθηση του ανήκειν. Οι καλές σχέσεις και το ευχάριστο περιβάλλον, είναι οι λόγοι που τα παιδιά θα αγαπήσουν τον αθλητισμό και θα βάλουν τις γερές βάσεις για την μακροχρόνια ενασχόληση με τα αθλήματά τους και τη δια βίου άσκηση.
Παράλληλα, η αίσθηση ικανότητας και επιτυχίας, αποτελούν πολύ βασικούς παράγοντες για την διατήρηση του ενδιαφέροντος όλων των αθλητών. Γονείς και προπονητές με σχετική συνεργασία μπορούν να έχουν καθοριστικό ρόλο, κυρίως με την κατάλληλη ανατροφοδότηση και τη διδασκαλία θετικού τρόπου σκέψεων, όπως για παράδειγμα η αποφυγή συγκρίσεων και η εστίαση στην αναζήτηση της βελτίωσης.
Η υπερβολική πίεση, οι αυστηροί κανόνες και η έλλειψη φιλικών σχέσεων, συχνά αποτελούν παράγοντες διακοπής. Όταν ο αθλητισμός έχει πιο ανταγωνιστικό χαρακτήρα, πολλά παιδιά μπορεί να χάνουν τη θετική ανατροφοδότηση, είτε γιατί εστιάζουν στα αποτελέσματα είτε γιατί κάνουν υπερβολική κριτική στον εαυτό τους.
Παιδιά που είναι κλειστά στον εαυτό τους μπορεί να αισθάνονται κοινωνική απομόνωση και πολλές φορές επιθετικές συμπεριφορές από συναθλητές ή και προπονητές, μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες διακοπής. Σε αντίστοιχες περιπτώσεις ο προπονητής και η ομάδα μπορούν να έχουν κεντρικό ρόλο, εφαρμόζοντας συγκεκριμένους κανονισμούς συμπεριφορών της ομάδας, προστατεύοντας με αυτό τον τρόπο όλους τους αθλητές.
Ιδιαίτερη προσοχή είναι σημαντικό να δίνεται στην πίεση από το περιβάλλον, γονείς και προπονητές. Η υπερβολική πίεση θα προκαλέσει άγχος, φόβο και απογοήτευση που συνεπάγεται με την χαμηλή αυτοπεποίθηση. Δε ξεχνάμε ότι ο ρόλος των γονέων είναι υποστηρικτικός. Η συμπεριφορά του προπονητή θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με τις ηλικίες και το επίπεδο που προπονεί.
Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην πρώιμη εξειδίκευση και την ελλιπή αποκατάσταση που μπορεί να οδηγήσουν στην εξουθένωση (burnout) των αθλητών. Βασική και πολύ βοηθητική είναι η υποστήριξη και η ενίσχυση της προσπάθειας και όχι η εστίαση στα αποτελέσματα.
Απλές αλλά πολύ αποτελεσματικές στρατηγικές για την αποτροπή εγκατάλειψης είναι οι παρακάτω:
- Εστίαση στην διασκέδαση και την ικανοποίηση
- Ρεαλιστικοί στόχοι με έμφαση στην προσωπική βελτίωση
- Καλλιέργεια θετικής σκέψης κ θετικής ψυχολογίας
- Ενίσχυση της κοινωνικότητας και των σχέσεων
- Ποικιλία ασκήσεων και δραστηριοτήτων
- Αποφυγή πίεσης και ενσωμάτωση υποστηρικτικής στάσης
- Αναγνώριση και ανταμοιβή της προσπάθειας
Σίγουρα όλα τα παραπάνω έχουν να κάνουν με την ηλικία και το επίπεδο των αθλητών. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ακόμα και σε πολύ υψηλού επιπέδου αθλητές, είναι σημαντικό να δίνεται έμφαση στον προγραμματισμό, στην ικανοποίηση, τη βελτίωση και τις θετικές σχέσεις. Η κατάλληλη εκπαίδευση σε γονείς και προπονητές μπορεί να επιφέρει πολύ σημαντικά οφέλη στις εφαρμογές της αθλητικής ψυχολογίας και προφανώς καλύτερα αποτελέσματα τόσο αγωνιστικά, όσο και ψυχολογικά!
Η Λίνα Ψούνη είναι ψυχολόγος και γυμνάστρια, με διδακτορικό στην αθλητική ψυχολογία και δύο μεταπτυχιακά, στη μεγιστοποίηση αθλητικής απόδοσης και στη διοίκηση πολιτισμικών μονάδων.