Μόλις παρέλαβα το καλαίσθητο Ανθολόγιο του 9ου Διαγωνισμού Ποίησης της ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ με την ένδειξη ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ και που περιέχει και δύο ποιήματά μου που διακρίθηκαν στον εν λόγω διαγωνισμό.
Σήμερα δημοσιεύω το πρώτο από αυτά με τίτλο «ΚΥΚΛΟΣ ΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΣΟΥ», που το έγραψα το 2014 με την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, επηρεασμένος από το αντίστοιχο θεατρικό έργο του Μπέρτολ Μπρεχτ. Δυστυχώς εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, όταν οι οικονομίες δοκιμάζονται από τους πολέμους, την πετρελαϊκή κρίση και το ασίγαστο πάθος των «cartel» για όλο και μεγαλύτερο κέρδος, που τελικός αποδέκτης είναι ο απλός πολίτης.
Ειδικά αυτές τις μέρες με την συζήτηση στην Βουλή επί του προϋπολογισμού έτους 2025 γίνεται ακόμη πιο επίκαιρο. Ευκαιρία να πούμε αρχικά δυο λόγια για το έργο του Μπέρτολ Μπρεχτ που εκτός των άλλων θα κάνει και πιο εύπεπτο το ποίημά μου.
Τον Ιανουάριο του 1957 ο Κάρολος Κουν ανέβασε για πρώτη φορά θεατρικό έργο του Μπρεχτ στην Ελλάδα, σε μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη με υπέροχη Μουσική Μάνου Χατζιδάκι και σκηνικά-κοστούμια Γιώργου Βακαλό. Έτσι έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό της χώρας μας.
Το έργο γράφτηκε το 1944. Είναι ένα γοητευτικό, λαϊκό παραμύθι, από τα πιο διάσημα, πιο σημαντικά και πιο πολυπαιγμένα έργα του Μπρεχτ παγκοσμίως. Το έργο που κυριαρχείται από το αντιπολεμικό πνεύμα του συγγραφέα, είναι μια αλληγορία, μια παραβολή «για τον πειρασμό της καλοσύνης», σύμφωνα με τα λόγια του Μπρεχτ, ασκεί δε σκληρή κριτική στην εξουσία και στρέφει την ελπίδα του στον άνθρωπο.
Η δύναμη απέναντι στην αγνή αγάπη. Σ έναν κόσμο, όπου θριαμβεύει η αδικία, η αλαζονεία της εξουσίας και του πλούτου, σε μια εποχή σκληρή και δύσκολη όπως αυτή που ζούμε σήμερα, ο Μπρεχτ, παραμένει μέγας ποιητής – οραματιστής και μέσα από τη θεατρική πράξη μεταφέρει την πίστη του στον θρίαμβο της Δικαιοσύνης και άρα της Ανθρωπότητας.
Υπόθεση του έργου: Στη φανταστική Καυκάσια Γκρουζινία, η ζωή διαταράσσεται όταν οργανώνεται μια στάση κατά του βασιλιά της χώρας και του κυβερνήτη Γκεόργκι Αμπασβίλι. Πάνω στον πανικό της φυγής, η ξιπασμένη γυναίκα του κυβερνήτη, Νατέλα Αμπασβίλι, προκειμένου να σώσει τα ακριβά της φορέματα, ξεχνάει πίσω τον γιό τους Μιχαήλ, τον οποίο βρίσκει η Γκρούσε Βαχνάτζε, μια καλόκαρδη υπηρέτρια του παλατιού, και αποφασίζει να τον κρατήσει και φεύγοντας από το ανάκτορο να τον πάρει μαζί της, για να τον γλιτώσει από τους στασιαστές.
Οι δυσκολίες πολλές. Όσο περνά ο καιρός, εκείνη δοκιμάζεται σκληρά και για να εξασφαλίσει το μέλλον του παιδιού, διακινδυνεύει αρκετές φορές. Κάποια μέρα εμφανίζεται η πραγματική μητέρα του Μιχαήλ και διεκδικεί κάθε νόμιμο δικαίωμά της, όπως και την περιουσία που κληρονομεί ως πρίγκιπας.
Στο πλευρό της Γκρούσε θα σταθεί αρκετός κόσμος. Ο ιδιόρρυθμος δικαστής Αζντάκ με όχι και τόσο καθαρό παρελθόν (μέθυσος και κλεφτοκοτάς), θα βάλει τις δύο μητέρες σε μια δοκιμασία ώστε να αποφασίσει σε ποια θα δώσει το παιδί, και ενώ αρχικά κριτήριο για την επιλογή είναι η δύναμη, βάζοντας τις δύο γυναίκες να τραβούν το παιδί, που είναι τοποθετημένο σε ένα κύκλο, και να το φέρει η κάθε μια προς το μέρος της, στο τέλος θα νικήσει η αγνή αγάπη.
Κύκλος σαν και του Καυκάσου Ριανός
Ριανός
Η Πατρίδα σου εάλω.
Ένα θέατρο μεγάλο,
απ’ Ανατολή σε Δύση,
έχει τώρα καταντήσει.
Για σωτήρες, ήρθαν σμήνη
Σκηνοθέτες, Θεατρίνοι,
μα δεν σ’ έχουν ερωτήσει,
που Κομπάρσο σ’ έχουν στήσει.
Κύκλο χάραξαν μπροστά σου,
κέντρο να ‘χει την καρδιά σου,
μα επίπεδο κι ακτίνα
δεν τηρούν καμιά ρουτίνα.
Δίκια έπεσες σε σκέψεις,
για το ρόλο που θα παίξεις.
Κύκλος με την κιμωλία,
όμοιος με του Καυκάσου.
Με μεγάλη ευκολία
σβήσανε τα όνειρα σου.
Κύκλος τετραγωνισμένος,
πονηρά καλοστημένος.
Απ’ αερικά τον κλέψαν,
μέσα του σε παγιδέψαν.
Παραμύθι σου πουλήσαν,
τον Αζντάκ σου παραστήσαν,
και στο κέντρο του σε στήσαν,
σε τραβήξαν, σε ξεσκίσαν
Δικαστές, και Τροϊκάνοι,
και των Βρυξελών οι νάνοι.
Κατά νου δεν είχαν όμως,
πόσο σ’ αγαπά ο κόσμος.
Σου ‘παν, κόβουν απ’ το βιός σου
κάτι λίγο και προς ώρας,
για το μέλλον των παιδιών σου,
μα και το καλό της χώρας,
Ήρθανε κι οι τεχνοκράτες,
με κουστούμια και γραβάτες,
που μικρύναν την ακτίνα
και σε βάλλαν καραντίνα.
Του θεάτρου το σανίδι,
κάλυψαν με πριονίδι,
να ρουφά τα δάκρυα σου,
για τα χάλια του θιάσου.
Έργο δίχως συγγραφέα,
ξεδιπλώνεται χυδαία.
Θεατρίνοι, Σκηνοθέτες,
Αφεντάδων Υπηρέτες,
είναι του Λαού Εχθροί.
Σε ποτίζουν Μανδραγόρα.
Άσπρη μέρα για να ‘ρθει
κάνε κάτι. Κάντο τώρα.
Αν θα σβήσουνε τα φώτα,
τίποτε δε θα ν’ σαν πρώτα.
Προτού πέσει η Αυλαία,
διώξε τον υποβολέα.
Κάνει τα σαρδάμ πληθώρα.
Γης Μαδιάμ κάνει την Χώρα.
Μαδιανοί και Μωαβίτες,
μπρος του, αγαθοί ζευγίτες.
Κάνε κάτι. Κάντο τώρα.
Εκποιούν όλη τη Χώρα.
Βρες ξανά τον εαυτό σου.
Στο ζητάει το κοινό σου.
Άκουσε που σε μπιζάρουν.
Όλοι πάνω σου ποντάρουν.
Το σανίδι θέλει θράσος.
Ώρα να αγωνιστής.
Πάψε να ‘σαι ο Κομπάρσος.
Γίνε Πρωταγωνιστής!
Ο Γιώργος Αγγελάκης είναι μαθηματικός