Συνεπής προς την λιτότητα της όλης βιωτής του, ασκητική εν μέσω πλήθους λαού, Φραγκίσκος ο των απόκληρων, μόλις εξελέγη Πάπας (2012) εγκαθίσταται μονίμως στον ξενώνα της Αγίας Μάρθας του Βατικανού. Ο Χριστός είχε απευθυνθεί φιλικότατα στη Μάρθα, τον άνθρωπο της πράξης. «Μάρθα, Μάρθα ασχολείσαι και αγωνίζεσαι για πολλούς». (Λουκ.10, 41-42). Ετοίμαζε πλούσιο τραπέζι η Μάρθα, μετά την Ανάσταση του αδελφού της Λάζαρου. Αλλά και την κατά σάρκα αδελφή της Μάρθας, τη Μαρία, τον άνθρωπο της θεωρίας, που αφοσιωμένη άκουγε τον Χριστό να ομιλεί στους ανθρώπους, την κατανοεί ο Κύριος. Θεάνθρωπος ο Κριτής. Ο άνθρωπος, Πάπας Φραγκίσκος είχε πει «Ποιος είμαι εγώ να κρίνω».
Η μόνιμη διαμονή του Φραγκίσκου στον ξενώνα της Αγίας Μάρθας ήταν επιλογή του και απάρνηση των παπικών διαμερισμάτων. Η παράδοση όμως της ψυχής του στο αΐδιον φως της αιωνιότητας, μέσα στον ξενώνα της Αγίας Μάρθας, ήταν το Θείον δώρο των ουρανών, προς τον Φραγκίσκο των αναγκαιμένων. Η σπάνια συνέπειά του, μεταξύ ένθεων λόγων του και πράξεων του, κατέστησε τη δωρεά των ουρανών μεγάλη και περίλαμπρη. Όντως Λαμπρή.
Ευλογεί το ποίμνιό του στην πλατεία του Βατικανού την Κυριακή του Πάσχα. Δευτέρα της Ανάστασης, αρχή της Διακαινησίμου εβδομάδος αναχωρεί για την άνω Ιερουσαλήμ. Η εξόδιος ακολουθία του θα τελεστεί κι αυτή το Σάββατο, μέσα στο φως της αναστάσιμης Διακαινησίμου εβδομάδος.
Ο των αδυνάτων Πάπας, υπήρξε καρδιά βαθιά χριστιανική και ουδέν έτερον. Από τη γέννησή του το 1936, βιώνει στη φτωχογειτονιά του, στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, το δράμα του ανθρωπίνου πλήθους. Σημαδεύεται η ψυχή του, από την βιωτή των κάτω στρωμάτων της σύνολης και σε κάθε τόπο κοινωνικής πυραμίδας.
Γιος Ιταλού μετανάστη, ο κατά κόσμο Μάριο Μπεργκιόλο. Βιοπαλαιστής και πορτιέρης σε νυχτερινά κέντρα. Έλαβε δεκαεξαετής το μήνυμα για την ιερή πορεία προς την ιεροσύνη στο ναό Αγίου Ιωσήφ. Το Πνεύμα που όπου θέλει πνέει, (Ιωαν. 3,8) τον οδήγησε στην κορυφή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Ο Φραγκίσκος των απόκληρων κατανόησε πολύ νωρίς πως ο άνθρωπος, ον εμπαθές, στη ζωή του -πολλάκις- παλεύει με τα δόλια και ψυχοφθόρα πάθη του, σε όποιο στρώμα της κοινωνικής πυραμίδας κι αν βρίσκεται. «Είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι, εύθραυστοι και αποπροσανατολισμένοι, αλλά και σημαντικοί και αναγκαίοι, όλοι καλεσμένοι να κωπηλατούμε μαζί», θα μας πει στη κρίση του covid.
Με τη σύνολη στάση της ζωής του, ο Φραγκίσκος οραματίζεται την αντιστροφή της πυραμίδας. Με τα πάνω στρώματα της κορυφής να γίνονται η βάση της πυραμίδας, για να έχουν, ως ελίτ, την ευθύνη των πολλών. Όταν τον είπαν κομμουνιστή, απάντησε. «εγώ απλώς διαβάζω το Ευαγγέλιο».
Με αυτήν την αταξική συνείδηση, της δημιουργικής συνοχής, ο των ανέστιων Πάπας Φραγκίσκος, πορεύθηκε στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα. Μύστης της εμπειρίας του 20ου αιώνα, γνωρίζει ότι τα πάθη με τα μίση και τους διχασμούς βαθαίνουν το χάσμα. Χρήμασι και πράξεσι αυτοπυρπολήθηκαν οι ιδεολογικές αντιπαλότητες του προηγούμενου αιώνα. Όταν μάθομε το διάδοχο του, θα γνωρίζουμε αν θα συνεχιστεί η άνοιξη του Φραγκίσκου.
Ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης Βαρθολομαίος, επί τη εκδημία του, ευστοχότατα τον σκιαγράφησε. «Πιστός φίλος, συνοδοιπόρος και συμπαραστάτης του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Γνήσιος φίλος της Ορθοδοξίας, γνήσιος φίλος των ελαχίστων αδελφών του Κυρίου για τους οποίους πολλές φορές εμίλησε, ενήργησε, ενίψε τους πόδας των, άφησε ένα παράδειγμα γνησίας ταπεινώσεως και αδελφικής αγάπης. Θα τον ενθυμούμεθα πάντοτε».
Οι χριστιανοί, της ανά τον κόσμο ορθόδοξου Εκκλησίας, οφείλουμε στο Φραγκίσκο των ανέστιων ένα κερί και μια προσευχή, που πολλάκις μας ζήτησε. Εδώ συναντιόμαστε σε κοινό χρέος με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, με τις αβρααμικές θρησκείες και με τον κάθε πιστό άνθρωπο. Η Παναγία και ο Φραγκίσκος της Ασίζης πρεσβεύουν για την ψυχή του.
Ο Ανδρέας Νανάκης είναι Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Καστελλίου και Βιάννου, ομ. καθηγητής Θεολογικής Α.Π.Θ.