Πέρασε ο πρώτος μήνας του 2025 και καλωσορίζουμε τον Φλεβάρη, τον τελευταίο μήνα του χειμώνα ενός χειμώνα ήπιου θα λέγαμε. Ένας μήνας που πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα Februare που σημαίνει καθαρίζω, εξαφανίζω.
Οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερώσει στον Θεό του Άδη Φέβρουο και γι’ αυτό το λόγο θεωρούνταν μήνας των νεκρών, αλλά και μήνας του πένθους. Πίστευαν βέβαια, ότι, οτιδήποτε έχει σχέση με τον θάνατο, είναι μολυσμένο και έτσι επιδίωκαν να το καθαρίσουν και να το εξαγνίσουν με τις διάφορες τελετές.
Εξάλλου ο Φεβρουάριος με το παλιότερο ρωμαϊκό ημερολόγιο, ήταν ο τελευταίος μήνας του έτους και οι άνθρωποι σύμφωνα με τις τόσες αντιλήψεις, έπρεπε να μπουν στον καινούργιο χρόνο, καθαροί και αμόλυντοι, έθιμα που ίσχυσαν και μετά το 46π.Χ. όταν πήρε τη θέση του δεύτερου μήνα του χρόνου. Ένας μήνας με αρκετές γιορτές και μεγαλύτερη τη γιορτή της Υπαπαντής του Κυρίου.
Ο λαός μας τη θέλει να λέγεται Αποπαντή, ημέρα που ο Άγιος Συμεών υποδέχθηκε στο ναό, τον Χριστό βρέφος. Μια πραγματικά μεγάλη στιγμή, αλλά και ημέρα που ο λαός μας την τιμάει ιδιαίτερα. Αυτή τη μέρα δεν άλεθαν οι μυλωνάδες, την είχαν αργία, η οποία δεν σταματούσε μόνο εδώ. Επεκτείνονταν ακόμα και στους δούλους στους πλούσιους, αλλά και στους φτωχούς.
Ακόμα και στα ζωντανά, στους γαϊδάρους, αφού όλες οι εργασίες τότε γίνονταν μ’ αυτούς. Έτσι λοιπόν την ημέρα της Υπαπαντής αργούσαν και έμειναν στο παχνί τους με μπόλικο άχυρο ή χορτάρι, καλοπερνώντας, αφού τον υπόλοιπο καιρό υπέφεραν κυριολεκτικά με τις αγροτικές και γεωργικές εργασίες.
Μέρα λοιπόν της μαντζαδούρας η Υπαπαντή του Κυρίου. Ένας άλλος χαρακτηρισμός αυτής της εορτής είναι «της Μυλιαργούσας», αφού κατά τον λαό μας:
«Και οι μύλοι αργούν
και οι δούλοι αργούν
και οι γαϊδάροι σκόλην έχουν».
Αλλά και οι άνθρωποι της υπαίθρου, οι ξωμάχοι, οι γεωργοί κρατάνε αυτή την αργία της μεγάλης σκόλης. Δεν δούλευαν, φοβούμενοι την χαλαζόπτωση, μήπως και τους χαλάσει την σοδειά. Τώρα ήταν η περίοδος που φύτευαν τα ψιμικά, τις όψιες καλλιέργειες με το δεύτερρο και το τρίτο όργωμα.
Τέτοιες καλλιέργειες ήταν τα φασόλια, τα ρεβύθια και τα κυρίως κηπευτικά. Δεν έπαυαν βέβαια και οι προβλέψεις και ακόμα ισχύουν για τον καιρό: «ότι καιρό κάνει της Υπαπαντής, θα κάνει και όλο τον Φλεβάρη ή ακόμα για σαράντα ημέρες.
Φλεβάρης ή κουτσός, η κουτσοφλέβαρος… Τελικά φαίνεται να είναι ένας μήνας ανεπιθύμητος. Για να λέμε βέβαια και του στραβού το δίκιο είναι ο πιο αγαπημένος μήνας των μόνιμα καταπιεσμένων και συνεχώς διαμαρτυρομένων και πάντοτε κουρασμένων δημόσιων υπαλλήλων.
Περνάει πιο γρήγορα, πιο ανάλαφρα και οι ίδιοι πληρώνονται γρηγορότερα. Θα ήταν πολύ μεγάλη αχαριστία και πολύ άδικο, να καταδικάζεται ο μήνας αυτός και να κατηγορείται, ειδικά από εμάς τους μισθωτούς. Ας είναι όμως… Θα ξαναγυρίσω στα παλιά, στο παλιό Ηράκλειο και στους Καστρινούς του, πριν από έναν αιώνα, τέτοιες μέρες… όπου η Ηρακλειώτικη καθημερινή εφημερίδα «Νέα Εφημερίς» μας πληροφορεί:
Ο Δήμος αρχίζει να διαχειρίζεται το ηλεκτρικό ρεύμα για ιδιαίτερες υπηρεσίες και στον περιοχή της Ακ Ντάμπιας γίνονται διάφορα έργα. Έτσι ονομαζόταν τότε η περιοχή της Ανάληψης. Η «Αγλαΐα» και το «Ντορέ» συναγωνίζονται σε χορευτικές επιδείξεις, τις οποίες οργανώνουν εναλλάξ κάθε εβδομάδα. Ποιος τη χάρη τους για τους συμπολίτες μας που θα χορεύουν πολυποίκιλους χορούς.
Επίσης ένα μεγάλο νέο για τους κατοίκους του Βενεράτου, όπως μας ενημερώνει η προαναφερόμενη εφημερίδα είναι ότι αποκτά τακτική συγκοινωνία με το Ηράκλειο και το Βενεράτο. Αξίζει να αναφερθούμε στην συγκεκριμένη καταχώρηση:
«Κύριοι Λαμβάνουμεν την τιμήν να γνωρίσωμεν υμίν ότι από ημερών εγκαινισάσαμεν συγκοινωνίαν τακτικήν δι’ αυτοκινήτου υπισχχνούμενοι ότι δε μεν εξυπηρετήσει υμάς τελείως.
Ευελπιστώντας δε επί της υποστηρίξεώς σας δέξασθε την διαβεβαίωσιν της προς υμάς υπολήψεως. Μεθ’ ης διατελούμεν πρόθυμοι Ιωάννης Καλλέργης, Νικόλαος Περδικάκης». Η αναχώρηση Βενεράτο-Ηράκλειο γίνεται την 8ην πρωινή και επιστροφή από Ηράκλειο για Βενεράτο στις 3μμ.μ. από το κατάστημα-πρακτορείο του Μιχάλη Παπαδάκη, παραπλεύρως στο καφενείο του Δημητρίου Τσιμπλακάκη. Από το Βενεράτο η αναχώρηση γινόταν από το χάνι Βενεράτου του Εμμανουήλ Αμπατζάκη.
Πληροφορούμαστε ακόμα ότι υπάρχει δέσμευση του υπουργού Υγιεινής κ. Ορφανίδη προς τον νομάρχη Ηρακλείου ότι πρόκειτια να υπογραφεί διάταγμα «περί ιδρύσεως εν Ηρακλείω φθισιατρείου». Και επειδή η παροιμία λέει «Ο Φλεβάρης και αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει».
Θα κλείσω με μια καταχώρηση του βιομηχάνου παραγωγής πάγου της πόλης μας, Πάνου Κοκκέβη. Έσει τίτλο «Το καλοκαίρι θα έχομεν πάγον» και το κείμενο έχει ως εξής: «Πληροφορούμεθα ότι ο βιομήχανος της πόλεώς μας κ. Πάνος Κοκκέβης από πολλού παρήγγειλε πλήρη εγκατάστασιν παραγωγής πάγου 300 κολοννών ημερησίως.
Ήδη ανεκοινώθη εις τον κ. Κοκκέβην ότι τα μηχανήματα μετά δίμηνον θα ευρίσκονται ενταύθα και ούτε από 1ης Μαΐου θα έχομεν άφθονον πάγον. Προσέτι ο κ. Κοκκέβης θα εγκαταστήσει και μικρόν ψυγείον δια την διατήριησιν κρεάτων, τυριών κ.λπ. Αυτά αναφέρονται στο φύλλο της Νέας Εφημερίδας με ημερομηνία 4η Φεβρουαρίου 1925.
Και όλα αυτά πριν εκατό χρόνια!…