Κρήτη που με το κλίμα σου Θεούς κι ανθρώπους τέρπεις και με τα γάργαρα νερά νεράιδες ανατρέφεις
Το νερό φαίνεται ότι είναι το πιο απλό και άρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή μας μυστηριώδες υλικό. Οι πρόγονοί μας πρέπει να είχαν κατανοήσει τις ιδιαίτερες ιδιότητές του, όταν άρχισαν να το χρησιμοποιούν στα Ασκληπιεία (αρχαία Νοσοκομεία) για θεραπευτικούς σκοπούς.
Το πρώτο Ασκληπιείο ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π. Χ. στην αρχαία Τρίκκη (σημερινά Τρίκαλα), όπου γεννήθηκε ο Ασκληπιός, ενώ έκανε την ιεροπρεπή είσοδό του στην Αθήνα περίπου το 420 π. Χ. Εκεί, χτίστηκε το Ασκληπιείο σε ένα υπήνεμο σημείο στην νότια πλαγιά του βράχου της Ακρόπολης, κοντά στην πηγή, που εθεωρείτο ότι είχε θεραπευτικές ιδιότητες (Εικ. 1).
Στα δυτικά της Ιωνικής στοάς του Ασκληπιείου υπάρχει ακόμη η κρήνη του, το νερό της οποίας εμφανίζεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. κατασκευάστηκε μια ορθογώνια δεξαμενή αποθήκευσης του νερού, που περιβαλλόταν από πολυγωνική τοιχοποιία. Σε περισσότερα από τα 400 Ασκληπιεία της αρχαίας Ελλάδας αποδιδόταν ιδιαίτερη προσοχή στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού, που χρησιμοποιούνταν σε αυτά (Angelakis et al., 2020).
Με κάποιον ανεξήγητο ως σήμερα μηχανισμό, το νερό φαίνεται ότι μπορεί να “αποθηκεύσει” πληροφορίες, σχεδόν όπως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής! Με άλλα λόγια, το νερό «κινείται» σαν ζωντανός οργανισμός. Ειδικοί επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μόρια του νερού λειτουργούν ως εάν είναι κύτταρα με μνήμη, στα οποία καταγράφεται σαν μαγνητοταινία όλο το ιστορικό της αλληλεπίδρασής του με τον έξω κόσμο.
Σε σειρά επιστημονικών πειραμάτων σε διάφορες χώρες του κόσμου, δείχτηκε ότι το νερό “δέχεται” και “αποθηκεύει” κάθε εξωτερική επιρροή. “Συγκρατεί” και “θυμάται” οτιδήποτε συμβαίνει στο χώρο, που το περιβάλλει και καθετί που έρχεται σε επαφή με το νερό αφήνει το “σημάδι” του σε αυτό. Επίσης, φαίνεται ότι είναι ικανό να επηρεάζεται και από τα συναισθήματα των ανθρώπων.
Όπως κάθε έκφραση μέσω του ήχου, της συγκίνησης ή της σκέψης το νερό κατέχει μια συγκεκριμένη συχνότητα, η οποία επηρεάζει τα πάντα γύρω της, με τον ίδιο τρόπο, που μια σταγόνα νερού επιδρά σε μια μεγάλη επιφάνεια με τους κυματισμούς, που προκαλεί. Ακόμη και τα σώματά μας, έχουν ορισμένη συχνότητα δόνησης, που ίσως οφείλεται στο ότι αποτελούνται κατά 70% από νερό.
Το νερό φαίνεται να αποθηκεύει πληροφορίες χιλιετιών, όπως κάνουν οι προηγμένοι υπολογιστές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι πολλές περιπτώσεις, κατά τις οποίες έχει ανακοπεί η φυσική διαδρομή ποταμών ή υδατικών μικρορευμάτων και, μετά από μικρά ή μεγάλα χρονικά διαστήματα, επαναεκτρέπονται σε αυτές.
Ενθυμούνται με μεγάλη ακρίβεια τις αρχικές φυσικές ροές τους και τις επανακαταλαμβάνουν. Αρκετά τέτοια παραδείγματα παρατηρούνται στην βόρεια παράκτια πλευρά του νομού Ηρακλείου, που είναι η πλέον πυκνοκατοικημένη περιοχή της Κρήτης, όπου κατοικεί το 40% περίπου του πληθυσμού της σε μόλις 10% της έκτασή της.
Σε αυτήν την περιοχή, πολλά υδατορεύματα/ποταμοί έχουν παραβιασθεί ή έχουν μετατραπεί σε δρόμους, όπως στη Λυγαριά και στο Παλαιόκαστρο στο Δήμο Μαλεβιζίου, στον ποταμό Καίρατο (σημερινό Κατσαμπά) και Καρτερό στο Δήμο Ηρακλείου, στον Γουβιανό ποταμό στο Δήμο Χερσονήσου και αλλού (Αγγελάκης, 2024).
Οι συνέπειες είναι γνωστές, με τα καταστροφικά πλημμυρικά συμβάντα, ιδιαίτερα με την αύξηση του πληθυσμού και την άναρχη επέκταση της οικοδομικής δραστηριότητας σε πλείονες παράκτιες κυρίως περιοχές.
Συμπερασματικά, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την σημαντικότητα του πιο πολύτιμου αγαθού, που λέγεται νερό. Η χρήση και η διαχείρισή του πρέπει να γίνεται με φειδώ και ενσυναίσθηση, ιδιαίτερα στις περιοχές, όπου οι βροχοπτώσεις είναι περιορισμένες. Επίσης, με ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να γίνεται η επέκταση της αστικοποίησης, κυρίως στις παράκτιες περιοχές.
Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιμο μέλος και διακεκριμένο Fellow της Παγκόσμιας Οργάνωσης Νερού (IWA).
Βιβλιογραφία
Angelakis, A. N., Antoniou, G., Yapijakis, C., and Tchobanoglous G.
(2020). History of Hygiene Focusing on the Crucial Role of Water in the
Hellenic Asclepieia (i.e., Ancient Hospitals). Water 12(3), 754: 117; https://doi.org/10.3390/w12030754
Αγγελάκης, Α. Ν. (2024). Πλημμυρικοί Κίνδυνοι. Χανιώτικα Νέα, Χανιά, 26/11/2024, https://www.haniotika-nea.gr/pli-yrikoi-kindynoi/#: