Στη στήλη αυτή την προηγούμενη Δευτέρα είχα παρουσιάσει την εξαιρετική ποιητική απόδοση στη γλώσσα μας του φιλοσοφικού ποιήματος του Λουκρητίου «ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ» από τις εκδόσεις Gutenberg. Είναι μια γενναιόδωρη προσφορά για τους Έλληνες αναγνώστες με πλήρη κατατοπιστική εισαγωγή, όπου εκτίθενται αναλυτικά όλα τα επιμέρους σημεία που θα βοηθήσουν, ώστε το φιλοσοφικό αυτό ποίημα που γράφτηκε τον 1ο π.Χ. αιώνα και παρουσιάζει την Επικούρεια Φιλοσοφία να γίνει κατανοητό.
Τα πάντα αποτελούνται από άτομα και κενό που συνδέονται και διαλύονται. Ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί από το φόβο των Θεών και του θανάτου και να επιδιώξει την εσωτερική αταραξία. Μεγάλη αξία αποδίδει στη φιλία. Στο ποίημα καταβάλλει προσπάθεια για να ερμηνευτούν ορθολογικά όλα τα φαινόμενα και η διαφορετικότητα των όντων.
Σήμερα θα ήθελα να δώσω κάποια δείγματα από μια τυχαία ανθολόγηση του κειμένου, όπου φαίνεται η υψηλή αισθητική αξία του και ο μεγάλος κόπος και η έμπνευση του Καθηγητή και Ακαδημαϊκού Θεόδωρου Παπαγγελή που αξιοποιεί τη γλώσσα μας με ρυθμό και μέτρο που τέρπει και διδάσκει.
δύναμη ζωοδότρα, Σεβαστή, εσύ που εδρεύεις κάτω απ΄ των άστρων
τις σιγηλές τροχιές, η πανταχού παρούσα, στα πελάγη που σηκώνουν
στη ράχη τους καράβια, στους αγρούς τους καρπισμένους, πρώτη εσύ αιτία
και μήτρα ζωντανών κάθε λογής που αναστημένα βλέπουν φως του ήλιου….
… στων ζωντανών τα στήθη δυνατά ρίχνεις εσύ του έρωτα τη γλύκα
Κι έτσι αυτά με πόθο ερωτικό γεννούν καθένα κατά τη γενιά του.
Μόνη εσύ τη φύση κυβερνάς, στους ορισμούς σου η τάξη των πραγμάτων
Χωρίς εσένα πλάσμα ζωντανό δε γίνεται στο φως ν’ αναβλαστήσει».
(Πρώτο βιβλίο)
«Και αν κατά τη σύναξη αυτή αρματωμένο τσούρμο από άντρες
που οι Έλληνες τους λεν από παλιά Κουρήτες, αρχινίσουν να χορεύουν
ανάμεσα στους Φρύγες ρυθμικά κι όλο χαρά που βλέπουν γύρω αίμα
νεύοντας δυνατά την κεφαλή φρυχτά λοφία σείουν κι ανεμίζουν
όλο το φέρσιμό τους κι ο χορός θυμίζουν τους Κουρήτες απ΄ τη Δίκτη,
που λεν γι αυτούς πως σκέπασαν παλιά του νήπιου Διός το κλάμα, όταν
παιδιά αυτοί τριγύρω σε παιδί γοργό στήσαν χορό κάτω στην Κρήτη.»
(Δεύτερο βιβλίο)
το ίδιο και τ’ αυτιά μας που κι αυτά ήταν εκεί για χρόνια και για χρόνια
προτού ακούσουν ήχους και φωνές. Όλα λοιπόν του σώματος τα μέλη
θαρρώ πως είχαν δημιουργηθεί προτού να γίνει χρήση τους και έτσι
δεν πήραν τη μορφή τους εξαρχής με προκαθορισμένη λειτουργία».
(Τέταρτο βιβλίο)
«Αυτός που της ζωής είδε το φως έχει την εύλογη επιθυμία
να μείνει στη ζω, όσον καιρό γλυκές χαρές τον δένουνε μαζί της.
Όμως αυτόν που πόθο για ζωή δε γεύτηκε ποτέ του κι ούτε ήταν
στων ζωντανών τον κόσμο, πως μπορεί να τον λυπήσει η ανυπαρξία;»
(Πέμπτο βιβλίο)
Όσοι διαβάσουν ολόκληρο το ποίημα είμαι βέβαιος ότι θα κατανοήσουν την ανάγκη της διδασκαλίας της Λατινικής Γραμματείας και τη δημιουργία επιτέλους ενός Ιδρύματος Ελληνορωμαϊκών Σπουδών που περισσότερο από άλλους καιρούς έχουμε ανάγκη σήμερα, μια εποχή που η τεχνολογία καλπάζει και η αβεβαιότητα μεγαλώνει, ενώ η ανθρώπινη ψυχή παραμένει διψασμένη αναζητώντας μιαν εσωτερική ισορροπία και γαλήνη.
Ο μεταφραστής αξιοποιεί δημιουργικά όλες τις εκφραστικές δυνατότητες της γλώσσας μας και δημιουργεί αναγκαστικά ένα νέο μετρικό στίχο που του επιτρέπει να αποδώσει με επάρκεια σε μια αναλυτική γλώσσα, όπως η Νεοελληνική, τη συνθετική πυκνότητα της Λατινικής. Η καλαίσθητη έκδοση επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά την υψηλή ποιότητα των εκδόσεων Gutenberg.
* O Ζαχαρίας Καραταράκης είναι φιλόλογος