Αρχίζει σήμερα μια κρίσιμη διαδικασία για τους αποφοίτους των Λυκείων. Είναι ένας θεσμός, που με πολλές τροποποιήσεις, εξακολουθεί να είναι αδιάβλητος και ίσως αξιόπιστος. Στην εκπαιδευτική μου διαδρομή υπηρέτησα σε όλες τις βαθμίδες. Διδάσκων, βαθμολογητής, αναβαθμολογητής και δυο χρόνια ήμουν μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Γενικών Εξετάσεων (Κ.Ε.Γ.Ε.). Οι εμπειρίες μου είναι πολλές και χρήσιμες, ίσως δεν έχουν γενικότερο ενδιαφέρον, αλλά περισσότερο ανεκδοτολογικό.
Μαζί με τις ευχές μου προς τα παιδιά για καλή επιτυχία και να βρεθούν σε καλή μέρα, γιατί πολλά εξαρτώνται από παράγοντες που δεν μπορούν να καθορίσουν οι ίδιοι, θα ήθελα να διαλύσω μερικούς μύθους. Αρχικά συχνά γίνεται συζήτηση αν τα θέματα είναι δύσκολα ή εύκολα και βατά, ενώ αυτό δεν έχει καμιά σημασία, γιατί ο αριθμός εκείνων που θα επιτύχουν είναι ο ίδιος. Κάποιες δύσκολες ερωτήσεις θα δώσουν στους βαθμολογητές την ευχέρεια να διακρίνουν τους άριστους από τους λιγότερο καταρτισμένους.
Αν π.χ. στα μαθηματικά ζητήσουν, πόσο κάνει ένα και ένα ή να λύσουν μια πρωτοβάθμια εξίσωση όλοι θα γράψουν άριστα, αλλά δεν θα επιτύχουν όλοι.
Επίσης, επειδή σε αναντιστοιχία με άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην Ελλάδα η κοινωνική επιθυμία για ανώτατες σπουδές είναι διπλάσια, επομένως όσο κι αν η προσπάθεια των καθηγητών στο Λύκειο είναι μεγάλη και διδάσκεται όλη η εξεταστέα ύλη, τα φροντιστήρια και η πρόσθετη ενισχυτική διδασκαλία είναι απαραίτητη όχι μόνο για τους μέτριους μαθητές, αλλά ιδιαίτερα για τους άριστους που επιθυμούν να εξασφαλίσουν την επιτυχία τους στη σχολή της πρώτης προτίμησης.
Στις εξετάσεις περνούν όλοι, όσοι γράψουν ή υπερβούν τη βάση, ενώ και όλοι οι υποψήφιοι να γράψουν άριστα δεν θα περάσουν όλοι, αφού ο αριθμός είναι περιορισμένος.Ακόμα εξακολουθούν να επικρατούν κάποια αναχρονιστικά συνθήματα, όπως «όχι φραγμούς στη μόρφωση», «η επίδοση έχει μόνο κοινωνικές αιτίες», «να καταργηθούν οι εξετάσεις» και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Ίσως, η δοκιμασία αυτή να είναι επώδυνη, αλλά είναι αναγκαία.Στην ζωή μας όλοι κρινόμαστε καθημερινά και φυσικά άλλοι επιτυγχάνουν και άλλοι όχι.
Ιδιαίτερα οι νέοι, εάν επιθυμούν να εξασφαλίσουν ανώτερο μορφωτικό επίπεδο οφείλουν να προσπαθήσουν και να κουραστούν. Μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία πρέπει να εξασφαλίσει ίσες ευκαιρίες, βοηθώντας με κάθε τρόπο τους οικονομικά αδύναμους. Σημαντικό, όμως, ρόλο παίζει και η προσωπική προσπάθεια και επιμέλεια.
Ένας αρχαίος συγγραφέας έχει πει: «Παιδεία και κόπου πολλού και χρόνου μακρού και δαπάνης ου μικράς και τύχης δείται λαμπράς» μτφ. Η παιδεία απαιτεί και πολύ κόπο και μεγάλο χρόνο κι όχι μικρή δαπάνη και λαμπρή τύχη. Η επιτυχία, φυσικά, τα χρειάζεται όλα αυτά, αλλά η εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν είναι μονόδρομος και η επιτυχία στη ζωή δεν ταυτίζεται πάντα με τις ακαδημαϊκές σπουδές. Σε μια ανοιχτή κοινωνία όπως η δική μας οι δρόμοι είναι πολλοί και κάποτε μια αποτυχία μας επιτρέπει να διορθώσουμε την πορεία μας και να κερδίσουμε την ευτυχία στη ζωή μας.
Ελπίζω κάποτε η Πολιτεία και η κοινωνία να συνειδητοποιήσουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα έχει μορφή πυραμίδας. Δεν είναι δυνατόν όσοι φοιτούν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση να παίρνουν πτυχίο Πανεπιστημίου. Η άνοδος στην κορυφή γίνεται με αξιολόγηση και εξετάσεις. Όμως όλες οι ενδιάμεσες βαθμίδες είναι επίσης χρήσιμες και κάθε επάγγελμα είναι αξιοπρεπές.