Σύστημα ιδεών και αναπαραστάσεων είναι ένας από τους ορισμούς της ιδεολογίας. Δημιουργείται στη σκέψη τα πρώτα παιδικά χρόνια και επιτρέπει στον άνθρωπο με κάποιες αναθεωρήσεις να διαμορφώσει την εικόνα του κόσμου και της πραγματικότητας. Μπορούμε να φανταστούμε ότι η ιδεολογία είναι ένα πλέγμα που άλλοτε επιτρέπει και άλλοτε εμποδίζει τις νέες πληροφορίες να γίνουν αντιληπτές και να τροποποιήσουν τις υπάρχουσες.
Γι αυτό συχνά επισκέπτες ενός τόπου, άλλοι μας περιγράφουν έναν Παράδεισο και άλλοι μια Κόλαση, ενώ είδαν τις ίδιες εικόνες. Μοιάζει επίσης με τα ματογυάλια, που ανάλογα με την απόχρωσή τους, μας δίδουν διαφορετική εικόνα του κόσμου.
Ποια είναι η πραγματική αλήθεια και πώς την κατακτούμε είναι αντικείμενο της φιλοσοφίας της επιστήμης στον δρόμο της οποίας πορευόμαστε από τότε που ο μύθος παραχώρησε τη θέση του στη λογική ερμηνεία των φαινομένων.
«Γηράσκω αεί αναθεωρών» έγραψε ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης. Μακάρι αυτή η συνεχής αναθεώρηση και ο αναστοχασμός να ήταν τρόπος ζωής στη γενικότερη στάση μας, στην έρευνα και στην καθημερινή ζωή.
Θα περιοριστώ στις πολιτικές ιδεολογίες, που ως δόγματα, οξύνουν τις αντιθέσεις και συγκρούσεις ανάμεσα σε άτομα, ομάδες και έθνη. Κάποιες απ’ αυτές, όπως ο Ναζισμός, ο Φασισμός και ο Σταλινισμός άφησαν πίσω τους εκατομμύρια νεκρούς, επειδή ήθελαν να επιβάλουν με τη βία την ατσάλινη ιδεολογία τους με ολοκληρωτικό τρόπο, υποτίθεται για να φέρουν την ισότητα στερώντας την ελευθερία έκφρασης των πολιτών.Στη σύγχρονη κοινωνία ο Φιλελευθερισμός και η Σοσιαλδημοκρατία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησαν το δυτικό κόσμο σε κατακτήσεις που βελτίωσαν σημαντικά την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής. Η αντιπαράθεσή τους επέτρεψε τη σύγκλιση, τη συναίνεση και την αμοιβαία αλληλοτροφοδότηση.
Η εναλλαγή τους στην εξουσία με ομαλό τρόπο, που αποτελεί κύριο γνώρισμα της Δημοκρατίας, έδωσε τη δυνατότητα να συνυπάρξουν η ελεύθερη αγορά και το κοινωνικό κράτος, ώστε η παραγωγικότητα να αυξάνεται, αλλά και να προστατεύονται οι αδύναμες κοινωνικές ομάδες και να καλύπτουν βασικές ανάγκες, όπως είναι η υγεία, η παιδεία και τα βασικά ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα.
Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης με ευρύτατη παιδεία και πολιτική εμπειρία γράφει «Οι ιδέες μας είναι η φυλακή μας». Πολλοί αυτοφυλακίζονται στα δόγματά τους και υπονομεύουν την ελεύθερη σκέψη. Αν οι ιδέες, που αποτελούν τις υψηλές αξίες, χαρακτηρίζουν και κρίνουν την ανθρωπιά μας, δεν είναι μόνο για την ομορφιά τους, αλλά και επειδή φωτίζουν και ανοίγουν νέους δρόμους και επιτρέπουν στους ανθρώπους να διαλέγονται, να λειτουργούν και να διδάσκονται ότι συνυπάρχοντας με τους άλλους, σε διάλογο μαζί τους, κερδίζουμε πολλά και προχωρούμε μπροστά.