Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΤΑΣΟΥΛΑΣ “Αμίλητα, βαθιά νερά”
Της Ρέας Γαλανάκη
Η Ρέα Γαλανάκη είναι η πεζογράφος που προτιμώ από εκείνους που έγραψαν μετά τη δικτατορία. Όχι μόνο επειδή αποδεικνύει με τη γραφής της την εκφραστική δύναμη της γλώσσας μας, που μετά από πολλούς αγώνες και ιδεολογικούς διχασμούς κατόρθωσε να την αναδείξει ως εξαιρετικό εκφραστικό μέσο και να αποτυπώσει ακόμα και τις πιο λεπτές αποχρώσεις χωρίς να καταφεύγει σε συντηρητικές επιλογές και ακρότητες που μεταφέρονται άκριτα από ξένες γλώσσες ή αδόκιμους καθαρευουσιανισμούς. Όχι μόνο γιατί είναι η μόνη που αποδίδει το δραματικό βάθος που κρύβεται στην πανανθρώπινη ψυχή και εμπεριέχεται σε όλους τους ήρωες που πρωταγωνιστούν στα έργα της, ένα δραματικό βάθος που μόνο η ποίηση και το δοκιμιακό έργο του Γ. Σεφέρη έχουν και απηχούν τους μεγάλους μας τραγικούς. Όχι μόνο γιατί έχει αξιοποιήσει όλες τις αφηγηματικές τεχνικές χωρίς να κάνει επίδειξη και επιτυγχάνει να μετατρέψει την Ιστορία σε μύθο, αλλά και επειδή έχει επιτύχει να κάνει την αλήθεια ομορφιά και την ομορφιά αλήθεια που μόνο ο παραμυθητικός λόγος το επιτυγχάνει, γι αυτό και τα παιδιά θέλουν να ακούνε το ίδιο παραμύθι με τα ίδια λόγια.
Η Ρέα Γαλανάκη σέβεται επίσης τον αναγνώστη και με καιρό και με κόπο πολύ μας χαρίζει την απόλαυση και τη γνώση που υψώνει τον καθημερινό άνθρωπο και του ανοίγει νέους ορίζοντες διευρύνοντας τη ζωή του.
Έχω διαβάσει όλα της τα έργα από τις εξαιρετικές εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ. Απέφευγα όμως να διαβάσω το μυθιστορηματικό της χρονικό Αμίλητα, βαθιά νερά. Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΤΑΣΟΥΛΑΣ. Ο λόγος ήταν ότι με τον Κουντόκωστα είχαμε στενή αμοιβαία φιλία και δεν ήθελα να τραυματιστεί η εικόνα του μέσα μου. Ήταν δίκαιος και ίσιος σ’ όλες του τις πράξεις. Επιτρέψτε μου κάποιες προσωπικές αναφορές. Γνωριστήκαμε στη Λέσχη Επιστημόνων, όπου παίζαμε μπριτζ που αγαπούσαμε και οι δυο και πάντα επιδίωκε να βρεθούμε στο ίδιο καρέ. Στην αίθουσα που συναντιόμαστε είναι σήμερα η βιβλιοθήκη του Γιώργου Σεφέρη. Ένα βράδυ τον είδα μόνο του στην αίθουσα τηλεόρασης και τον κάλεσα να παίξουμε. Μου απάντησε ότι δεν θα έρθει γιατί Ο Φρέντυ Γερμανός έχει στην εκπομπή του τη δική του ιστορία. Όταν τον ρώτησα γιατί δεν πήγε και εκείνος, μου απάντησε ότι δεν θέλησε, για να μιλήσει εκείνη με απόλυτη ελευθερία και να πει την άποψή της. Όταν τέλειωσε η εκπομπή που παρακολουθήσαμε μαζί μπήκαμε στο αυτοκίνητό του, συζητούσαμε μέχρι το πρωί και με άφησε στο Λύκειο Επισκοπής λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι. Ήταν θαυμάσιος αφηγητής και θέλησε να μαγνητοφωνήσουμε τις αναμνήσεις του. Μου έδωσε όλα τα δημοσιεύματα που υπήρχαν. Δεν θέλησα να προχωρήσω γιατί, όταν ανοίγαμε το μαγνητόφωνο, χανόταν ο λόγος του, αλλά και επειδή δεν είχα ιδιαίτερα ασχοληθεί με την Αντίσταση. Η φιλία μας όμως συνεχίστηκε. Σ’ ένα ταξίδι του στην Αφρική, άρρωστος πια, μου έφερε ως δώρο μια πίπα από ελεφαντοστούν που κρατώ ιερό κειμήλιο. Τότε του γνώρισα τον φίλο μου και ιστορικό της Αντίστασης Αντώνη Σανουδάκη. Μας υποδέχτηκε στο ξενοδοχείο του, όπου καθίσαμε. Θα σημειώσω μόνο ότι κάποια στιγμή ο Κώστας σηκώθηκε για να κόψει ένα κλαδί γιασεμιού που ακουμπούσε στο κεφάλι του Αντώνη και τον ενοχλούσε. Καρπός της γνωριμίας αυτής ήταν τέσσερις ώρες βιντεοσκόπησης της αντιστασιακής του δράσης που φυλάσσεται στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.
Κρατώ φυλαγμένα στην ψυχή μου τα μυστικά και τις συμβουλές του. Μια πλούσια ζωή με υψηλό ήθος και αρχοντιά. Ήταν τιμή για μένα η αγάπη του και η γνωριμία με τη σύζυγο και τα παιδιά του, που διατηρούν πολλές αρετές και χαίρομαι, γιατί μετά τα σωματικά και ψυχικά τραύματα, πέρασε από τη ζωή με τιμή και αξιοπρέπεια.
Στο χρονικό της η Ρέα Γαλανάκη τόλμησε να αναζητήσει την αλήθεια από ένα κορυφαίο γεγονός και να μας δώσει ένα άρτιο λογοτεχνικό έργο. Δεν πρόδωσε ούτε την αλήθεια ούτε την ομορφιά. Αποτύπωσε όλα τα πρόσωπα μέσα στις δύσκολες συνθήκες μιας μετεμφυλιακής στιγμής. Δείχνει καθαρά πως η σύνεση και η λογική ορισμένων κατόρθωσαν να αποφευχθεί ένα νέο αιματοκύλισμα. Αν ο έρωτας δεν προχώρησε σε μια ομαλή συμβίωση αυτό θα το κρίνει η μεγάλη Ιστορία. Άλλωστε, ο Μιχάλης Πιερής σ’ ένα ποίημά του γράφει « Όταν ό έρωτας αρχίζει κάτι σαν κήπος θορυβεί. Όταν ο έρωτας τελειώνει.» Βάζει τελεία και δεν απαντά.
Κλείνοντας το βιβλίο είχα την αίσθηση της αγωνίας και της αγάπης που μας μεταδίδουν τα μεγάλα έργα της Λογοτεχνίας. Η Ιστορία αποτυπώνει γεγονότα. Η Λογοτεχνία αφήνει στη μνήμη μας ζωντανά πρόσωπα. Και όλα τα πρόσωπα του χρονικού έχουν τη δική τους αυτόνομη αλήθεια και ομορφιά. Άλλωστε, το βιβλίο έχει πια γράψει τη δική του ιστορία με τις 23 επανεκδόσεις του.
Φυσικά στο έργο πέρα από τα κύρια πρόσωπα δίδεται μια ολόκληρη εποχή της Κρήτης. Μια εποχή αληθινής Κρήτης με τις νοοτροπίες των ανθρώπων και των παραδοσιακών θεσμών. Είναι επομένως μια νέα προσφορά της Ρέας Γαλανάκη στη γενέτειρα που κρατεί πάντα μέσα στην ψυχή της. Τα βιώματά της όμως με την λογοτεχνική της αρετή φωτίζουν τα σκοτεινά σημεία της ανθρώπινης ψυχής και κάνουν τα βαθιά, αμίλητα νερά να αποκτήσουν μια μαντική φωνή που διδάσκει και τέρπει.