Ο εθελοντισμός σύμφωνα με την Παγκόσμια Διακήρυξη είναι βασικός θεμέλιος λίθος της κοινωνίας των πολιτών.
Συνδέεται με την ανιδιοτελή προσφορά, για την ευημερία της κοινωνίας. Είναι στάση ζωής. Δίνει νόημα και περιεχόμενο στις πανανθρώπινες αξίες, βιώνοντας το πλήρες δυναμικό της ανθρωπιάς.
Χαρές και αγαθόκαλα κι αν έχει ο κόσμος τούτος,
το αίσθημα κι η ανθρωπιά είναι τση γης ο πλούτος.
Είναι η συναίσθηση ευθύνης ενός ανθρώπου για το μέλλον αυτού του κόσμου. Χτίζει μια πιο ανθρώπινη και δίκαιη κοινωνία μέσα από την παγκόσμια συνεργασία. Στην υλιστική εποχή μας που οι πολλοί επιζητούν ωράριο και μεγαλύτερη υλική ανταμοιβή, με προσφορά ήσσονος προσπάθειας, είναι παρήγορο και ενθαρρυντικό ότι βρισκονται άτομα τα οποία προσφέρονται να συμπαρασταθούν και να βοηθήσουν για την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου. Κι όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης (423 π.Χ.): «τους μεν μισθώ έπειθεν, οι δε εθελονταί ξυνηκολούθουν».
Την εποχή της παγκοσμιοποίησης και της διαρκούς αλλαγής, ο κόσμος γίνεται μικρότερος, πιο αλληλοέξαρτώμενος και πιο σύνθετος. Ο εθελοντισμός είτε μέσα από ατομική, είτε μέσα οπό ομαδική δράση -χωρίς την προσδοκία οικονομικής αμοιβής- συμπληρώνει, χωρίς να υποκαθιστά την υπεύθυνη δράση άλλων τομέων ή εργαζομένων και δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αποκτούν νέες εμπειρίες, γνώσεις και δεξιότητες. Εκτιμάται ότι στον αιώνα μας πάνω από 600 εκατομμύρια άτομα θα πληγούν από καταστροφές, δεδομένου ότι οι πολεμικές συρράξεις, τα ατυχήματα, η πείνα, η ξηρασία και οι φυσικές καταστροφές αυξάνονται διαρκώς.
Εξάλλου η υποβάθμιση και η ρύπανση του περιβάλλοντος, η διαταραγμένη τροφική αλυσίδα, οι τρομακτικές επιδημίες κ.ά χρειάζονται εγρήγορση των κρατών, των μεγάλων διεθνών οργανσμών, αλλά κυρίως των ευαισθητοποιημένων Μη Κυβερνητικών Οργανισμών (ΜΚΟ), δηλαδή του επιλεγόμενου Τρίτου Τομέα. Οι πολίτες του κόσμου, άνθρωποι καλής θελήσεως, δηλαδή οι εθελοντές των ΜΚΟ, εστιάζουν τις πρωτοβουλίες και τις δράσεις τους προς αυτή την κατεύθυνση, των απειλών του κόσμου, μέσα στο πλαίσιο της Διεθνούς Αλληλεγγύης, χωρίς κερδοσκοπικούς, πολιτικούς ή φυλετικούς περιορισμούς, χωρίς φραγμούς και σύνορα.
Στη χώρα μας, περισσότερα από 2 εκατομμύρια άτομα, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ανάμεσά τους ηλικιωμένοι, άνεργοι, ανάπηροι, μετανάστες, πρόσφυγες, παλιννοστούντες, πρώην χρήστες ουσιών, αποφυλακισμένοι. Όλοι εμείς ας αναλάβουμε να διεκπεραιώσουμε υπεύθυνα το μερίδιο ανθρωπιάς που μας αναλογεί, πράγμα το οποίο είναι όχι μόνο χριστιανικό καθήκον, αλλά και πανανθρώπινο. Ο εθελοντισμός είναι ένα έργο που δίνει νόημα στη ζωή. Το λέει και ο λαικός ποιητής
Η μεγαλύτερη χαρά στον κόσμο που γνωρίζεις,
ειν’ η χαρά που με χαρά και σ’ άλλους τη χαρίζεις.
Χαρά σε κείνο, με χαρά, απού στεράται δίνει,
κι απού χορταίνει νηστικούς και νηστικός πομείνει.
Προζύμι από παλιές χαρές γυρεύγω να ζυμώσω,
να κάμω το ψωμί χαρές στον κόσμο να το δώσω.
Το να προσφέρεις μια οποιαδήποτε ανθρωπιστική βοήθεια στον δοκιμαζόμενο, στον αδύναμο, στον δυστυχούντα συνάνθρωπο είναι αρετή.
Ελάτε στη θέση των ανθρώπων που τους χτύπησε ο εγκέλαδος, για να νιώσετε την αγωνία τους, αλλά και τη λαχτάρα τους να φανεί κάποιος «από μηχανής θεός» και να τους σώσει από τα τάρταρα, από τα έγκατα της γης.
Καμιά παροχή ή γραμμή του προϋπολογισμού δεν μπορεί να αναπληρώσει την αμεσότητα της προσωπικής επαφής, ή ενός χαμόγελου τη δύσκολη ώρα. Το κράτος δεν δίδει ψυχή. Η παρουσία του ανθρώπου, του εθελοντή, απαλύνει τον φόβο και τον πανικό. Είναι ουτοπία να πιστέψουμε ότι η οποιαδήποτε μελλοντική κρατική οργάνωση θα καλύψει τα κενά και τους τομείς δράσης των μη κυβερνητικών – εθελοντικών οργανώσεων.
Ο εθελοντής δρα οργανωμένα και όχι όπως οι διάφορες μορφές φιλανθρωπίας που γίνονται ευκαιριακά από μεμονωμένα άτομα και με προσωπικό τρόπο. Θεατές, κάναμε μια δωρεά και επιστρέψαμε στην καθημερινή ζωή, ελπίζοντας ότι η βοήθειά μας «θα πιάσει τόπο». Όμως, οι εθελοντές έχουν λόγο να εξασφαλίσουν ότι δεν ξεχνούμε όλες αυτές τις χιλιάδες ανθρώπους, που συνεχίζουν να χρειάζονται τη βοήθειά μας, ακόμα και όταν δεν τους σκεφτόμαστε. Μπορεί να μην τους ξέρουμε προσωπικά αλλά είναι μητέρες και πατέρες, και γιοι και κόρες, ένα μέρος της ανθρώπινης οικογένειας.
Ο σεισμός ανοίγει ρήγματα στα κτήρια, αλλά και κτίζει γέφυρες αγάπης στις ψυχές των συνανθρώπων. Η πολιτική μπορεί να έχει σύνορα, ο ανθρωπισμός και η αγάπη όχι. Παγκοσμιοποίηση της αγάπης και όχι της οικονομίας, είναι τα λόγια του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου.
Η αγάπη κλείνει πληγές οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να αγαπιούνται. Ο άνθρωπος θα ζει, επί τέλους, για τον άνθρωπο ή οι άνθρωποι θα χαθούν όλοι και όλοι μαζί. Ο εθελοντισμός είναι η συναίσθηση ευθύνης ενός ανθρώπου, για το μέλλον αυτού του κόσμου. Σε μια εποχή μεταβαλλόμενων αξιών, εποχή κρίσεως του κοινωνικού κράτους και απαξίωσης των θεσμών, οι νέες ανάγκες που δημιουργούνται απαιτούν την ενεργό εθελοντική συμμετοχή των πολιτών σε οργανώσεις, ανάλογα με τις γνώσεις και το μεράκι τους, ιδιαιτέρως των νέων, που θα ηγηθούν μιας «γκρίζας» πολυπολιτισμικής Ενωμένης Ευρώπης.
Βέβαια οι εθελοντές δεν περιμένουν μισθούς, αλλά η τιμή και ο δημόσιος έπαινος ανήκουν σ’ όλους εκείνους που προσφέρουν προσωπικό χρόνο και με αυταπάρνηση συμπάσχουν με τον πόνο και την οδύνη των συνανθρώπων μας. Κι όπως έλεγε ο Θουκυδίδης: Εκεί όπου επιβραβεύεται η αρετή, εκεί αναδεικνύονται και άριστοι πολίτες «άθλα γαρ οις κείται αρετής μάλιστα, ένθα και άνδρες άριστοι πολιτεύουσι». Η προσφορά οργάνων και η αιμοδοσία είναι η μεγαλύτερη εθελοντική προσφορά, αλλά δυστυχώς ξεχνούμε την αναγκαιότητά της και ότι όλων των ανθρώπων «κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον» (Ισοκράτης 436 – 333 π.Χ.). Άλλωστε το παράδειγμα το έδωσε ο Χριστός, που πρόσφερε το αίμα του για τη σωτηρία μας. «Τίποτα δεν είναι καλύτερο για την ψυχή από το να κάνεις λιγότερο λυπητερή μιαν άλλη ψυχή» λέει ο Πωλ Βερλαίν.
Δεν μπαίνεις στον παράδεισο με τις αρτοπλασίες,
στον πόνο τον ανθρώπινο χρειάζονται θυσίες.
Κι όπως έλεγε ο συνεπαρχιώτης μας Κωστής Φραγκούλης:
«Δεν μπαίνεις στον παράδεισο, όσα κεριά κι αν άψεις,
αν με τον πόνο τ’ αλλουνού μαζί και συ δεν κλάψεις».
Δεν αρκεί να υψώνουμε τα χέρια προς τον Ύψιστο, πρέπει να τ’ απλώνουμε να αγκαλιάζουμε τον πλησίον.
Στην αυγή της νέας χιλιετίας, ο εθελοντισμός είναι ένα ουσιαστικό στοιχείο όλων των κοινωνιών. Προάγει την οικογένεια, την κοινότητα, την εθνική και την παγκόσμια αλληλεγγύη. Κάνει πράξη και αποτελεσματική τη δήλωση των Ηνωμένων Εθνών ότι «εμείς οι Λαοί» έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε τον κόσμο. Τα λόγια και οι υποσχέσεις ας παραχωρήσουν τη θέση τους στις πράξεις για να αποδειχθεί η σοφία της φράσεως του Ηράκλειτου: «Οι θεοί είναι αθάνατοι άνθρωποι και οι άνθρωποι θνητοί θεοί».