Μέσα σ’ ένα πανηγυρικό κλίμα, πριν κάμποσες ημέρες υπογράφηκε ένα μεγάλο έργο του Δήμου μας που αφορά στην ατικατάσταση 150 χιλιομέτρων δικτύου υδρεύσεως του Δήμου Ηρακλείου, το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει αρχές του 2022. Άξιοι συγχαρητηρίων αρκετοί.
Θα ξεκινήσω από τον δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο από το προηγούμενο και σημερινό ΔΣ της ΔΕΥΑΗ, θα σταθώ στον πρόεδρό της τον κ. Γιώργο Βουρεξάκη, θα ανατρέξω στη συμβολή του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα που όταν επισκέφθηκε τη Λότζια το 2016 είχε κάνει δεκτό το αίτημα χρηματοδότησης του υδρευτικού δικτύου και θα τονίσω επίσης την βοήθεια των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και τη συμπαράστασή τους για την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικά προγράμματα (ΠΕΠ Κρήτης ΥΜΕΠΕΡΑΑ, Φιλόδημος).
Πρόκειται για τους βουλευτές Βαρδάκη και Ηγουμενίδη. Όσο για τον προϋπολογισμό του έργου, το ποσό ανερχόταν στα 25 εκατομμύρια ευρώ. Νερό λοιπόν στην πόλη μας, που χρόνια τώρα αντιμετωπίζει πρόβλημα που αφορά στην ελλιπή ποσοτικά και ποιτοικά ύδρευση. Ένα προβλημα που έχει τις ρίζες του στα πολύ παλιά χρόνια.
Το νερό, ένα αγαθό από τα πιο αναγκαία ταλαιπωρούσε και απασχολούσε σε μεγάλο βαθμό την Καστρινή Πολιτεία. Επιτρέψτε μου να γυρίσω εκατό είκοσι χρόνια πίσω, στον νεοσύστατο τότε Δήμο Ηρακλείου ο οποιός αρχίζει να υφίσταται από το 1900 (μέχρι τότε είχαμε τις Δημογεροντίες, χριστιανικές και μουσουλμανικές). Τότε που το Μεγάλο Κάστρο είχε πρόβλημα στη διανομή του νερού και οι κάτοικοί του (χριστιανοί και Μοσυουλμάνοι) έπρεπε να υπολογίζουν τι νερό θα καταναλώσουν.
Σας παρακαλούμεν να γνωρίσετε ημίν ως είναι η αφορμή της τοιαύτης ανωμαλίας, να εξετάσητε δε μετά προσοχής το πράγμα και φροντίσητε, ώστε η διανομή του ύδατος να γίνεται τακτική και δικαία. Οπως δε επιτευχθεί το τοιούτον αναγκαίον νομίζουμεν να συνταχθεί πίναξ των δικαιουμένων να λαμβάνωσι ύδωρ μετά της ποσότητος ην δικαιούνται έκαστος να λαμβάνει και να καταμετρηθεί δε το εν τη Δεξαμενή υπάρχον ύδωρ και να διανέμηται αναλόγως εις τους δικαιούχους. Επί του προκειμένου αναμένομεν απάντησιν υμών ως και την υποβολήν του πίνακος μετά του αποτελέσματος της καταμετρήσεως του ύδατος της Δεξαμενής”.
Το κείμενο αυτό υπογράφεται από τον Νομάρχη Γεώργιο Μαρή και από τον γραμματέα της Νομαρχίας και μετέπειτα Νομάρχη Νικόλαο Μαλατάκη και απευθύνεται προς τον Δήμαρχο Ηρακλείου, τον Τουρκοκρητικό Μουσταφά Δεληαχμετάκη, ο οποίος δέχεται πάνω στο σοβαρό αυτό θέμα της υδρεύσεως ενημέρωση από τον αρχιμηχανικό του Δήμου Ηρακλείου Κώστα Τσαντηράκη.
“Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Η παροχή του ύδατος του ημετέρου υδραγωγείου εντός της δεξαμενής της πόλεως μετρηθείσα σήμερον την 23η Μαΐου ευρέθησαν κατόπιν διαφόρων υπολογισμών 422 Μασούρες. Η παροχή του ύδατος σε 24 ώρες, σε οκάδες παντοπώλου είναι 854.362, εις κυβικά μέτρα 1095,336. Η χωρητικότης της δεξαμενής είναι 450 κυβικά μέτρα, η δεξαμενή αύτη σήμερα πληρούται εις 10 ώρες.
Εν Ηρακλείω τη 24 Μαΐου 1901,
Ευπειθέστατος
Κ. Ταντηράκης”
Σύμφωνα με την κρητική έκφραση ένα μασούρι νερό σημαίνει παροχή νερού σε διατομή ενός μασουριού. Το μασούρι ήταν λαϊκή μονάδα μέτρησης παροχής νερού, που παλιότερα την χρησιμοποιούσαν συχνά στην περιγραφή κτημάτων για τα οποία υπήρχε δυνατότητα άρδευσης. Στα τουρκικά Μασούρια σημαίνει μέτρο ύδατος, το τέταρτο του λουλά. Τις πληροφορίες αυτές άντλησα από το λεξικό του Βασίλη Ορφανού, μία έκδοση της Βικελαίας Βιβλιοθήκης με τίτλο: Λέξεις τουρκικής προέλευσης στο κρητικό ιδίωμα.
Σύμφωνα λοιπόν με τη νέα κατανομή, τόσο οι χριστιανοί, όσο και οι μουσουλμάνοι του Μεγάλου Κάστρου, καθώς και οι διάφορες υπηρεσίες, ναοί, τζαμιά κ.λπ. δικαιούνταν σε μασούρες ανάλογη ποσότητα νερού σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί:
Ονοματεπώνυμο και μασούρες αντίστοιχα: οθωμανική εφορία 4, Εφκάφιον Ηρακλείου 77, Κήπος Εφκαφείου Χουνκιάρ τζαμί, Αρχαιολογικό μουσείο 7, Μουσταφά Δεληαχμετάκης – Δήμαρχος Ηρακλείου 1, Εκκλησία Αγίου Μηνά 10 1/2, Γεώργιος Γερωνυμάκης 1, Κληρονόμοι Λυσίμαχου Καλοκαιρινού 5, Χρόνης Ρασιδάκης 1/2, Μαρία Γιαλεράκη 1/2, Κληρονόμοι Αντωνίου Περίδου 2, Τίτος Ιδομενέας 1/2, Εμμανουήλ Φιοράκης 2 1/2, Δυτική Εκκλησία 1, Νικόλαος Καστρινάκης 1 1/2, Αμάμπιλ Ιττάρ 4 1/2, Ηρακλής Σαπουντζάκης 1 1/2, Λεωνίδας και Ανδρέας Ανεμογιάννης 1/2, Κληρονόμοι Τιμοθέου Καστρινογιαννάκη 1, Γεώργιος Ξανθάκης 1/2, Στυλιανός Χατζάκης 1 1/2, Αντώνιος Τσακυράκης 1/2, Ιωάννης Σαριδάκης 1/2, Αντώνιος Καπετανάκης 1 1/2, Ιωάννης Γ. Βιστάκης 1/2, Χαρίκλεια Ανδρεαδάκη 1/2, Ιωάννης Κασιμάτης 1/2, Νικόλαος Γερωνυμάκης 1/2, Ανδρέας Κοκκινάκης 1/2, Ιωάννης Σαατσάκης 1/2, Κληρονόμοι Θεόδουλου Γερωνυμάκη 1/2, Καλλιόπη Βασιλείου 1/2, Πελαγία συζ Λ. Αρχανιωτάκη 1 1/2, Γεώργιος Σκορδύλης 1/2, Γεώργιος Λιοπυράκης 1/2, Κωνσταντίνος Ανεράψης 1/2, Θωμάς Φανουράκης 1/2, Ιωάννης Λυμπρίτης 1/2, Εκκλησία Αγίου Ματθαίου 1/2, Εμμανουήλ Φανουράκης 1/2, Μιχαήλ Καστρινάκης 1/2, Δημήτριος Πουλακάκης 1/2, Κωνσταντίνος Τσαντηράκης 1/2, Κωνσταντίνος Καρούζος 1/2, Εμμανουήλ Πετυχάκης 3/4, Νικόλαος Λυδάκης 1/2, Ζαχαρίας Καστρινογιαννάκης 1/2, Γεώργιος Καπνιστός 1/2, Δράκος Βουρεξάκης 1/2, Νικόλαος Μάθος 1/2, Γεώργιος Ηλίας Παπαδάκης 1/2, Αννα Ζαφειροπούλου 1/2, Κληρονόμοι Ξενοφώντος Παπαδάκη 1/2, Δημήτριος Λασηθιωτάκης 1 1/2, Στυλιανός Γεωργίου (μετέπειτα Δήμαρχος Ηρακλείου) 1/2, Ανδρέας Καλοκαιρινός 2, Μιχαήλ Γουναλάκης 1/2, Ανδρέας Ανεμογιαννάκης 9/12, Ηρακλής Αρχανιωτάκης 1/2, Γεώργιος Καπνιστός 1/2, Ελευθέριος Κρασάκης 4 83/100, Μύρων Μακράκης 1/2, Νικόλαος Νιστεράκης 1/2, Αφροδίτη Σταθακοπουλα 1, Νικόλαος Χανδάνος 1/2, Τέκνα Γεωργίου Νικολαίδου 1/2, Εμμανουήλ Ξανθουδίδης 1/2, Στυλιανός Δάνδαλος 1/2, Χρυσή Σαββάκη 1, Γεώργιος Ν. Καρέλης 1/2, Κωνσταντίνος Μιχελακάκης 1/2.
Όλη η ποσότητα νερού σε μασούρες ανέρχεται σε 583 1/4 για ολόκληρο τον πληθυσμό (χριστιανούς και μουσουλμάνους) του Μεγάλου Κάστρου που υπήρχαν οι κρήνες διάσπαρτες στην πόλη μας, τόποι συχνών τρυφερών συναντήσεων, γνωριμιών και ευόδωσης αισθημάτων, τότε που ο δημοτικός υπάλληλος, ο νεροκράτης, ρύθμιζε την παροχή νερού στις γειτονιές της πόλης μας, έτσι όπως τον θέλει η λαϊκή ρίμα:
“Ο νεροκράτης μια βολά σε χρόνους περασμένους,
ήφερνε την παρηγοριά, σ’ όλους τσι διψασμένους”.