Πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας γνωμοδότησε ότι η αξιοποίηση συγκεκριμένων προνομίων από διακεκριμένους αθλητές για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι αντισυνταγματική προκαλώντας αφενός την αγανάκτηση αθλητών, γονέων και γενικά των ανθρώπων του αθλητισμού, οι οποίοι αισθάνονται για ακόμη μια φορά τον κανιβαλισμό ενός κοινωνικά καθυστερημένου, «αυτιστικού» κράτους και αφετέρου την ικανοποίηση μιας μερίδας πολιτών, είτε εξαιτίας των συναισθημάτων που τρέφουν για τη λειτουργία του αθλητικού συστήματος στη χώρα μας είτε απλώς από χαιρεκακία («Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα!»).
Έχοντας διαβάσει το σκεπτικό της σχετικής απόφασης, πιστεύω ότι το επίκεντρο της συζήτησης πρέπει να μετατοπιστεί.
Εξηγούμαι:
Το ζήτημα δεν είναι νομικό! Διότι αν το δούμε σαν τέτοιο, θα πρέπει να δεχτούμε ως αντισυνταγματικές και όλες τις άλλες διατάξεις που επιτρέπουν την καθ’ υπέρβαση εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση διαφόρων κατηγοριών μαθητών (παιδιά με ειδικές παθήσεις, παιδιά Ελλήνων εξωτερικού, μουσουλμανόπαιδες κλπ) και εξυπηρετούν το στόχο της κοινωνικής συνοχής και το δημόσιο συμφέρον!
Πολύ περισσότερο, δε, θα πρέπει να ελεγχθεί η συνταγματικότητα των διατάξεων περί μεταγραφών φοιτητών, αφού και αυτοί εισάγονται καθ’ υπέρβαση και μάλιστα σε ποσοστά ακραία δυσανάλογα των τυπικά εισαχθέντων, καθώς και η εισαγωγή αποφοίτων ΑΕΙ με κατατακτήριες σε άλλες σχολές!
Κατά τη γνώμη μου, το θέμα που ανέκυψε είναι καθαρά πολιτικό και ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.
Οι βασικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι δύο: Η μία εστιάζει στην ανάπτυξη της «φυσικής δραστηριότητας» όλων των πολιτών για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας (https://ec.europa.eu/health/sites/health/files/nutrition_physical_activi… ) και η δεύτερη στη λήψη μέτρων για την επίτευξη του στόχου «διπλή καριέρα» (dual career) των αθλητών (http://ec.europa.eu/assets/eac/sport/library/documents/dual-career-guide… ).
Τα προνόμια της πριμοδότησης των διακριθέντων αθλητών δεν αποτελούν απλώς ένα αντίδωρο για ό,τι αυτοί και οι οικογένειές τους έχουν επενδύσει σε χρόνο, χρήμα και κόπο, αλλά κυρίως αποτελούν ένα ψήγμα πολιτικής που μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια των νέων αθλητών να επιτύχουν τον στόχο της «διπλής καριέρας». Τι παραπάνω κάνουν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες προς αυτή την κατεύθυνση;
Πολλά: από το να προβλέπουν συγκεκριμένο αριθμό απουσιών που δικαιούται κάθε μαθητής – αθλητής για προπονήσεις (!) κάθε εβδομάδα, μέχρι να δικαιούται να εξετάζεται ξεχωριστά από τους συμμαθητές του όταν οι αγώνες του συμπίπτουν με την περίοδο εξετάσεων. Προφανώς δεν αναφέρομαι στη δικαιολόγηση απουσιών για συμμετοχή σε αγώνες. Αυτό θεωρείται αυτονόητο! Εξαιρετικά ενδιαφέρον έχει το παράδειγμα της δημιουργίας καταπιστεύματος (fund) στη Βρετανία με τον τίτλο Talent Athletes Scholarship Scheme (TASS) https://www.tass.gov.uk/ για την οικονομική υποστήριξη νέων αθλητών ώστε να μπορούν να αθλούνται χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Και ερχόμαστε στο κρίσιμο ερώτημα: Υπάρχουν στις ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ ειδικά κίνητρα – προνόμια για τους μαθητές – αθλητές που επιθυμούν να συνεχίσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση;
Προφανώς και πολύ πιο ισχυρά: Ξεκινούν από τη μείωση της κατώτατης βαθμολογίας που θέτουν τα Πανεπιστήμια ως κριτήριο για την εισαγωγή των αποφοίτων των Λυκείων σε αυτά και φτάνουν ως τη γενναία μείωση ή ακόμα και εξάλειψη των διδάκτρων μέσω αθλητικών υποτροφιών!
Γιατί λοιπόν ακολουθούν αυτή την πολιτική τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια του κόσμου; Όχι προφανώς γιατί θέλουν να ανταμείψουν τους νέους αθλητές και τις οικογένειές τους για τις προσπάθειές τους (αυτό είναι δουλειά του κράτους), αλλά κυρίως γιατί ο επιστημονικός κόσμος και η παραγωγική διαδικασία χρειάζεται ανθρώπους που έχουν θητεύσει στον αγωνιστικό αθλητισμό καθώς έχουν αποκτήσει δεξιότητες και ικανότητες που η τυπική εκπαίδευση αδυνατεί να παράσχει, σε αντίθεση με το σκεπτικό της απόφασης του ΣΤΕ!
Με άλλα λόγια, οι αθλητές δεν είναι τα βαρίδια αλλά ο πλούτος των Πανεπιστημίων!
Η σημασία που δίνεται σ’ αυτό, τονίζεται με έμφαση στη δημιουργία του δικτύου European Athlete Students (EAS) http://www.dualcareer.eu/ το οποίο έχει ως στόχο τη χάραξη κοινών πολιτικών στα Πανεπιστήμια της Ευρώπης για την υποστήριξη της «διπλής καριέρας» των φοιτητών – αθλητών.
Το γεγονός ότι από το συγκεκριμένο δίκτυο απουσιάζουν τα ελληνικά Πανεπιστήμια, δεν νομίζω ότι προκαλεί έκπληξη σε κανέναν.
Νομίζω, λοιπόν, ότι η συγκεκριμένη απόφαση του ΣΤΕ, ανεξαρτήτως της γνώμης που έχει κάποιος γι’ αυτήν, μας παρέχει μία μοναδική ευκαιρία να αναδείξουμε το ζήτημα της κοινωνικής διάστασης του αθλητισμού και να απαιτήσουμε τη χάραξη αντίστοιχης πολιτικής. Αυτός ο διάλογος δεν αφορά μόνο την αθλητική κοινότητα, αλλά αφορά εξίσου την ακαδημαϊκή κοινότητα της χώρας μας και εν γένει την ελληνική κοινωνία.
* Ο Γιώργος Παναγιάρης είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, διευθυντής του Διιδρυματικού ΠΜΣ «Μουσειακές Σπουδές», πρόεδρος Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων ΓΕΛ Νέας Μάκρης