Μια μνημειώδης έκδοση από τον ιστορικό ερευνητή και συγγραφέα Γιώργο Παναγιωτάκη είδε το φως της δημοσιότητας πριν λίγο καιρό στην πόλη μας. Ένα δίτομο και ογκώδες, με κάπου οκτακόσιες σελίδες μεγάλου μεγέθους, κυριολεκτικό αριστούργημα αισθητικής, όπου παρελαύνουν σπουδαίες προσωπικότητες της μεγαλονήσου της Κρήτης.
Στα προλεγόμενα του συγγραφέα τονίζεται ότι“… Στη σύγχρονη μάλιστα εποχή των μεγάλων εθνολογικών, πολιτιστικών και κοινωνικών τριγμών και ανακατατάξεων, ο κίνδυνος περιθωριοποίησής τους εμφανίζεται περισσότερο άμεσος και απειλητικός.
Σ’ αυτή την ιστορική αποφλοίωση, που τους επιφυλάσσει ο χρόνος, η αντίσταση αποτελεί την πιο αποτελεσματική ενέργεια. Και η αντίσταση αυτή εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Ένας βασικός απ’ αυτούς τρόπος, είναι να ανευρεθούν οι διάσπαρτες αυτές προσωπικότητες, να ανασυρθούν από το βάθος του χρόνου και να φωτιστεί το πολύπλευρο και σε μεγάλο βαθμό άγνωστο έργο τους…”.
Αυτό ακριβώς επιτελεί ή καλύτερα επιτέλεσε ο συγγραφέας Γιώργος Παναγιωτάκης. Το χρονικό διάστημα, μέσα στο οποίο μας ταξιδεύει ο πολύπειρος συγγραφέας με την πένα του, αρχίζει από την αρχαιότητα και εξικνείται στο τέλος σχεδόν του εικοστού αιώνα, αρχής γενομένης από τον Επιμενίδη, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας με καταγωγή από την Κνωσό ή τη Φαιστό, και καταλήγοντας στον Θεοχάρη Δετοράκη. Η παράθεση όλων αυτών των ονομάτων και του βιογραφικού τους σημειώματος βρίσκονται μέσα στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου τόμου του βιβλίου με τίτλο “Κρήτες λόγιοι ποιητές και φιλόσοφοι από την αρχαιότητα ως σήμερα”.
Το κεφάλαιο αυτό ακολουθεί πληθώρα άλλων, με το κάθε ένα να αναφέρεται με λεπτομέρεια σε έναν συγκεκριμένο τομέα. Στέκομαι σε εκείνο που επιγράφεται “Η γυναίκα της Κρήτης και ο ρόλος της στον τομέα των εθνικών και πνευματικών αγώνων”, όπου παρελαύνει η παράθεση μεγάλου αριθμού σημαντικών προσωπικοτήτων γυναικείου φύλου, ξεχασμένων από το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων της μεγαλονήσου, αλλά όχι από τον Γιώργο Παναγιωτάκη, οι οποίες τα μέγιστα συνέβαλαν στην εθνική υπόθεση, και μάλιστα σε διαχρονική βάση.
Η συμμετοχή τους, μάλιστα, υπήρξε τόσο ζωτικής σημασίας, ώστε να ειπωθεί από τον συγγραφέα πως μάλλον πρέπει να ανατραπεί ο κανόνας ότι “οι άντρες πολεμούν και οι γυναίκες θρηνούν”! Η έκδοση κοσμείται από μεγάλο αριθμό εγχρώμων φωτογραφιών οι οποίες υπενθυμίζουν στους αναγνώστες πολλά γεγονότα και κρίσιμες στιγμές της κρητικής ιστορίας.
Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Οδυσσέας Ζώρας, στον πρόλογό του είναι σαφής: “Αποτελεί κοινοτοπία το γεγονός ότι για να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος το μέλλον, χρειάζεται κάποιους να τον ενημερώνουν και να του εγγυούνται το παρελθόν. Αυτό το ρόλο ακριβώς αναλαμβάνουν και παίζουν οι κάθε μορφής ιστορικοί μας. Και η παρεμβολή τους αυτή, με το σωστικό τους έργο, αποτελεί ένα είδος αντίστασης στον ανελέητο χρόνο ο οποίος ωρύεται και ζηλόφθονα θέλει να αφανίσει, ό,τι έχει αναδείξει το παρελθόν στο πέρασμά του…”.