Το παραπάνω απόφθεγμα του Εφέσιου φιλοσόφου αναδεικνύει, μεταξύ των άλλων, την ευρηματικότητα και ευφυή σύλληψη ιδεών, τρόπων και καταστάσεων για την υπερνίκηση του αντιπάλου.
Από τότε που ο άνθρωπος έβαλε έναν πάσσαλο και οριοθέτησε ένα κομμάτι γης ως δικό του υπάρχουν πόλεμοι. Οι ιστορικοί της κάθε εποχής αναλίσκονται στην εξιστόρηση των γεγονότων θέτοντας ο καθένας την προσωπική του σφραγίδα.
Εκτός όμως από τη γραπτή ιστορία, η οποία συνήθως καταγράφει τα μείζονα συμβάντα, υπάρχει και η προφορική ιστορία, που περιλαμβάνει ήσσονος σημασίας γεγονότα, καθοριστικά όμως της τελικής έκβασης των γεγονότων, διότι όπως ευφυώς παρατηρεί ο κ. Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, Καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
«Η επιστήμη εν γένει και η ιστοριογραφία ειδικότερα δεν υποτιμά ούτε παραγνωρίζει κανένα ιστορικό συμβάν ή μορφή και καμία εκδήλωση του πολιτισμού άξια λόγου. Άλλωστε, από τα λεγόμενα ή θεωρούμενα επί μέρους και τα ελλάσονα απαρτίζεται, συγκροτείται και συντίθεται τελικώς το πανόραμα και το Όλον της γνώσης».
Τον τελευταίο καιρό η σύγχρονη επιστήμη της ιστορίας αποδίδει μεγάλη σημασία στην προφορική ιστορία, την οποία αναγάγει σε ισοϋψές βάθρο με τη γραπτή. Ένα τέτοιο συμβάν, που σχετίζεται με τον τόπο μας είναι και το παρακάτω περιγραφόμενο με πρωταγωνιστή τον αρχανιώτικης καταγωγής Γεώργιο Μιχαήλ Καλοχριστιανάκη, τον μετέπειτα Στρατηγό Χωροφυλακής και στενό συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Αναφερόμαστε σε ένα σχετικό, πλην όμως ανήροτο μέχρι σήμερα, περιστατικό, με μυθιστορηματικές πλοκές, το οποίο κατά ευτυχή συγκυρία, περιήλθε σε γνώση μου, από τον ανώτατο διπλωματικό υπάλληλο (πρέσβη) του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Άγη Χριστόπουλο, προερχόμενο από το οικογενειακό αρχείο του ανώτατου αξιωματικού παππού του Γεωργίου Χριστόπουλου.
Στις αρχές του 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, θέλοντας να ενσαρκώσει το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, ως Πρωθυπουργός, Υπουργός Εξωτερικών και Υπουργός Στρατιωτικών, είχε συλλάβει την ιδέα της συμμαχικής (Ελλάδας, Σερβίας, Βουλγαρίας) κήρυξης του πολέμου εναντίον της Τουρκίας.
Οι Έλληνες επιτελείς Παναγιώτης Δαγκλής (αρχηγός Γ.Ε.Σ) και Λάζαρος Κουντουριώτης (αρχηγός του στόλου) ενθουσιάζονται και εμπιστεύονται τον Βενιζέλο, ως τον μόνο άνθρωπο που θα μπορούσε να αποπλύνει το όνειδος του 1897. Σύμφωνα με τις οδηγίες του οξυδερκούς Βενιζέλου για την επιτυχία του εγχειρήματος, εκτός από την διπλωματική και στρατιωτική προετοιμασία της χώρας, απαιτούταν και οργανωμένο δίκτυο πληροφοριών.
Για το σκοπό αυτό συγκαλείται σύσκεψη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, παρόντος του αρχηγού Γ.Ε.Σ και του Δ/ντή πληροφοριών του Γ.Ε.Σ, στην οποία γίνεται απόρρητη συζήτηση ότι η χώρα ετοιμάζεται για πολεμική εξόρμηση με στόχο την απελευθέρωση των τουρκοκρατούμενων εδαφών.
Εντός αυτού του ιστορικού πλαισίου αποφασίζεται να συγκροτηθεί δίκτυο πληροφοριών από άτομα υψηλής εμπιστοσύνης με προτίμηση σε αξιωματικούς ή υπαξιωματικούς εν ενεργεία, ακόμη και από μαθητές των στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, εφόσον κρίνεται σκόπιμο ότι μπορούν να βοηθήσουν και να προτιμηθούν αυτοί των οποίων οι οικογένειες κατάγονται από τουρκοκρατούμενες ακόμη περιοχές.
Ο Δαγκλής και ο Διευθυντής της υπηρεσίας πληροφοριών εγκρίνουν την εισήγηση του Δ/ντή της Σ.Σ.Ε, ότι από έλεγχο που έχει κάμει σε όλες τις τάξεις της σχολής ο καταλληλότερος για να αναλάβει αυτό το ρόλο είναι ο δευτεροετής φοιτητής της σχολής Γεώργιος Χριστόπουλος, ο οποίος μάλιστα κατάγεται και από την τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη.
Όλοι συμφωνούν, αλλά ένας δεν φτάνει, ενώ για λόγους σκοπιμότητας περισσότεροι των δύο είναι πολλοί. Ο Δαγκλής ενημερώνει ότι βρέθηκε και ο δεύτερος που θα αναλάβει αυτή την αποστολή κι αυτός είναι ο από την τουρκοκρατούμενη Κρήτη καταγόμενος δευτεροετής της σχολής υπομοιράρχων Γεώργιος Μιχαήλ Καλοχριστιανάκης, αλλά περιμένετε να μας το επιβεβαιώσει ο διοικητής της σχολής του, ο οποίος είναι καθοδόν και έρχεται.
Πράγματι ο Διοικητής της αστυνομικής σχολής φθάνει συνοδευόμενος από το δόκιμο Γεώργιο Καλοχριστιανάκη. Δίδονται και στους δύο μαθητές συνοπτικές οδηγίες και οι λεπτομέρειες της αποστολής τους θα δοθούν την επομένη στη διεύθυνση πληροφοριών του Γ.Ε.Σ, όπου διατάσσονται να βρίσκονται.
Από αύριο, τους ενημερώνουν, οι στρατιωτικές σας στολές μπαίνουν στη ντουλάπα και μεταμφιεσμένοι πηγαίνετε στον Πειραιά για περαιτέρω οδηγίες. Εκεί ενημερώνονται για την αποστολή τους και ότι θα ταξιδέψουν στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη ως λαδέμποροι.
Εφοδιάζονται από το Γ.Ε.Σ με πλαστές ελληνικές δίγλωσσες (ελληνικά-γαλλικά) ταυτότητες του εμπορικού συλλόγου Αθηνών, ότι διεξάγουν διεθνές εμπόριο λαδιού και για να ταξιδέψουν νόμιμα από το ελληνικό κράτος στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη εφοδιάζονται με ελληνικό διαβατήριο, θεωρημένο από την τουρκική πρεσβεία Αθηνών,, με την καταχώριση ότι το ταξίδι γίνεται για μεταφορά και εμπορία λαδιού μεταξύ των τουρκοκρατούμενων περιοχών Κρήτης και Θεσσαλονίκης.
Ο Γεώργιος Καλοχριστιανάκης είχε ειδοποιήσει τους γνωστούς και συγγενείς του στις Αρχάνες ότι έρχεται ως λαδέμπορος για να αγοράσει 50-100 τενεκέδες λάδι και μάλιστα σε καλή τιμή, χωρίς να αποκαλύψει πουθενά τον πραγματικό του σκοπό. Ενδεχομένως κάποιοι παλιοί Αρχανιώτες να θυμούνταν αυτή την εμπορική συναλλαγή με τον συμπατριώτη τους Γεώργιο Καλοχριστιανάκη. Τον Απρίλιο του 1912 το λάδι φορτώνεται σε εμπορικό καράβι από το λιμάνι του Ηρακλείου και συνοδευόμενο φθάνει στον προορισμό του, που ήταν η τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη.
Εκεί αποθηκεύεται σε αποθήκη στο Ντεπώ και αρχίζει η διαφήμιση στα τουρκικά και γαλλικά ότι πωλείται κρητικό λάδι εξαιρετικής ποιότητας. Ανέθεσαν σε κατάλληλους ανθρώπους την πώληση του λαδιού κι αυτοί, ως κατάσκοποι επί οκτώ μήνες, οργώνοντας τη Μακεδονία, επιδόθηκαν, σύμφωνα με τις οδηγίες που είχαν πάρει, να εντοπίσουν τις θέσεις και την οργάνωση του τουρκικού πεζικού και πυροβολικού.
Τον Οκτώβριο του 1912 που κηρύσσεται ο πόλεμος οι Έλληνες επιτελείς είναι ενημερωμένοι με σημαντικές στρατιωτικές πληροφορίες, ώστε ο ελληνικός στρατός να είναι πλήρως πληροφορημένος για τη στρατιωτική οργάνωση του τουρκικού στρατού σε παμμακεδονικό επίπεδο.
Όταν το 1913 είχε πια απελευθερωθεί η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία και είχε ολοκληρωθεί η αποστολή των δύο δόκιμων και είχε οργανωθεί η επιστροφή τους στις στρατιωτικές τους σχολές οι ίδιοι ζήτησαν να παραμείνουν για να συνεχίσουν να πολεμούν στο νέο πια ελληνοβουλγαρικό πόλεμο.
Ο Δαγκλής πρότεινε να παρασημοφορηθούν. Πολέμησαν στη μάχη του Σκρα και τους απονεμήθηκε το μετάλλιο του ελληνοβουλγαρικού πολέμου.
Έτσι ο Γεώργιος Καλοχριστιανάκης από την πρώιμη ακόμη ηλικία του, αψηφώντας τους κινδύνους που δημιουργούσε η επικίνδυνη αποστολή του, έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία της πατρίδας και του Ελευθερίου Βενιζέλου, στάση την οποία τήρησε με αφοσίωση σε όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας.
*Ο Κ. Ζαχαρίας Καλοχριστιανάκης, είναι συνταξιούχος δάσκαλος-συγγραφέας