Το λιτό αφιέρωμα στους Διακόσιους της Καισαριανής και στον Ναπολέοντα Σουκατζίδη – τιμή του έθνους όλοι τους – (Πατρίς 9/5/2020), θα συμπληρώσει το παρακάτω κείμενό του, μέσα από το οποίο φαίνεται η προσωπικότητά του.
Είναι ένα από τα σαράντα περίπου δημοσιευμένα χρονογραφήματά του στα χρόνια 1934 και 1935 στις Γεραπετρίτικες εφημερίδες της εποχής «Νέος Αγών» και «Νέος Αιών», το οποίο ο Ναπολέων Σουκατζίδης δημοσίευσε στις 23 Ιουνίου του 1935 με τον τίτλο «Αίματα».
Δείχνει, όπως και τα υπόλοιπα κείμενά του, το διανοητικό και ηθικό του επίπεδο, την κοινωνική και πολιτική του συνείδηση, την κουλτούρα του και βέβαια κάποιες από τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής, της οποίας τα χρονογραφήματά του αποτελούν ιστορική πηγή.
Ήταν εποχή της μεγάλης αποσταθεροποίησης του καπιταλισμού (ξεκίνησε από το 1928) και των φοβερών συνεπειών της για την Ελλάδα και την Κρήτη (πτώση τιμών των προϊόντων, μείωση των εξαγωγών, μεγάλη αύξηση της ανεργίας, εξοντωτική πίεση των αγροτών από τις διεθνείς τράπεζες). Είναι συνεπώς και εποχή μεγάλων κοινωνικών αγώνων και φοβερών διώξεων.
Για να καταλάβομε το κλίμα αυτής της περιόδου, κατά την οποία γράφτηκε το παρακάτω χρονογράφημα, αξίζει να θυμηθούμε ότι ενάμιση μήνα μετά, τον Αύγουστο του 1935, έγιναν οι μεγάλες διαδηλώσεις των σταφιδεργατών, των λιμενεργατών κλπ στο Ηράκλειο για το σταφιδοεργατικό και οι μάχες των εξεγερμένων διαδηλωτών με το στρατό και την χωροφυλακή, με τους έξι νεκρούς σταφιδεργάτες.
ΑΙΜΑΤΑ
ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΚΡΗΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 1935
Ο Ουγκώ γράφει: « Επαναστάσεις είναι παραφορές, οι σκαιότητες της προόδου. Με τις επαναστάσεις η ανθρωπότητα κακοποιείται, μα προχωρεί.» Κι επαναστάσεις γίνονται με θυσίες, γίνονται με αίματα.
Κάτι τέτοιο ήθελε να υποστηρίξει και κάποιος φίλος μου σε μια συζήτηση που κάναμε πάνω στο τελευταίο επαναστατικό κίνημα, πριν ακόμα να κατασταλεί. Υποστήριζε την άποψη πως δεν είχε σημασία το πως θα χυνότανε αίμα ανθρώπινο οσοδήποτε, γιατί, λέγει, κάθε πρόοδος μόνο με το αίμα πετυχαίνει.
Σύμφωνοι, του’ λεγα. Μα πού βλέπεις στο προκείμενο την κοινωνική εξέλιξη και την κοινωνική πρόοδο που πρόκειται να πετύχουμε στην πατρίδα μας, στο γωνιό αυτό της γης, για να δικαιολογήσουμε έτσι το μακελιό, που καθώς φαίνεται θα’ ναι αναπόφευγο;
Μήπως γίνεται καμιά κοινωνική επανάσταση; Μήπως γίνεται δω τίποτα σαν το 1917 στη Ρωσία ή και σαν πιο παλιά στη Γαλλία; Εδώ, τσακώνονται μεταξύ τους πολιτικά κόμματα της ίδιας κοινωνικής τάξης, εδώ πάει ένα κόμμα να αντικαταστήσει ένα άλλο στην εξουσία, για να μπορεί πιο καλά να εξυπηρετεί τους δικούς του ανθρώπους, τα δικά του συγκροτήματα. Για την πατρίδα, για το λαό είναι το ίδιο πράμα.
Εκμετάλλευση κι έτσι, εκμετάλλευση κι αλλιώς. Γιατί να’ ναι ο άλφα στην αρχή κι όχι ο βήτα; Ή γιατί να’ ναι πάντα ο άλφα στην αρχή και να μην έρχεται καμιά φορά κι ο βήτα; Έτσι λιγοστεύουνε κι οι … παραπονούμενοι. Μα για το λόγο αυτό, αξίζει άραγε τον κόπο και ν’ ανοίξει μόνο η μύτη ενός Ρωμιού;
Ένα μόνο μπορείς να μου πεις, για να δικαιολογήσεις λίγο – πολύ την άποψή σου. Πως το κακό που πρόκειται να γίνει με το σκοτωμό δεν ξέρω πόσων φτωχών παιδιών , μπορεί να’ χει και την αγαθή του πλευρά.
Μπορεί να ξυπνήσει στα τελευταία λιγάκι το λαό και να του δώσει να καταλάβει πως τα παιδιά του, πως τα παλικάρια του, μόνο για τα δικά του ζητήματα, μόνο για τη δικιά του τη λευτεριά μπορούν να σκοτώνονται, μα όχι πια και για τα συμφέροντα των διαφόρων πολιτικάντηδων , των διαφόρων γαλονάδων, των διαφόρων εκμεταλευτών του! Η συζήτησις διακόπηκε. Κάποιο τηλεγράφημα έφθασε. Τρέξαμε όλοι.
Οι επαναστάτες είχανε, λέγει, καταλύσει τις αρχές του … Γιαννιτσού … αμαχητί! Το τηλεγράφημα ενθουσίασε τους επαναστάτες, μα ικανοποίησε και τους αμερόληπτους, τους ανεξάρτητους, μια και βλέπανε πως η υπόθεση, η κωμωδία αυτή ή η τραγωδία, όποια λέξη θέλετε πάρτε, που γινότανε σε βάρος του λαού, προχωρούσε….. αναιμάκτως!
Ναπολέων Σουκατζίδης