“Ζούμε” σε μια εποχή, από την οποία έχουν παρέλθει εκατό χρόνια, ένας αιώνας δηλαδή. Η κατάσταση στη χώρα μας παρουσιάζεται έκρυθμη.
Ήδη ο πρωθυπουργός της χώρας μας Ελευθέριος Βενιζέλος που διετέλεσε από 1910-1920 αλλά και πιο αργά από το 1928, έχει χάσει τις εκλογές που έγιναν την 1η Νοεμβρίου 1920. Παρατηρείται μια έξαψη των παθών και μια διασάλευση της δημόσιας τάξης. Κυκλοφορούν ανυπόστατες δηλώσεις για κακοποιήσεις καθώς και φρικιαστικές διαδόσεις για φόνους και τραυματισμούς Κρητών στην Αθήνα.
Με πολλές βέβαια και δύσκολες προσπάθειες, επικράτησε η σύνεση και η απειληθείσα δημόσια τάξη δεν διασαλεύτηκε. Το έντονο αυτό διχαστικό και πολεμικό κλίμα αποτυπώνεται και στην πολιτεία του Μεγάλου Κάστρου από τις δύο μεγάλες εφημερίδες που κυκλοφορούν εκείνη την περίοδο.
Την εθνική εφημερίδα “ΙΔΗ’ που διευθυντής της είναι ο Μιχαήλ Μαρνελάκης, καθώς και υπεύθυνος της και την καθημερινή “ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ” την οποία διευθύνει ο ιδιοκτήτης της, Γιάννη Μουρέλλος. Εκπρόσωπος των Λαϊκών και βασιλικών η πρώτη και η δεύτερη των Βενιζελικών.
Πολλές ανακατατάξεις, αναπληρώσεις και απολύσεις υπευθύνων θέσεων που δεν πληρούν τους κομματικούς όρους. Ο αυτοπροσδιορισμός των στελεχών της Δημόσιας Διοίκησης πάντοτε γινόταν με την επίκληση ιδιοτήτων στις οποίες εξέχουσα θέση πάντοτε κατείχε η (υπονοούμενη) κομματική ένταξη που έβαζε στην μπάντα κάθε προσόν του στελέχους.
Αλλαγές και μόνο αλλαγές… Στη θέση του Διευθυντή της Αστυνομίας Ηρακλείου τοποθετιέται ο Μοίραρχος Γ. Κακούρης αντί του Λαμπράκη, ο οποίος μετατίθεται στο Ρέθυμνο. Ο ταγματάρχης Γιουλούντας τοποθετείται Διοικητής της Χωροφυλακής Ηρακλείου. Στο Α’ Αστυνομικό τμήμα Ηρακλείου Διοικητής ορίζεται ο ανθυπομοίραρχος Κ. Κωστάρος αντί του Δ. Νιώτη ο οποίος πηγαίνει στον επανασυστασόμενο σταθμό του λιμανιού της πόλης μας. Στο Ηράκλειο επίσης ιδρύεται Β’ αστυνομικό τμήμα στο Γενί Τζαμί στην περιοχή του σημερινού Ανωγειανού σχολείου. Στην Αστυνομία τα μέτρα είναι δρακόντια.
Διατάσσουν, ανακρίνουν, φυλακίζουν, αποφυλακίζουν. Με αστυνομική διαταγή απαγορεύονται ακόμα και τα άσματα τα φιλοβενιζελικά. Όποιος τολμήσει να τραγουδήσει τον “Για τον Ψηλορείτη” οδηγείται στον μπαλαούρο, το αντίθετο βέβαια συμβαίνει στους μερακλήδες που ψάλλουν τον θούριον “Του Αητού ο Γιος”, άσμα φιλοβασιλικό!
Επίσης από τη Νομαρχία Ηρακλείου αναφέρεται ότι ο ιατρός Νίκος Ματζαπετάκης μετέβη στο χωριό Ζαρός Καινουργίου κατ’ εντολή του Νομάρχη εξαιτίας της παρουσιαζόμενης νόσου Οστρακιάς, η οποία δείχνει ότι είναι σε ύφεση.
Ο προαναφερόμενος γιατρός κάνει γνωστό στους αρμοδίους της Νομαρχίας ότι έχει λάβει όλα τα μέτρα για να περισταλεί η επιδημία της Οστρακιάς. Τέτοιες μέρες… απολύεται από την θέση του υπευθύνου του Συφιλιδικού Νοσοκομείου Ηρακλείου ο γιατρός Καμπάνης. Μεταβολές και μεταθέσεις εκείνη την περίοδο υφίστανται και οι εκπαιδευτικοί από το Νομό Ηρακλείου.
Χαρακτηριστική η αναφορά εφημερίδας της εποχής: “Πάσαι αι βενιζελικοί διδασκάλισσαι της πόλεως μετετέθησαν εις τας επαρχίας, εις τας θέσεις δε αυτών τοποθετήθησαν διδασκάλισσες εκ της παλιάς Ελλάδος”.
Ο καιρός χιονώδης, σφοδροί βόρειοι άνεμοι, γίνονται η αιτία να κλείνεται ο κόσμος στα σπίτια του. Το κρύο υπερβολικό και η κίνηση της αγοράς, μεθεόρτια βέβαια, περιορισμένη. Αναγκαία όσο ποτέ, τα καπέλα για τους κυρίους από το πιλοποιείο Μυλωνάκη και Μπαρμπουνάκη στην οδό Σεϊτάνογλου, μαζί με γραβάτες, υποκάμισα και φανέλλες. Υπάρχουν βέβαια και γυναικεία είδη ένδυσης.
Η Σεϊτάν ογλού είναι η σημερινή πλατεία Αρκαδίου, όπου παλιά στο χώρο αυτό σύχναζαν Τούρκοι νταήδες. Σεϊτάν ογλου στα Τουρκικά σημαίνει διαβολεμένος άνθρωπος. Οι καπνιστές καλούνται να προμηθευτούν τα τσιγάρα τους μάρκας “Κνωσσός” που είναι και τα εκλεκτότερα από τα καταστήματα του Ανδρέα Ευγενή, του Δεληγιαννάκη, του Κασαπάκη και του Κουργιαλίδη.
Και οι καταχωρήσεις της εφημερίδας ωθούν τους καταναλωτές και σ’ άλλα είδη προκειμένου να τα προμηθευτούν όπως: Στου Λούβαρη για υφάσματα μάλλινα και μεταξωτά κεντήματα, κορδέλλες, πουκάμισα, φανέλλες καθώς και πουδρες, αρώματα και άλλα είδη καλλυντικών.
Στην πλατεία Στράτα (Καλοκαιρινού) εξαιρετικής ποιότητας παπούτσια, ανδρικά και γυναικεία από του Βρέντζου, αφού χρησιμοποιεί για την κατασκευή τους εξαιρετικά δέρματα. Πρόκειται για μοναδική ευκαιρία. Τέλος το εργοστάσιο καθεκλοποιΐας του Ανδρέα Κουλάτση στα Καζατζίδικα ή στα Γιατράδικα, σας περιμένει.
Αναλαμβάνει την κατασκευή καρεκλών από καλάμι Ινδιών, καθώς και άλλων επίπλων όπως καναπέδες διαφόρων μεγεθών, ακόμα και τσόκαρα διαφόρων ειδών. Καζαντζής ήταν αυτός που κατασκευάζε καζάνια και τα καζαντζιδικα ήταν εκεί που σήμερα είναι τα Δερμιτζίδικα όπως εκεί κοντά ήταν και τα γιατράδικα. Όλα τα παραπάνω ήταν για τους μεγάλους.
Ελα όμως που έπρεπε να ικανοποιηθούν και οι απατήσεις των μικρών, των παιδιών. Γι’ αυτά φρόντιζε ο Καρκαβάτσος. Εκεί εύρισκες ό,τι ήθελες σε προϊόντα Νεστλέ. Γάλατα, σοκολάτες, καραμέλες, κουφέτα, φωσφατίνη, είδη Γάμου, καθώς και βαπτιστικά είδη.
Όλα προσεγμένα και ποιοτικά, αφού όπως έλεγαν οι παλιοί έμποροι “τον πελάτη τον φέρνεις δύσκολα στο μαγαζί σου και εύκολα τον χάνεις”…
Και έτσι είναι. Δύσκολες εκείνες οι εποχές, αλλά γεμάτες ευγένεια και καλωσύνη, αμεσότητα και ανθρωπιά, ευθύτητα και αγάπη.