Οδεύοντας προς την επόμενη εκλογική αναμέτρηση, ένα θέμα μεταξύ των πολλών άλλων που θα βρεθούν στο στόχαστρο των κομμάτων είναι, όπως διαπιστώνουμε, και το πρόβλημα της οικονομίας και του πληθωρισμού, ο οποίος ήδη βρίσκεται στις περισσότερες χώρες κάπου στο καθόλου ευκαταφρόνητο 8-10%, ένα ποσοστό τεράστιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ειδικά στους κόλπους της τόσο δυσκίνητης, και σε αυτό το θέμα, ευρωζώνης.
Ταυτόχρονα, με τον ερχομό του καινούργιου χρόνου, στη χώρα που ηγείται της οικονομίας στους κόλπους της ευρωπαϊκής ένωσης, της Γερμανίας, επανέκαμψαν στη μνήμη γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν από ένα αιώνα, ακριβώς. Το 1923!
Οι λέξεις πληθωρισμός, ακρίβεια και ανέχεια, έχουν αναμφίβολα εισχωρήσει στη συλλογική μνήμη των πολιτών αυτής της χώρας, όπως φαίνεται και από την αφθονία των σχετικών άρθρων που δημοσιεύονται τελευταία στις σελίδες των εφημερίδων της. Ο φόβος δείχνει να επιστρέφει, ίσως με μια άλλη μορφή, συγκριτικά πάντοτε με το 1923, όταν ακούνε κάποιο πολύπειρο δικό τους άνθρωπο να τους συμβουλεύει να χρησιμοποιούν δύο πουλόβερ στους χειμωνιάτικους μήνες, αντί να αναμένουν φτηνό φυσικό αέριο.
Αυτές τις μέρες, προσπαθώ εναγωνίως να τελειώσω το χιλίων πεντακοσίων σελίδων μυθιστόρημα ‘‘Λύκος ανάμεσα σε λύκους’’ (αναφέρομαι στην ελληνική έκδοση από τις Εκδόσεις Gutenberg, 2020) του Γερμανού συγγραφέα Χανς Φάλαντα, το λογοτεχνικό αριστούργημα που έγραψε μέσα σε μόλις δέκα μήνες, από τον Ιούλιο του 1936, συγκεκριμένα, έως τον Μάιο του 1937. Ένα μεγαλειώδες πανόραμα, από κάθε πλευρά, της πατρίδας του, της Γερμανίας, του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του έτους 1923.
Ο Χανς Φάλαντα (1893-1947), ήταν ο αντιναζιστής συγγραφέας που υπηρέτησε απρόθυμα το Ράιχ, γιατί όταν ζεις σε ενδιαφέρουσες εποχές, τίποτα δεν είναι απολιτικό, αν και υπάρχουν αρκετές αντικρουόμενες απόψεις και θέσεις, όπως διαπιστώνει και ο δίκαιος και αμερόληπτος αναγνώστης που θα αποφασίσει να βυθισθεί με λεπτομέρεια και ενδιαφέρον στο σημαντικότατο έργο του.
Εθισμένος ο ίδιος στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, μεταφέρει αυτές τις ιδιότητες, τις συμπεριφορές και τις παρενέργειες όχι μόνο στους κύριους χαρακτήρες του παραπάνω βιβλίου, αλλά και σε εκείνους των περισσότερων άλλων έργων του.
Μέχρι τη στιγμή της ναζιστικής ήττας, ο Φάλαντα είχε ολοκληρώσει μόνο αυτό το έργο, ένα ομολογουμένως περίπλοκα λεπτομερές αλλά σφιχτοδεμένο πανόραμα της ζωής στο Βερολίνο και την ύπαιθρο κατά τη διάρκεια του αβάσταχτου υπερπληθωρισμού του 1923.
Οι κύριοι χαρακτήρες, απηχούν άλλους ανάλογους του Χανς Φάλαντα, εμμένοντας προκλητικά στις δικές τους αντιλήψεις για την αγάπη και την ηθική, ενώ η ολοένα και βαθύτερη οικονομική κρίση απειλεί το κοινωνικό συμβόλαιο όχι λιγότερο από τα οικονομικά θεμέλια της μεταπολεμικής Γερμανίας. Δεν υπάρχει μια απλή έννοια που να περιγράφει επαρκώς τη σταδιοδρομία του Φάλαντα στη ναζιστική Γερμανία, γιατί δεν ήταν ούτε πρόθυμος συνεργάτης, ούτε μαχητής της αντίστασης.
Οι αφηγήσεις του δεν είναι, ωστόσο, λιγότερο διορατικές για την κοινωνία με την οποία πάλεψε σε όλη του τη ζωή.
Πράγματι, μετά από τόσα χρόνια, τα μυθιστορήματά του ίσως είναι πιο αναγκαία από ποτέ για να υπενθυμίσουν στους αναγνώστες την άδοξη και άχαρη πλευρά της αντίστασης στον ναζισμό και το γεγονός ότι ο αναδυόμενος φασισμός, γενικώς, δηλητηρίασε τη ζωή όλων, μολύνοντας μια ολόκληρη κοινωνία.
Το μυθιστόρημα, ‘‘Λύκος ανάμεσα σε λύκους’’, πρωτοεμφανίστηκε όπως ήδη είπαμε το 1937, όταν ο φασισμός είχε ήδη εδραιωθεί στη Γερμανία και επεκτεινόταν ταχύτατα σε όλη την Ευρώπη με όλα τα γνωστά γεγονότα τα οποία δυστυχώς ακολούθησαν. Ταυτόχρονα, μας οδηγεί να αναλογιστούμε τις πολυποίκιλες σχέσεις μεταξύ του πολιτισμού και της λογοτεχνικής δημιουργίας από τη μια πλευρά, και του ναζισμού και της λογοκρισίας από την άλλη.
Πιθανότατα κανένας σημαντικός Γερμανός συγγραφέας του εικοστού αιώνα δεν ήταν περισσότερο μπλεγμένος με την άνοδο και τον ναζισμό από τον Φάλαντα. Επιπλέον, λίγοι συγγραφείς είχαν την τύχη αλλά και την ατυχία, παράλληλα, να βιώσουν τις βιαιότητες του φασισμού και τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές τόσο έντονα και άμεσα όσο εκείνος, που κατάφερε και έζησε αποκομίζοντας έτσι πλούσιο υλικό και κατάλληλο για να μας διηγηθεί τελικά την εν λόγω δραματική ιστορία του.
Το βιβλίο, όπως αναφέραμε, απεικονίζει την γερμανική κοινωνία όπως διαλύθηκε σταδιακά στις αρχές της δεκαετίας του 1920.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και η Συνθήκη των Βερσαλλιών παρέχουν το ιστορικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε ο συγγραφέας του βιβλίου.
Στην τελευταία ενότητα του μυθιστορήματος, ο Φάλαντα προσφέρει τη δική του μυθιστορηματική εκδοχή του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 1923 που εξαπέλυσε ο Χίτλερ με στόχο την ανατροπή της βαυαρικής κυβέρνησης.
Η μυστική οργάνωση και το αποτυχημένο πραξικόπημα που περιγράφονται στο μυθιστόρημα προορίζονται να αποτελέσουν αντανάκλαση όλων εκείνων των σοβαρών ιστορικών γεγονότων. Οι συνωμότες και οι σκευωροί είναι ένα κατάπτυστο, αξιοκαταφρόνητο πλήθος ανθρώπων, εγωιστές, κτηνώδεις φιγούρες και σαδιστές.
Το βιβλίο αποτελεί ένα εκτεταμένο έπος για την κατάρρευση ενός πολιτισμού, της οικονομίας και της κυβέρνησής του, και τον αγώνα του απλού ανθρώπου να επιβιώσει από όλα αυτά, αμέσως μετά την καταστροφική απώλεια της Γερμανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ντροπιαστική Συνθήκη των Βερσαλλιών που ακολούθησε και την εισβολή από μεριάς των Γάλλων στη Ρουρ, την καρδιά της βαριάς γερμανικής βιομηχανίας. Ήταν η εποχή κατά την οποία ο λαός της χώρας του οδηγήθηκε σε άκρατη οικονομική ανέχεια, ανεργία, ανεξέλεγκτη πορνεία, διάχυτη εγκληματικότητα και απόγνωση. Κι ύστερα ήρθαν οι κοινωνικές ταραχές και η άνοδος του Χίτλερ!
Τζογαδόροι, μαζί με τους αθεράπευτους κοκαϊνομανείς και τις αναρίθμητες πόρνες, όλοι παρελαύνουν συχνά πυκνά στις άφθονες σελίδες του βιβλίου.
Σήμερα, φυσικά, παρά τον προελαύνοντα πληθωρισμό, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει στις περισσότερες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης.
Η ανεργία δεν έχει καμία σχέση με εκείνη του 1923, η απασχόληση χαρακτηρίζεται γενικώς ικανοποιητική, ο πληθωρισμός ελέγχεται σε ανεκτά επίπεδα, ενώ οι παρεμβάσεις των κυβερνήσεων, έστω με τη μορφή επιδομάτων, είναι περισσότερο δραστικές και αποτελεσματικές, καταστάσεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μάλλον δεν θα βιώσουμε μείζονες πολιτικές αντιπαραθέσεις και δραματικές κοινωνικές εκρήξεις.
Φυσικά, πολλά ακόμα αναμένονται σε σχέση πάντοτε με την τιμή του φυσικού αερίου, λόγω της συνεχιζόμενης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ταυτόχρονα, πολλά σενάρια γράφονται, διαδίδονται, γίνονται ατέρμονες συζητήσεις για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του τέρατος του πληθωρισμού, αλλά ο μύθος εκείνης της χρονιάς του εικοστού αιώνα παραμένει μια ανάμνηση, όπως θα παραμείνει και η αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης στους πολίτες του επόμενου αιώνα! Εκατό χρόνια μετά από εμάς!