Τα σώματά μας είναι χάρτες πάνω στους οποίους έχει χαραχθεί όλη η ανείπωτη ιστορία της ζωής μας.
Νομίζουμε ότι μπορούμε να περιγράψουμε με το λόγο όλα αυτά που μας συμβαίνουν, τον πόνο, το φόβο, το άγχος, το θυμό, τις πολλαπλές ματαιώσεις της προσωπικής μας πορείας: είναι το σώμα όμως που γνωρίζει τι πραγματικά μας έχει συμβεί και το σώμα που έχει την πρώτη και την τελευταία λέξη.
Καθώς το σώμα μεγαλώνει, συσσωρεύει αξεδιάλυτα μυστικά, αναλαμβάνει τα «σκουπίδια» που του πετούν οι άλλοι με στωικότητα και ισχυρίζεται ότι μπορεί να συνεχίσει την πορεία του κόντρα στη λογική, μαζεύει, συρρικνώνεται, σκληραίνει.
Κάπου εκεί ερχόμαστε για πρώτη φορά σε επαφή με τη νόσο που πολύ βολικά ονομάζουμε «μέση ηλικία» ή «κακές συνήθειες», αν όχι κάτι σοβαρότερο. Κάπου εκεί βάζουμε τη γυμναστική στην καθημερινότητα ή τις πρασινάδες στη διατροφή μας, όταν στην πραγματικότητα πρέπει να αναζητήσουμε την αυθεντικότητα στον τρόπο ζωής, το νοιάξιμο των άλλων, τις αλήθειες που αποφύγαμε να κοιτάξουμε κατάματα, επί χρόνια.
Κυρίως όμως, χρειάζεται να μάθουμε να ζούμε σε αυτό το κάστρο που ονομάζεται σώμα, όταν έχουμε συνηθίσει να κοιτάμε τη ζωή έξω από αυτό, σαν τα θύματα συστηματικής κακοποίησης που περιγράφουν εξωσωματικές εμπειρίες, σαν τους ανθρώπους που έχουν παραδώσει το κορμί τους στη βία, την αδιαφορία, την κατάχρηση από κάποιους άλλους: χρειάζεται να ανακαταλάβουμε αυτό που κάποτε ήταν δικό μας.
Η σημερινή κοινωνία συνειδητοποιεί με τον χειρότερο τρόπο το ότι η εμπειρία του τραύματος εμπεριέχει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα η ίδια πίστευε στο παρελθόν – το τραύμα δεν είναι απαραίτητα κινηματογραφικού βεληνεκούς, δεν σκοτώνει με τη μία, δεν συνειδητοποιείται τη στιγμή που εξελίσσεται μπροστά σου. Το τραύμα μπορεί να είναι υπόκωφο και διαρκές, ένα δηλητήριο σε μικρές ποσότητες που καταπίνεις σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Μπορεί να φοράει το μανδύα της γονεϊκής ή συντροφικής αγάπης, εμπεριέχει δόσεις «ευθύνης» και υποχρεώσεων, ταυτίζεται με τα πρέπει. Δεν αφήνει χώρο στα «θέλω», τα δαιμονοποιεί ή τα αναβάλλει για μια μεταγενέστερη ημερομηνία που δεν θα έρθει ποτέ, επειδή εντωμεταξύ έχεις χάσει τον δρόμο σου. Το τραύμα είναι η ζωή μέσα από τα μάτια εκείνων που σε έπεισαν ότι έτσι είναι οι συνθήκες, ότι πρέπει να παλέψεις τις μάχες που δεν είναι δικές σου, ότι οφείλεις να υποστηρίξεις μη λειτουργικά συστήματα μέχρι τέλους, ότι το σώμα σου είναι μηχανισμός εξυπηρέτησης άλλων.
Το τραύμα είναι το «τι θα πει ο κόσμος» αλλά κυρίως το τι θα πει η οικογένεια και η στρεβλή παράδοση του να κρύβουμε το κεφάλι μας μέσα στην άμμο. Πολλές φορές, σε εκείνη ακριβώς τη στιγμή, η νόσος έρχεται ως δώρο για να σου υπενθυμίσει να κάνεις τον εαυτό σου προτεραιότητα.
Δεν χρειάζεται να κάνεις τον εαυτό σου προτεραιότητα όταν πια είναι πολύ αργά. Αποφάσισε σήμερα να ζήσεις για σένα.
* Η Δέσποινα Λιμνιωτάκη είναι ψυχολόγος