Αν κάποια στιγμή, εκεί που οδηγείτε αμέριμνοι, εμφανιστεί ξαφνικά μπροστά σας ένας νεαρός στη μέση του δρόμου χορεύοντας και αδιαφορώντας για το αν διέρχονται αυτοκίνητα, να μη νομίζετε ότι πετάχτηκε μπροστά σας κάποιος τρελός, αλλά ένα παιδί που υποβάλει τον εαυτό του στην διαδικτυακή δοκιμασία που είναι γνωστή ως «Kiki Challenge».
Είναι ένα μόνο από τα πολλά «Challenges» (προκλήσεις), που προκαλούν τους εφήβους να υποδύονται ρόλους απαραίτητους για την καταξίωσή τους στον κυβερνοχώρο. Το «Kiki Challenge» απασχόλησε πρόσφατα και τις Ελληνικές Αρχές, γιατί βάζει σε κίνδυνο τη ζωή των εφήβων που συμμετέχουν, αλλά και των αμέριμνων οδηγών.
Ήδη έχουν καταγραφεί και στη χώρα μας σοβαρά ατυχήματα, που προκλήθηκαν από εφήβους που χόρευαν στη μέση του δρόμου, συνήθως υπό τους ήχους του τραγουδιού «In my feelings» (Στα συναισθήματά μου), που αν μη τι άλλο επιβεβαιώνει ότι τα παιδιά αυτά που συμμετέχουν σε αυτές τις δοκιμασίες, βρίσκονται σε έναν δικό τους κόσμο.
Μια άλλη γνωστή επίσης «πρόκληση» που τείνει να πάρει διαστάσεις επιδημίας στις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες, είναι το «Blackout Challenge». Πρόκειται για μια «δοκιμασία» όπου οι έφηβοι καλούνται να προκαλέσουν ασφυξία στον εαυτό τους, άλλες φορές με κορδόνια παπουτσιών, άλλες με ζώνες και άλλες με σεντόνια, μέχρι να χάσουν προσωρινά τις αισθήσεις τους.
Στο τέλος αν καταφέρουν να συνέλθουν, αναρτούν βίντεο στο TikTok που έχει καταγράψει την δοκιμασία τους. Και δεν είναι μόνο οι παραπάνω «προκλήσεις» που δοκιμάζουν τους εφήβους μας στο διαδίκτυο. Πριν από αυτές είχαν προηγηθεί το «Momo» και η «Μπλε φάλαινα», που είχαν συνδεθεί και με πολλές αυτοχειρίες εφήβων.
Γιατί όμως να συμβαίνουν όλα αυτά, που εκ πρώτης όψεως φαίνονται παράλογα; Σύμφωνα με τους ειδικούς, η δημοφιλία των διαδικτυακών προκλήσεων οφείλεται στον μιμητισμό της εφηβικής ηλικίας, αλλά και στην ανάγκη των ίδιων των εφήβων, τόσο για να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους πειραματιζόμενοι για τις αντοχές των ορίων τους, όσο και για να ξεχωρίσουν μέσα στον ανταγωνιστικό ψηφιακό τους κόσμο.
Οι έφηβοι της εποχής μας αποτελούν μια γενιά που στο σύνολό της – εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων – είναι εθισμένη στην υπερέκθεσή της στο διαδίκτυο και εξαρτημένη από την ανάγκη της καλής εικόνας που πρέπει να προβάλλει προς τα έξω.
Τα προβλήματα όμως δεν περιορίζονται σε αυτόν τον «νέο-ναρκισισμό», όπως αποκαλούν την «Selfie παθολογία» τα διάφορα εξειδικευμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Οι έρευνες καταδεικνύουν ότι α νέα παιδιά ενδιαφέρονται, σε ανησυχητικό βαθμό μάλιστα, για τη διαδικτυακή τους φήμη, η οποία αποτελεί για εκείνα πρώτη προτεραιότητα. Αναρτούν διαρκώς αλλεπάλληλα story αποκαλύπτοντας ιδιωτικές τους στιγμές και προσωπικά δεδομένα σε αγνώστους, νομίζοντας ότι έτσι υποστηρίζουν και διατηρούν τη φήμη τους στο ψηφιακό τους περιβάλλον.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πέφτουν συχνά θύματα εκφοβισμών, εκβιασμών και άλλων πολλών διαδικτυακών προκλήσεων. Τις περισσότερες φορές τα παιδιά συνομιλούν με αγνώστους που δεν είναι καν συνομήλικοί τους, εκθέτοντας σε ανυπολόγιστο κίνδυνο τους εαυτούς τους.
Μελέτες καταγράφουν έναν σημαντικό αριθμό εφήβων να «ζει» στον κυβερνοχώρο, να συνάπτει σχέσεις με άτομα αγνώστου ταυτότητας που χρησιμοποιούν την τεχνολογία εις βάρος τους. Συνήθως καταφέρνουν να αποσπούν από τα παιδιά φωτογραφικό γυμνό υλικό, μέσω του οποίου στη συνέχεια τα εκφοβίζουν και τα εκβιάζουν, ζητώντας τους ανταλλάγματα, προκειμένου να μην δημοσιοποιήσουν αυτό το υλικό.
Σύμφωνα πάντα με τις έρευνες, το ποσοστό των κοριτσιών που γίνονται θύματα του διαδικτυακού εκφοβισμού είναι μεγαλύτερο από εκείνο των αγοριών. Τα αγόρια όμως από την άλλη, υπερτερούν των κοριτσιών ως θύματα διαδικτυακών προκλήσεων. Η πατριαρχική κουλτούρα αναπαράγεται και κυριαρχεί ακόμα και στην ψηφιακή πραγματικότητα, με αποτέλεσμα, σε περισσότερα από ένα στα δύο περιστατικά διαδικτυακής εκμετάλλευσης, το θύμα να είναι κορίτσι.
Ο σκοτεινός κόσμος του διαδικτύου φιλοξενεί άτομα ανεξαρτήτου ηλικίας, τα οποία υποδύονται ρόλους και υιοθετούν ταυτότητες που περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά που δεν μπορούν αν εκφραστούν στην πραγματική ζωή. Για τους εφήβους, το διαδίκτυο αποτελεί έναν μεταβατικό χώρο διαχείρισης εικονικών ταυτοτήτων, τόσο για τους ίδιους, όσο και για τους άλλους με τους οποίους επικοινωνούν. Αλλά και η ίδια η εφηβεία αποτελεί μεταβατικό στάδιο της εξέλιξης του ανθρώπου, με συνήθως έντονες βιοσωματικές και ψυχοσυναισθηματικές εναλλαγές.
Ο έφηβος, αδυνατώντας να παρακολουθήσει ο ίδιος την ραγδαία μεταβαλλόμενη προσωπικότητά του, αναζητά διεξόδους σε κόσμους χωρίς όρια, όπως είναι ο κυβερνοχώρος, για να ξεπεράσει τις αναστολές του. Τα μέσα που τον οδηγούν σε αυτήν την διέξοδο, είναι αναμφισβήτητα οι λεγόμενες «έξυπνες συσκευές». Αυτός είναι και ο λόγος που νιώθει συναισθηματικά εξαρτημένος από αυτές τις συσκευές που τον βοηθούν να δραπετεύει από την σκληρή πραγματικότητα.
Ο εθισμός του εφήβου στο διαδίκτυο έχει κοινά χαρακτηριστικά με τον εθισμό του σε εξαρτησιογόνες ουσίες. Η κατάχρηση του διαδικτύου ομοιάζει με την κατάχρηση ουσιών, αφού και οι δύο περιπτώσεις έχουν κοινό παρονομαστή τα καταθλιπτικά συναισθήματα.
Οι σύγχρονοι έφηβοι εκτίθενται μέσω του διαδικτύου σε εικόνες πορνογραφικού περιεχομένου, μια συνήθεια που επιβεβαιώνει την άποψη των ειδικών για την αποδοχή της ύπαρξης σεξουαλικής βίας. Εκτίθεται όμως και σε παιχνίδια διαδικτυακών προκλήσεων, που συχνά καταλήγουν σε τραυματισμούς, ή ακόμα και στο θάνατο εφήβων, με την καθοδήγηση ιστοσελίδων που περιγράφουν μεθόδους αυτοχειρίας.
Αυτή η σκοτεινή γωνιά του διαδικτύου είναι γνωστή ως «Cyber suicide». Το πλήθος αυτών των ιστοσελίδων υπερβαίνει τις 100 χιλιάδες. Τα παιδιά του 21ου αιώνα έχουν γεννηθεί μέσα σε έναν ψηφιακό κόσμο, που φροντίσαμε εμείς να τους εξασφαλίσουμε. Τα παιδιά αυτά δεν παίζουν στα σοκάκια και τις γειτονιές, δεν ζωγραφίζουν στους τοίχους, δεν τρέχουν ανέμελα στους δρόμους και δεν ξέρουν τι είναι το κρυφτό και το κυνηγητό.
Τα παιδιά της χιλιετίας αντίκρισαν αυτόν τον κόσμο για πρώτη φορά, σερφάροντας στο διαδίκτυο. Ζουν με μοναδική τους έγνοια την διαδικτυακή τους φήμη. Αναρτούν διαρκώς φωτογραφίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τσατάρουν τις προσωπικές τους στιγμές στο TikTok και στο instagram και ξεγελούν τον ναρκισσισμό τους μέσα στις έξυπνες οθόνες τους.
Όλη τους η ζωή είναι μια διαρκής πρόκληση για να γίνονται αποδεκτοί στους ψεύτικους ψηφιακούς τους κόσμους. Η δική μας πρόκληση είναι, να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά να ολοκληρώσουν, με το μικρότερο δυνατό κόστος, αυτή τη δύσκολη μετάβαση από την εφηβεία προς την ενηλικίωσή τους. Ίσως να είναι μια καλή ευκαιρία και για εμάς, να αναρωτηθούμε για κάποιες αναπάντητες προκλήσεις των δικών μας εφηβικών χρόνων.
https://moschonas.wordpress.com