Η ευημερία, σε μια σύγχρονη και δημοκρατικά δομημένη Πολιτεία, αποτελεί τον δείκτη της προόδου και του πολιτισμού της ίδιας και των μελών της και αναδεικνύει τον βαθμό λειτουργίας των κοινωνικών δομών και θεσμών ενός σοβαρού Κράτους Δικαίου. Συγχρόνως όμως αποκαλύπτει και τον σεβασμό των πολιτικών ηγεσιών της στις προαιώνιες αρχές της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας, της Ισότητας μεταξύ των πολιτών και της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας!
Στην Ελλάδα, όμως, κοιτίδας και τροφού, από αρχαιοτάτων χρόνων, των εξαίσιων αυτών αρχών, τις οποίες θαύμασαν και δανείστηκαν απ’ αυτήν, όλες οι πολιτισμένες χώρες της Υφηλίου, το 37,5% των παιδιών και νέων ηλικίας μέχρι 17 ετών βρίσκεται στα όρια της φτώχειας! Αυτό αποκαλύπτουν τα στοιχεία της Eurostat για την περίοδο 2010-2016.
Η δεκάχρονη – μέχρι σήμερα – κρίση και η εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών συνέβαλαν αποφασιστικά στην ανησυχητική αύξηση ή καλύτερα, στην επιδείνωση του ποσοστού των παιδιών που ζουν στη χώρα μας υπό συνθήκες «φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού». Ποσοστό το οποίο για την τριετία 2013 έως 2015 ξεπερνά το 35% όπως προκύπτει και από έκθεση της UNICEF για τα έτη 2009-2015.
Η ίδια αυτή έκθεση διαπιστώνει ακόμη πως «από το 2007, παρατηρείται μια δραματική αύξηση της παιδικής φτώχειας από το 22,6% το 2008 στο 55,1% το 2014» και «επιπλέον, το 2015 σχεδόν ένα στα δυο παιδιά ζούσε σε συνθήκες υλικής αποστέρησης», ενώ με ποσοστό 45% η Ελλάδα είναι η χώρα όπου τα παιδιά στερούνται βασικών αγαθών και υπηρεσιών, στην Ε.Ε. εκείνης της περιόδου με ποσοστό σχεδόν διπλάσιο απ’ αυτό της Ιταλίας, που άγγιζε μόνο το 24,6%!!
«Η φτώχεια είναι η μεγαλύτερη μορφή βίας»
(Μαχάτμα Γκάντι)
Η φτώχεια, γενικότερα, παιδική και μη, η μιζέρια, ο οικονομικός εκπεσμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι εμφανέστατοι και απαντώνται καθημερινά στους δρόμους, τις πλατείες, σε κάθε στενό της Αθήνας, των μεγάλων πόλεων και στην ύπαιθρο χώρα και σήμερα ακόμη!
Τα «παιδιά των φαναριών» παλιότερα, οι ανήλικοι επαίτες και τα κλεφτρόνια, οι χιλιάδες μετανάστες νόμιμοι ή μη, οι πρόσφυγες και «πρόσφυγες» ενήλικες κι ανήλικοι, τα εκατοντάδες ανήλικα και ασυνόδευτα παιδιά και έφηβοι της προσφυγιάς που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και οι ξεριζωμένοι κι ανέστιοι που μας στέλνει «πεσκέσι» κάθε μέρα ο γείτονάς μας Ερντογάν, η παιδική πορνεία κι η κάθε μορφής παραβατικότητα με αυτουργούς ανήλικους απάχηδες, αποτελούν κτύπημα βαρύ στο μαλακό υπογάστριο ολόκληρης της Ελληνικής Κοινωνίας. Ενώ, σύμφωνα με τις στατιστικές, μισό εκατομμύριο παιδιά ζουν σε φτωχές οικογένειες στην Ελλάδα και σε καθεστώς κοινωνικού αποκλεισμού!
Όλες οι παραπάνω παθογένειες και μαζί ο αναλφαβητισμός, η κοινωνική απομόνωση και η περιθωριακή ζωή των ανηλίκων και εν πολλοίς και των οικογενειών τους, συνθέτουν ένα μέγιστο πρόβλημα και συγχρόνως έναν αρνητικό δείκτη οικονομικής και κοινωνικής προόδου για τη χώρα.
Πώς, άλλωστε, να μη συμβαίνει αυτό όταν η ανεργία έχει ήδη ξεπεράσει προ πολλού τις αντοχές της Κοινωνίας; Όταν σε πολλές οικογένειες, αρκετές εκ των οποίων και πολυμελείς, ΟΛΟΙ είναι άνεργοι, ή αν, και όσοι απ’ αυτούς, εργάζονται, δουλεύουν σε καθεστώς υποδηλωμένης εργασίας; Όταν πάνω από 400.000 νέοι και εξειδικευμένοι Έλληνες επιστήμονες κατέληξαν μετανάστες – πολλοί και στην Τουρκία ακόμη (!) – για να επιβιώσουν; Όταν τέλος τα 4 μνημόνια υποθήκευσαν το μέλλον και τον πλούτο της Ελλάδας για 100 και πλέον χρόνια, οι δε άγρια πετσοκομμένοι, μισθοί και συντάξεις των Ελλήνων αποτελούν, απλώς, υποπολλαπλάσια των βασικών μηνιαίων αναγκών των οικογενειών, αυτών που τις λαμβάνουν; Για την αντιμετώπιση αυτής της πραγματικά επικίνδυνης και απαράδεκτης κατάστασης επιβάλλεται η άμεση λήψη μέτρων.
Σε μια υγιή δημοκρατία με ολοκληρωμένες πολιτικές, με ποιοτικές υπηρεσίες και με τους θεσμούς σε πλήρη λειτουργία, όπως η Ελλάδα, το Κοινωνικό Κράτος οφείλει να είναι παντού και πάντοτε παρών. Οφείλει να μεριμνά νυχθημερόν για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, ιδίως των οικονομικά ασθενέστερων οικογενειών με ανήλικα παιδιά και για τη μείωση, έως την ολοσχερή εξάλειψη, του φάσματος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού!
Οφείλει να σέβεται τα δικαιώματα και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των πολιτών. Να εξασφαλίζει την κοινωνική προστασία, το αίσθημα ασφάλειας, ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση στην εργασία σε όλους τους πολίτες χωρίς διακρίσεις. Οφείλει τέλος να ικανοποιεί τις ανάγκες τους, να διασφαλίζει ένα καλύτερο αύριο με μια καλύτερη ανθρώπινη ζωή για τη νέα γενιά, και να εγγυάται την ανεμπόδιστη και ουσιαστική απόλαυση των δικαιωμάτων τους αυτών.
Γιατί Δημοκρατία στην πλήρη εφαρμογή της σημαίνει πραγμάτωση της Κοινωνικής Προόδου μέσα σε κλίμα κοινωνικής ελευθερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Και βεβαίως το Κράτος δικαιούται, και αυτό με τη σειρά του, να αξιώνει απ’ τους πολίτες του, Έλληνες και ξένους που ζουν, εργάζονται και φιλοξενούνται στην Ελλάδα να εκπληρούν και αυτοί το δικό τους χρέος, της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης. Αυτές οι πανανθρώπινες και ακατάλυτες αξίες και αρχές κάθε δημοκρατικά λειτουργούσης Πολιτείας, προβάλλονται και επιβάλλονται από το άρθρο 25 του Συντάγματος, και είναι υποχρεωτική η εφαρμογή τους εκατέρωθεν, σε Κράτος και πολίτες!
Θα ήταν δε άκρως επωφελές για την ίδια την Πολιτεία και το Κοινωνικό Κράτος Δικαίου να ενθυμούνται πάντα όλοι οι λειτουργοί του πως: Η παιδική φτώχεια και ο αποκλεισμός των ανηλίκων νέων από την Κοινωνία, είναι ό,τι το απεχθέστερο τους επιφυλάσσει η ζωή και το τίμημα θα καταστεί βαρύτατο για όλους – Κράτος και πολίτες – στη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους!
*Ο Μιχάλης Κ. Δερμιτζάκης είναι δικηγόρος ε.τ.