Πριν από σχεδόν τρεις δεκαετίες, το Δεκέμβριο του 1990, μετά τις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Ηρακλείου με ποσοστό 65,20 %, κ. Κώστας Κληρονόμος και ο κ. Γιάννης Βασ. Σμπώκος με εξέπληξαν θετικά, όταν ζήτησαν να με συναντήσουν για να μου ανακοινώσουν, ότι θα με προτείνουν ως μέλος του ΔΣ της Δημοτικής Επιχείρησης ΄Υδρευσης-Αποχέτευσης Ηρακλείου (ΔΕΥΑΗ).
Ομολογώ ότι ήταν έκπληξη για μένα, γιατί ποτέ δεν είχα σκεφθεί ανάμειξή μου με την πολιτική, αν και θεωρούσα και θεωρώ τον εαυτό μου ενεργό πολίτη της αριστοτελικής μεσότητας, όπως συνηθίζω από μικρός να αυτοπροσδιορίζομαι. Πέραν τούτου, με την ανάληψη των καθηκόντων μου ως μέλους του ΔΣ της ΔΕΥΑΗ, μου προτάθηκε να είμαι επίσης υποψήφιος στις επικείμενες εκλογές ανάδειξης του ΔΣ της Ένωσης των ΔΕΥΑ, στις αρχές του 1991, όπου όλοι οι υπόλοιποι υποψήφιοι ήταν Δήμαρχοι και μάλιστα μεγάλων πόλεων.
Σε αυτές τις εκλογές, που έγιναν στην αίθουσα του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου, με τη συμπαράσταση βέβαια των κυρίων Κώστα Κληρονόμου και Γιάννη Σμπώκου, εξελέγην στο 7/μελές ΔΣ της Ένωσης, αποτελούμενο από τους τότε δημάρχους Λάρισας (Α. Λαμπρούλη), Πτολεμαΐδας (Κ. Μαυρομάτης), Κοζάνης (Π. Κουκουλόπουλος), Ιωαννίνων (Φ. Φίλιος), Καβάλας (Ελ. Αθανασιάδης), ΄Αργους (Δ. Παπανικολάου) και εμένα, που δεν ήμουν ούτε καν δημοτικός σύμβουλος. Έτσι, εντάθηκαν οι ανησυχίες και οι προκλήσεις να φανώ αντάξιος, ως μέλος των ΔΣ της ΔΕΥΑΗ αλλά και της Ένωσης των ΔΕΥΑ.
Βέβαια δεν είναι ή ώρα του πραγματικού απολογισμού μου ως μέλους, τόσο της τότε Διοίκησης ΔΕΥΑΗ όσο και της Ένωσης ΕΔΕΥΑ Ελλάδας. Όμως θα μπορούσα χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι συνέβαλα στη συμμετοχή των ΔΕΥΑ σε διεθνή fora και γενικά στη διεθνή παρουσία τους, που ακόμη και σήμερα προσπαθώ να προωθώ, στην εφαρμογή της τριτοβάθμιας επεξεργασίας των αστικών υγρών αποβλήτων, στη διασύνδεση των ελληνικών ΔΕΥΑ με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, στην ανάδειξη της Ένωσης των ΔΕΥΑ ως τακτικού μέλους της Συνομοσπονδίας των ευρωπαϊκών Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης και στη συμμετοχή τους σε Ευρωπαϊκά προγράμματα και άλλα
Σε αυτό το πλαίσιο, μετά από πολλές προσπάθειες, επιτεύχθηκε η χρηματοδότηση ανταγωνιστικού έργου, το 1994, από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στη ΔΕΥΑΗ για την επαναχρησιμοποίηση των εκροών της Μονάδας Επεξεργασίας των Υγρών Αποβλήτων Ηρακλείου, για άρδευση των πέριξ περιοχών τους θερινούς μήνες και για εμπλουτισμό του υποκείμενου υδροφορέα τον χειμώνα. ‘Ηταν ένα πολύ πρωτοποριακό και καινοτόμο έργο για εκείνη την εποχή.
Δυστυχώς η νέα δημοτική Αρχή, που εκλέχτηκε το 1995 και η τότε νέα Διοίκηση της ΔΕΥΑΗ, θεώρησαν περιττή την υλοποίηση αυτού του άκρως χρήσιμου έργου και παρά τις προσπάθειες του Κ. Σμπώκου, τις δικές μου και άλλων μελών της προηγούμενης Διοίκησης της ΔΕΥΑΗ και “άκουσον-άκουσον”, επέστρεψαν στην ΕΕ την πρώτη δόση, που εν τω μεταξύ είχε εκταμιευθεί και είχε μπει στο ταμείο της ΔΕΥΑΗ. Απίστευτο και όμως αληθινό και πρωτόγνωρο για τα χρονικά της ΕΕ. Και όχι μόνο αυτό, όλοι αυτοί οι κύριοι μέχρι σήμερα πιστεύουν ότι έπραξαν τα καλύτερα για την πόλη μας. Ούτε μια απλή συγγνώμη!
Από τότε δυστυχώς άρχισε η σταδιακή υποβάθμιση της ΔΕΥΑΗ με τον διορισμό Διοικήσεων, αποτελούμενων από αξιόλογους μεν συμπολίτες μας, αλλά δυστυχώς με περιορισμένες γνώσεις και εμπειρία διοίκησης της μεγαλύτερης σχεδόν Επιχείρησης της Κρήτης. Ευτυχώς, που από τότε παρέμειναν στην υπηρεσία της ΔΕΥΑΗ αξιόλογα υπηρεσιακά στελέχη, που υπό αντίξοες συνθήκες, την κράτησαν όρθια μέχρι σήμερα.
Το φωτεινό παράδειγμα του Κ. Σμπώκου ουδείς μέχρι σήμερα έχει μιμηθεί. Λες και από τους 175.000 δημότες του Ηρακλείου λείπουν νέοι, άξιοι, εκπαιδευμένοι, μετεκπαιδευμένοι σε συναφή θέματα και έμπειροι συμπολίτες μας να διοικήσουν τις Δημοτικές Επιχειρήσεις μας, σε αξιοκρατική και διαφανή βάση, αντί οι δημοτικές Αρχές να περιορίζουν τις επιλογές τους σε τόσο κρίσιμες θέσεις, στους ολιγάριθμους ημετέρους αιρετούς χωρίς ειδικές γνώσεις, συνήθως με δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, αφού εξάλλου δεν υπάρχει κανένας νομικός περιορισμός.
Στην Ένωση των ΔΕΥΑ, με τη λήξη της θητείας του ΔΣ του 1991, το επόμενο ΔΣ, που εκλέχθηκε το 1995, μου πρότεινε και αποδέχθηκα τον διορισμό μου, ως τεχνικού συμβούλου της Ένωσης. Αυτό συνεχίστηκε από όλα τα μετέπειτα ΔΣ, μέχρι τον περασμένο χρόνο, που παραιτήθηκα. Όλα αυτά τα 28 χρόνια, έχω ζήσει από κοντά και έχω συνεργαστεί με εκατοντάδες δημάρχους και στελέχη δημοτικών Αρχών ελληνικών πόλεων.
Θα χρειάζονταν πολλές σελίδες χαρτιού για να αποτυπωθούν, όσα συνέβησαν αυτά τα χρόνια και κυρίως οι αποκτηθείσες γνώσεις και εμπειρίες μου. Ήταν σαν να αποφοίτησα από ένα τρίτο πανεπιστήμιο. Όμως δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω τον Αείμνηστο Α. Λαμπρούλη, τότε δήμαρχο Λάρισας και τον κ. Γιάννη Βασ. Σμπώκο, πρόεδρο της ΔΕΥΑ Ηρακλείου. Και οι δυο τους, με εντελώς διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες, συμφωνούσαν απόλυτα, έχαιραν αλληλοεκτίμησης και αλληλοσεβασμού, έβλεπαν το ίδιο πολύ μακριά, αυτό που λέμε σήμερα, προέβλεπαν τις πόλεις του μέλλοντος.
Πίστευαν και προωθούσαν παράλληλα τον κοινωνικό με τον ανταποδοτικό χαρακτήρα των ΔΕΥΑ, με εξωστρέφεια και υγιά και διαφανή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Είχαν προοδευτικές απόψεις και θέσεις, που πολλοί σημερινοί δημοτικοί άρχοντες θα μπορούσαν να τις θεωρήσουν εξωπραγματικές. Κάποτε πρέπει να κατανοήσομε ότι σε αυτόν τον τόπο δεν υπάρχουν δυο Ελλάδες, τουλάχιστο σε θέματα ύδρευσης και αποχέτευσης.
Και όχι μόνον αυτά. Ενθυμούμαι τον Κ. Γιάννη Σμπώκο: (α) να καταβάλλει κάθε μήνα την αντιμισθία του ως πρόέδρου του ΔΣ της ΔΕΥΑΗ στο ταμείο του Συλλόγου των Εργαζόμενων στην ΔΕΥΑΗ, πράξη που τη μιμηθήκαμε και ακολουθήσαμε τα περισσότερα μέλη του τότε ΔΣ, και (β) να αναλαμβάνει την φιλοξενία σε ξενοδοχείο του, του καθηγητή του Πανεπ. Καλιφόρνιας κ. Τσομπάνογλου, που μετά από εισήγησή μου, είχε προσκληθεί για να συνδράμει συμβουλευτικά στην εκτέλεση βασικών έργων υποδομής της πόλης μας.
Υπόδειγμα ευγένειας για όλους ήταν ο Κ. Γιάννης. Ταυτόχρονα όμως ήταν και ένας σύγχρονος manager, με τεράστια εμπειρία και γνώσεις που μπορούσε με τη συνδρομή των περισσότερων μελών του ΔΣ, να παρακολουθεί, να ελέγχει και να αξιολογεί πρόσωπα και έργα, ήξερε και διαχώριζε τη Διοίκηση από την Υπηρεσία και τα στελέχη της ΔΕΥΑΗ. Έχω την αίσθηση ότι οι μετέπειτα πρόεδροι, με την ανάληψη των καθηκόντων τους, αισθανόταν σαν να διορίζονταν περισσότερο ως στελέχη στην Υπηρεσία της Επιχείρησης παρά στη Διοίκησή της.
Επίσης με αγάπη και σεβασμό ενθυμούμαι κάποιους ακόμη από αυτούς, που δημόσια στήριξαν τη συνέχιση του έργου επαναχρησιμοποίησης των εκροών της Μονάδας Επεξεργασίας των Υγρών Αποβλήτων, που η τότε δημοτική Αρχή αδικαιολόγητα απένταξε, όπως τον κ. Ευάγγελο Διαμαντόπουλο, καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης και σημερινό πρύτανη, τον κ. Νίκο Μυρτάκη, τότε πρόεδρο του ΕΛΚΕΠΑ και σημερινό πρόεδρο της Παγκρήτιας Τράπεζας, τον κ. Ευάγγελο Φωτεινάκη, την κ. Δέσποινα Σκαλοχωρίτη και το σύνολο σχεδόν του τεχνικού προσωπικού της ΔΕΥΑΗ, εκείνης της εποχής.
Σήμερα, μετά από 28 χρόνια, πιστεύω ακράδαντα πώς, αν η Διοίκηση της ΔΕΥΑΗ της περιόδου 1990-1994 είχε συνέχεια, πολλά στο σημερινό Ηράκλειο θα ήταν πολύ διαφορετικά. Είναι κρίμα, γιατί υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις και κυρίως οι ανθρωποοικονομικοί πόροι για να έχομε σήμερα ακόμη καλύτερες υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης. Τουλάχιστο ας φροντίσουν οι σημερινοί και οι επερχόμενοι δημοτικοί μας άρχοντες να αποφύγουν παρόμοιες καταστάσεις, που ανακόπτουν την εξέλιξη και την πρόοδο της πόλης μας.
Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά για μια ακόμη φορά, όλα τα μέλη των ΔΣ της Ένωσης των ΔΕΥΑ από το 1991 μέχρι σήμερα και τα στελέχη της Ένωσης και των ΔΕΥΑ της χώρας για την άψογη και εποικοδομητική συνεργασία μαζί τους όλα αυτά τα χρόνια. Τα περισσότερα από αυτά, αγαπούν αυτό που κάνουν, έχουν αποβάλει τη δημοσιολογική νοοτροπία και ενδιαφέρονται και παρακολουθούν τη με γρήγορους ρυθμούς εξελισσόμενη σχετική τεχνολογία.