Για τα ηλικιωμένα άτομα, η βάδιση, η έγερση από την καρέκλα, οι στροφές και το σκύψιμο, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανεξάρτητη κίνησή τους. Η ικανότητα στάσης του σώματος με το ένα πόδι μπροστά από το άλλο, η ισορροπία και η ταχύτητα βάδισης αποτελούν προγνωστικούς παράγοντες της ικανότητας εκτέλεσης χρήσιμων δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής, όπως το να πηγαίνουν για ψώνια, να ταξιδεύουν και να μετακινούνται.
Οι φυσιολογικές μεταβολές της βάδισης που οφείλονται στην πάροδο της ηλικίας είναι το μήκος βήματος το οποίο είναι βραχύτερο στα ηλικιωμένα άτομα, η κινητικότητα των αρθρώσεων που εμφανίζεται μειωμένη, η ταχύτητα και ο ρυθμός της βάδισης, καθώς και παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη στάση του σώματος (οστεοπόρωση, κύφωση, αρθρίτιδες, χωλότητα, κά).
Η διάγνωση των διαταραχών της βάδισης προσεγγίζεται με ειδικά εργαλεία αξιολόγησης, από τον ειδικό ιατρό, με στόχο τον προσδιορισμό όσο το δυνατόν περισσότερων παραγόντων ανίχνευσης των αιτιών (εύρος κίνησης, μυϊκή ισχύς, οστική δομή, καρδιοαναπνευστική κατάσταση, αισθητηριακά συστήματα, κά).
Πρόληψη – θεραπεία: πολλές έρευνες αναφέρουν την ευεργετική επίδραση της σωματικής άσκησης στη διατήρηση της κινητικότητας, της βάδισης και της ανεξαρτησίας του ατόμου. Το περπάτημα αποτελεί ενδεχομένως τη σημαντικότερη μορφή σωματικής προπόνησης που είναι δυνατό να συστήσει κανείς.
Το κατάλληλο πρόγραμμα περπατήματος θα δοθεί από τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή ο οποίος θα λάβει υπόψη του τόσο το ιστορικό του ηλικιωμένου όσο και την κλινική του εικόνα και θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα που θα απευθύνεται σε κάθε άτομο χωριστά, βασιζόμενο στη συμπτωματολογία του.
Το πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτός της βάδισης, ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης, βελτίωση του εύρους κινητικότητας, ασκήσεις ισορροπίας και διατάσεις. Πολλές από τις ασκήσεις μπορούν να γίνουν σε ομαδικό περιβάλλον, καθιστώντας τις πιο ευχάριστες και αποδοτικές.
Το κολύμπι και ο χορός προάγει την καλύτερη σωματική και ψυχική ευεξία των ηλικιωμένων, τονώνοντας το μυϊκό τους σύστημα βελτιώνοντας τη ισορροπίας τους και αποτρέπει τον κίνδυνο τραυματισμού από πτώσεις. Σημαντικό στοιχείο της ομαδικότητας αποτελεί η δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των ηλικιωμένων, οι οποίες είναι απαραίτητες προκειμένου να βοηθήσουν στην κοινωνικοποίησή τους και παράλληλα να τους τονώσουν ψυχικά και σωματικά.
*Ο Στέφανος Πατεράκης είναι καθηγητής φυσικοθεραπείας, με μεταπτυχιακή ειδίκευση στη Διαχείριση Γήρανσης και Χρόνιων Νοσημάτων. Είναι συνεργάτης και μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Εταιρείας Νόσου Alzheimer Ηρακλείου.