Η Διαλείπουσα Νηστεία (ΔΝ) είναι ουσιαστικά ένα διατροφικό μοτίβο το οποίο περιλαμβάνει κύκλους νηστείας και φαγητού, χωρίς να υπάρχει περιορισμός στο είδος του φαγητού που θα καταναλωθεί. Από αυτή την άποψη, δεν είναι μια δίαιτα με τη συμβατική έννοια.
Οι συνήθεις διαλείπουσες μέθοδοι νηστείας περιλαμβάνουν ημερήσιες νηστείες 16 ωρών ή νηστεία για 24 ώρες, δύο φορές την εβδομάδα. Για παράδειγμα μπορείτε να παρακάμψετε το πρωινό και να φάτε το πρώτο σας γεύμα το μεσημέρι και το τελευταίο γεύμα σας μέχρι τις 8 το βράδυ.
Έτσι θα είστε επί της ουσίας σε κατάσταση νηστείας για 16 ώρες κάθε μέρα και θα περιορίζετε το φαγητό σας σε ένα διατροφικό παράθυρο 8 ωρών, γνωστή και ως μέθοδος 16/8. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της νηστείας επιτρέπεται να καταναλώνετε μόνο νερό, καφέ ή τσάι χωρίς φυσικά ζάχαρη. Επίσης, επιτρέπονται και τα διατροφικά συμπληρώματα αρκεί να μην αποδίδουν καθόλου θερμίδες. Αξιοσημείωτο είναι ότι τη ΔΝ μπορούν να την εφαρμόσουν και αυτοί που δε θέλουν να χάσουν βάρος αλλά να «οχυρώσουν» τον οργανισμό τους.
Η νηστεία είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Οι αρχαίοι κυνηγοί-συλλέκτες δεν είχαν super markets, ψυγεία ή φαγητά διαθέσιμα όλο το χρόνο. Μερικές φορές δεν μπορούσαν να βρουν τίποτα για φαγητό. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι εξελίχθηκαν για να μπορούν να λειτουργούν χωρίς φαγητό για παρατεταμένες χρονικές περιόδους. Υπό αυτήν την έννοια, η διαλείπουσα νηστεία φαίνεται πιο φυσική σε σύγκριση με τα 3-4 (ή περισσότερα) γεύματα την ημέρα. Τι λένε, όμως, οι επιστήμονες;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η περιορισμένη πρόσληψη τροφής βελτιώνει την ποιότητα ζωής των υπέρβαρων ατόμων αυξάνοντας το αρνητικό τους ισοζύγιο (οι θερμίδες δηλαδή που προσλαμβάνουνε είναι λιγότερες από αυτές που καταναλώνουνε). Παράλληλα, όμως, η ΔΝ φαίνεται να έχει και άλλα πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι με την εφαρμογή της ΔΝ αυξάνεται η ευαισθησία της ινσουλίνης, ενώ μειώνονται η αρτηριακή πίεση, το κυτταρικό οξειδωτικό στρες και οι φλεγμονές (Mattson & Wan, 2005).
Επιπροσθέτως, έρευνα σε αρουραίους απέδειξε την αποτελεσματικότητα της ΔΝ στην χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια αλλά και στην προστασία του μυοκαρδίου από ισχαιμική βλάβη (Ahmet και συν., 2005). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι έρευνες που σχετίζουν την ΔΝ με την υγιή γήρανση των εγκεφαλικών κυττάρων και με πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με νευροεκφυλιστικές διαταραχές όπως Parkinson, Alzheimer και Huntington (Martin και συν., 2006; Mattson και συν., 2017). Ακόμα, πρόσφατες μελέτες που εφάρμοσαν ΔΝ σε καρκινοπαθείς (Safdie και συν, 2009) ή ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση (Choi και συν., 2016) είχαν υποσχόμενα αποτελέσματα, που θα οδηγήσουν σίγουρα σε νέες ευρύτερες έρευνες. Δεν είναι λίγες, ωστόσο, οι μελέτες που υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει κάποια διαφοροποίηση στην κλινική πορεία των υποκειμένων/ασθενών με την εφαρμογή του διατροφικού αυτού μοτίβου (Thomas και συν., 2010).
Αν και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα των έως τώρα ερευνών για πολλές ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού όπως οι παχύσαρκοι, οι διαβητικοί, οι καρδιοπαθείς ακόμα και οι καρκινοπαθείς, χρειάζονται σίγουρα αρκετές επιπλέον μελέτες για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, καθώς πολλές απ’ αυτές εφαρμόστηκαν σε αρουραίους κι όχι σε ανθρώπους
. Σίγουρα δεν είναι κατάλληλη για όλους και ιδίως για εκείνους που έχουν ιστορικό διατροφικών διαταραχών ή για άτομα με ειδικές διατροφικές ανάγκες όπως οι έγκυες , οι θηλάζουσες ή οι γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν. Επίσης, η ΔΝ δεν έχει εφαρμοστεί και δεν ξέρουμε τις επιδράσεις της σε παιδιά, πολύ ηλικιωμένους και λιποβαρή άτομα. Είναι πιθανόν η ΔΝ να είναι ζημιογόνα σε αυτούς τους πληθυσμούς. Καλό θα ήταν πριν αποφασίσεις να ξεκινήσεις μία τέτοια δίαιτα να συμβουλευτείς έναν διαιτολόγο ώστε να μπορεί να σε κατευθύνει σωστά και με ασφάλεια.
Βιβλιογραφία
Ahmet, I., Wan, R., Mattson, M. P., Lakatta, E. G., & Talan, M. (2005). Cardioprotection by intermittent fasting in rats. Circulation, 112(20), 3115-21.
Barnosky, A. R., Hoddy, K. K., Unterman, T. G., & Varady, K. A. (2014). Intermittent fasting vs daily calorie restriction for type 2 diabetes prevention: a review of human findings. Translational Research, 164(4), 302-311
Choi IY, Piccio L, Childress P, Bollman B, Ghosh A, Brandhorst S, Suarez J, Michalsen A, Cross AH, Morgan TE, Wei M, Paul F, Bock M, Longo VD. A diet mimicking fasting promotes regeneration and reduces autoimmunity and multiple sclerosis symptoms. Cell Rep. 2016;15:2136–2146.
Halberg, N., Henriksen, M., Soderhamn, N., Stallknecht, B., Ploug, T., Schjerling, P., & Dela, F. (2005). The effect of intermittent fasting and re-feeding on insulin action in healthy men. Journal of applied physiology.
Martin, B., Mattson, M. P., & Maudsley, S. (2006). Caloric restriction and intermittent fasting: two potential diets for successful brain aging. Ageing research reviews, 5(3), 332-353.
Mattson, M. P., & Wan, R. (2005). Beneficial effects of intermittent fasting and caloric restriction on the cardiovascular and cerebrovascular systems. The Journal of nutritional biochemistry, 16(3), 129-137.
Mattson, M. P., Longo, V. D., & Harvie, M. (2017). Impact of intermittent fasting on health and disease processes. Ageing research reviews, 39, 46-58.
Safdie FM, Dorff T, Quinn D, Fontana L, Wei M, Lee C, Cohen P, Longo VD. Fasting and cancer treatment in humans: a case series report. Aging (Albany NY) 2009;1:988–1007.
Thomas II, J. A., Antonelli, J. A., Lloyd, J. C., Masko, E. M., Poulton, S. H., Phillips, T. E., … & Freedland, S. J. (2010). Effect of intermittent fasting on prostate cancer tumor growth in a mouse model. Prostate cancer and prostatic diseases, 13(4), 350.